عوارض استفاده از دستگاه دراز و نشست

بعد از کرم حلزون که حاشیه های فراوانی در پی داشت و صدای بسیاری از سازمان های مرتبط با سلامت و همچنین متخصصان پوست و مو را در آورد. این بار تیزر تبلیغاتی محصول دیگری از شرکت تولید کننده کرم حلزون، تحت عنوان تن تاک شبکه های مختلف تلویزیونی را قُرُق کرده و در روز دست کم یک ساعت تبلیغ این دستگاه ورزشی، روی آنتن صدا و سیما می رود. آب شدن چربی های پهلو و شکم و عضله ای شدن آنها، مهمترین ادعایی است که این شرکت در تبلیغات اینترنتی و تلویزیونی اش مطرح کرده است. اما آیا واقعاً این دستگاه می تواند چربی های پهلو و شکم را آب کند؟ آیا این دستگاه با روزی سه دقیقه تمرین و در مدت ۱۰ روز، می تواند اندامی متناسب و ایده آلی را به شما هدیه کند؟ پاسخ این سوالات را از زبان متخصصان بخوانید.

برای بسیاری از مردم، به خصوص اگر خانم و جوان باشند، بزرگ شدن و چربی گرفتن شکم و پهلوها یعنی یک اتفاق وحشتناک. یعنی اضافه وزن و چاقی و نامتناسب شدن اندام که هر طور شده باید جلوی آن گرفته شود. روشش هم فرقی نمی کند و هر فردی بسته به سلیقه شخصی خودش تصمیم می گیرد از چه روشی برای این کار استفاده کند.

یکی وعده های غذایی اش را کم یا حذف می کند، دیگری تا می تواند حلقه کمر می زند، بعدی تردمیل را ترجیح می دهد، دیگری هم که زورش به خریدن تردمیل نمی رسد و باشگاه هم نمی تواند برود، می رود و تن تاک می خرد.

دستگاه ورزشی که این روزها به خانم ها و آقایانی که از چربی های شکمی و پهلوهایشان رنج می برند، وعده می دهد که اگر از آن استفاده کنند، خیلی طول نمی کشد که صاحب اندامی متناسب و زیبا می شوند. اما آیا همین طور است؟

دکتر داوود باقری مقدم، متخصص طب پزشکی ـ ورزشی اینگونه توضیح می دهد: «تمرین دراز و نشست عمدتاً با دو هدف، تناسب اندام و حفظ ظاهر و همچنین پیشگیری از آسیب های ستون فقرات انجام می شود.»

این متخصص در ادامه به کارکرد دراز و نشست در تقویت عضلات ناحیه فوقانی شکم و قوام آن اشاره می کند و می گوید: «البته یک عده هم از این ورزش پویا در جهت تقویت کمر و ستون فقرات شان استفاده می کنند. گفتیم ستون فقرات، برای اینکه ۹۰ درصد از دردهای کمر از نوع مکانیکال هستند. چرا که بخش مهمی از عضلات ستون فقرات را عضلات شکمی تشکیل می دهند.»

روی ورزش های هوازی حساب باز کنید

یکی از ادعاهایی که شرکت سازنده تن تاک مطرح می کنند این است که چربی های شکمی و پهلوها را آب می کند. اما به اعتقاد این متخصص طب پزشکی ـ ورزشی، آب کردن چربی ها کار این دستگاه نیست و تنها از طریق انجام ورزش های هوازی است که عمل چربی سوزی اتفاق می افتد. به گفته او: « بهترین ورزش برای چربی سوزی، انجام دادن ورزش های هوازی است که با یک سری از حرکات تکرار شونده عضلات بزرگ بدن همراه است و در یک زمان طولانی انجام می شود؛ به طور مثال، پیاده روی تند و دویدن آرام (البته پیاده روی های آرام و تفریحی هیچ تاثیری در کاهش وزن و تناسب اندام افراد ندارد)، دوچرخه سواری و طناب زدن از جمله این ورزش هاست.»

آنطور که او توضیح می دهد، این ورزش ها باید با شدت متوسطی انجام شوند؛ به طوری که فرد هنگام ورزش به نفس نفس نیفتد و تعداد تنفسش هم بین ۱۰۰ تا ۱۲۰ عدد در دقیقه باشد. اگر افراد بتوانند روزانه یک ساعت این ورزش ها را انجام دهند، علاوه بر مصرف کالری بدن از محل مصرف چربی ها، کاهش وزن را در کنار کاهش سایز تجربه خواهند کرد.

