خیام؛ چهره پایمال شده

با وجود چنین چهره درخشانی در عرصه های مختلف علمی، به اعتقاد من شخصیت خیام، پایمال شده است. بسیاری از افرادی که تا به حال سعی در انتشار و بررسی افکار این چهره تاریخ ایران داشته اند، در پایمال کردن شخصیت او نقش ایفا کرده اند. به عنوان مثال معرفی شخصیت خیام به عنوان مردی که همواره مست بوده از سوی چهره های شناخته شده ای چون

این جاست که باید اظهار تاسف کرد که چرا چنین چهره بزرگی، باید در پرده برود و نسل های آینده از یادگیری دانش او بی بهره بمانند و حتی شخصیتش را نیز به روشنی نشناسند. شاید اصلی ترین مانع بر سر این شناخت درست، اشعار این حکیم باشند. 12سال پیش در مراسمی که «یونسکو» به مناسبت «بزرگداشت خیام» در نیشابور برگزار کرده بود، سعی کردم از دریچه زبانشناسی تاریخی به بررسی اشعار منتسب به او بپردازم و در همان جا نشان دادم که بسیاری از این اشعار که در وصف «می» هستند، به لحاظ زبانی، سال ها قبل از خیام سروده شده اند و اصولادر شمار شعر خیام قرار ندارند.

از سوی دیگر، ریاضی علم خلاصه گویی است و حالاسوال اینجاست که مردی که دانشمند ریاضی شناخته شده ای در تمام اعصار به حساب می آید، چگونه چندین و چند بیت در وصف «کوزه» دارد. آیا تمام این اشعار که در مواردی سبک تر از وجهه فرهنگی خیام هستند، می توانند همگی سروده او باشند؟! در مورد خیام، بهترین آرزویی که می توان برای روز بزرگداشت وی داشت، آرزوی شناخت دقیق او از سوی فرزندان ایران است.

باید با چشم روشن به این چهره درخشان دانش و ریاضیات ایران نگریسته شود تا چهره پایمال شده او، درست و بدون قضاوت در برابر ما قرار گیرد، آن زمان است که همراه با پی بردن به جایگاه والای اندیشه او، علم سرشار او در حوزه ریاضیات و نجوم نیز بیش از قبل شناخته می شود جالب بود.