شکل درست دراز و نشست چیست؟

یکی از ورزش هایی که همه ما در دوران مدرسه انجام می دادیم و کلی هم انرژی از ما می برد و حسابی خسته مان می کرد، دراز و نشست بود. یادتان هست پس از هر دراز و نشستی که می رفتیم دست کم تا نیم ساعت نفس مان درست بالا نمی آمد و همه چیز را تیره و تار می دیدیم؟

آنگونه که دکتر باقری مقدم توضیح می دهد، دراز و نشستی که در مدرسه بدون کمک گرفتن از دستگاه انجام می شود، شکل درستی ندارد و نباید یک دفعه به عضلات شکمی فشار وارد کرد. یک علت اینکه اغلب هم شاگردی هایمان و حتی خودمان دچار مشکل می شدیم، غلط انجام دادن دراز و نشست بود.

به توصیه او، اگر می خواهید تمرین دراز و نشست را درست انجام بدهید، به جای اینکه شانه هایتان را یک دفعه از زمین بکنید و بلند شوید، بهتر است آنها را پنج سانتی متر از زمین بلند کنید و پس از اینکه کمی بالا آمدید و عضله تان برای چند ثانیه منقبض شد، دوباره روی زمین فرود بیایید. حالا اگر می خواهید شکم و پهلوهایتان عضله ای شوند، توصیه دکتر باقری مقدم را بخوانید: «برای اینکه شکم و پهلوهایتان عضله ای شوند و قوام لازم را پیدا کنند، بهتر است یک در روز میان ورزش دراز و نشست و انجام بدهید و نه هر روز. چون پس از هر تمرین، آسیب های میکروسکوپی روی عضلات ایجاد می شود و به همین علت عضله ها به بازسازی دوباره نیاز دارند.»

تاثیر مثبت روی قلب و جریان خون

هر چند دکتر باقری مقدم چندان اعتقادی به کارکرد مطلوب دستگاه ورزشی تن تاک ندارد، اما دکتر کاظم لطفعلی زاده، رئیس فدراسیون پزشکی ـ ورزشی نگاه مثبتی به آن دارد. به گفته او اغلب ادعاهای شرکت سازنده این دستگاه ورزشی تا حد زیادی مبتنی بر واقعیت است: «برای اینکه یک برنامه ورزشی به نتیجه برسد، دستگاه های مختلف ورزشی می توانند در این زمینه مفید باشند و یکی از این دستگاه ها، تن تاک است. این دستگاه نوعی دستگاه ورزشی است که عضلات شکم و جدار شکم را تقویت می کند و استفاده هر روزه از آن جلوی اسپاسم های عضلانی کمر را می گیرد و رباط هایی که در میان آنها قرار دارد را تقویت می کند.»

آنگونه که دکتر لطفعلی زاده توضیح می دهد، استفاده از این دستگاه حتی روی عملکرد قلب هم تاثیر مثبت دارد و جریان خون را بیشتر می کند. در این میان، بخشی از چربی های شکمی تان هم به شرطی که هر روز و به مدت ۲۰ دقیقه از این دستگاه ورزشی استفاده کنید، آب می شود. طبق توصیه او اگر می خواهید از شر بقیه چربی های شکم و پهلوی تان هم خلاص شوید، باید استفاده از ورزش های هوازی را به روالی که دکتر باقری مقدم در مورد نوع و میزان آنها توضیح داد، به برنامه تمرینی تان با دستگاه تن تاک اضافه کنید تا به نتیجه مطلوب تان دست پیدا کنید.

یک ورزش سنگین!

به اعتقاد دکتر لطفعلی زاده، دستگاه تن تاک مزایای قابل توجهی دارد، اما خالی از عیب هم نیست و این طور نیست که برای همه مناسب باشد. به گفته اگر می خواهید تمرین دراز و نشست را با این دستگاه انجام بدهید، حتماً قبل از شروع کار با آن، خودتان را با انجام چند حرکت ورزشی ساده گرم کنید. آنطور که دکتر لطفعلی زاده توضیح می دهد، ورزش دراز و نشست جز برای ورزشکاران حرفه ای، برای افراد عادی جامعه یک حرکت سنگین و سخت محسوب می شود و اگر دیسک کمر داشته باشید، ممکن است دیسک تان را تشدید کند و با تشدید دیسک، درگیر اسپاسم عضلانی شوید. او می گوید: «در هر صورت چه دیسک داشته باشید و چه نداشته باشید بهتر است خودتان را گرم کنید. یکی از ورزش های ساده ای که او توصیه می کند، پیاده روی آرام و انجام نرمش های سبک شکم و کمر به مدت ۱۵ دقیقه است. پس از این مدت، می توانید کار با دستگاه را شروع کنید.»

خط قرمزهای دستگاه خانگی دراز و نشست

به گفته متخصصان چند دسته از افراد مجاز نیستند از این دستگاه ورزشی استفاده کنند. بیماران تنفسی و قلبی و افرادی که وقتی با حرکت دستگاه به جلو خم می شوند، به قلب شان فشار می آید، کسانی که یک بار کمرشان را جراحی کرده اند و یا آرتروز پیشرفته کمر یا زانو دارند، نباید به کار کردن با این دستگاه فکر کنند. در غیر این صورت عوارضی مثل تشدید شدن دیسک کمر و بیرون زدگی آن را هم باید بپذیرند.

بدون ارزیابی وضعیت بدن دراز و نشست ممنوع!

از نظر دکتر زهرا علیزاده، متخصص پزشکی ـ ورزشی، اما داستان را جور دیگری باید نگاه کرد. دکتر علیزاده، قبل از اینکه در مورد این دستگاه توضیح بدهد، ابتدا به وضعیت جسمی فرد اشاره می کند. به گفته او انجام تمرینات شکمی از قبیل دراز و نشست، بدون اینکه فرد مورد ارزیابی قرار بگیرد، کار علمی ای نیست. «کسی که می خواهد تمرینات شکمی انجام بدهد، باید از نظر سلامت کمر، وضعیت قدرت عضلات پایدار کننده مرکزی یعنی اطراف کمر ـ لگن و شکم بررسی شود.» به گفته دکتر علیزاده، نحوه شروع تمرینات شکمی به لحاظ وضعیت جسمی که افراد با یکدیگر دارند، متفاوت است و تمرینات شکمی که به یک فرد حرفه ای داده می شود با خانمی که درگیر اضافه وزن است و شکم بزرگ و شلی دارد و سابقه کمردرد هم دارد، کاملاً متفاوت است.

عوارض استفاده از دستگاه ورزشی را بشناسید

دکتر علیزاده می گوید: «دستگاه های این چنینی که به بازار می آیند و بچه هفت ساله تا پیرزن ۷۰ ساله آنها را خریداری می کنند، ممکن است عوارض اش بیشتر از فایده اش باشد. استفاده از این دستگاه برای هر کسی ایمن نیست. برخی از تمرینات شکمی چه با وسیله و چه بی وسیله، فشار زیادی به مهره های تحتانی کمر وارد می کند و همین مسئله ممکن است حتی باعث آسیب دیدگی و بیرون زدگی دیسک بین مهره های کمری شود.»
از نظر این متخصص پزشکی ـ ورزشی، حرکت برگشت به عقبی که با این دستگاه انجام می شود، کمک زیادی به فعال کردن عضلات و کوچک کردن شکم نمی کند و حتی چربی ها را هم آب نمی کند. در این مورد دکتر علیزاده با دو همکار دیگرش اتفاق نظر دارد و به اعتقاد او نیز تنها راه حل از بین بردن چربی های شکمی و پهلوها، انجام ورزش های هوازی ـ طبق روالی که دکتر باقری مقدم توضیح داد، دویدن، شنا کردن و استفاده از تردمیل است. او در ادامه می گوید: «چربی های اطراف شکم و لگن باید با افزایش سوخت و ساز بدن کم شود و در کنار آن فرد زیر نظر متخصص تغذیه باشد یک رژیم صحیح غذایی هم بگیرد تا کاهش وزن داشته باشد.»

دراز و نشست بدون دستگاه خطرناک نیست؟

دکتر علیزاده حتی در مورد انجام تمرینات شکمی از جمله تمرین دراز و نشست بدون استفاده از این دستگاه هم هشدارهایی می دهد. به اعتقاد او کسانی که شکم بزرگ و شل و آویزانی داشته و سابقه درد کمر دارند، حتماً و الزاماً بهتر است زیر نظر متخصص این کار را انجام بدهند. اما کسانی که درگیر این مشکلات نیستند و نه شکم شان بزرگ و شل است و نه سابقه کمر درد دارند، در صورتی که آن را به فرم صحیح آن یعنی اینکه بخوابند، زانوها را خم کنند و در زمان بلند شدن تنه را به اندازه ۳۰ تا ۴۰ درجه از زمین بلند کند، می تواند برایشان مفید باشد.

دکتر شهریار خاقانی، مدیرکل نظارت سازمان نظام پزشکی:

سازمان نظام پزشکی در کمیته علمی تبلیغات خود دستگاه تن تاک را تحت بررسی قرار خواهند داد. در این کمیته متخصصین ارتوپدی، ستون فقرات، طب ورزشی و فیزیوتراپی حضور داشته و صحت و سقم ادعاهای منتسب را بررسی خواهند کرد. ورزش می تواند درصدی از چربی های تجمع یافته در بدن را مصرف کند. اما استفاده بی رویه از یک وسیله ورزشی در هیچ جای دنیا رایج نیست. چون مردم به تلویزیون اعتماد دارند و بعضی از مردم ممکن است نتیجه دلخواه را به دست نیاورند بنابراین این موضوع می تواند سبب سلب اعتماد مردم گردد.