آیا واقعا اموات شب جمعه به خانه خود سر می زنند؟

در جايي خواندم كه مردگان شب هاي جمعه به خانه خود سر مي زنند و گاهي حتي حشراتي كه بر روي پنجره ديده مي شوند، نشاني از حضور آن ها هستند! آيا اين گفته صحيح است؟

پاسخ: آنچه درباره آمدن اموات به دیدار بازماندگان مطرح است، این است که بر اساس روایات، ارواح مردگان هر از چند گاهی به اذن خداوند به دیدار خانواده‌شان می‌آیند و آن ها را می‌بینند. اگر سرگرم کارهای خوب بودند، شادمان می‌شوند . اگر گرفتار کارهای بد بودند، ناراحت می‌شوند.  اما اینکه در چه ساعتی و یا چه زمانی و یا هر چند گاهی می‌آیند، روایات‌‌ها متفاوت است.

به طور كلي مي دانيم كه اموات اعمّ از مؤمن و غیر مؤمن  به دیدار بازماندگان خود می‌آیند؛ بعضی از اموات هر روز ، بعضی دیگر هر هفته و برخی هر سال و بعضی هر چند سال یک‌بار . حداقل اجازه‌ای که مؤمنان دارند ، هر جمعه است که می‌توانند به دیدار آشنایان خود در دنیا بیایند. مؤمنان وقتی به دیدار اقوام خود می‌آیند، اگر آن ها را مشغول اعمال صالح ببینند ، خوشحال شده و خدا را شکر می‌کنند . کافران هم وقتی به دیدار اقوام خود می‌آیند و آن ها را مشغول انجام اعمال صالح می‌بینند  ، حسرت می‌خورند

در حدیثی بیان شده که اموات مومنان در شب جمعه به كنار خانه هاي خود مي آيند . با التماس و تضرع از خویشاوندان انتظار دارند کار خیری و صدقه‌ای برای آن ها انجام داده شود .

اما ميزان ملاقات و سر زدن اموات به خانواده هاي شان بسته به ميزان آزادي عملي است كه در برزخ براي ايشان در نظر گرفته مي شود كه اين امر هم تابع اعمال و رفتارهاي آنان در دنياست .

اما در مورد اين كه ارواح به چه صورتي به خاندان خود سر مي زنند، اشارات مختصري در برخي روايات شده است . البته نمي توان به راحتي در مورد معناي دقيق شان اظهار نظر نمود ؛ مثلا راوي می‌گوید: از امام موسی بن جعفر علیهما السلام  پرسیدم:

آیا میّت از خانواده‌اش دیدار می‌کند؟  فرمود: بله؛ پرسیدم : هر چند وقت؟ فرمود: بنا به منزلتی که نزد خداوند دارد، در هر جمعه يا هر ماه یا هر سال . پرسیدم : به چه شکلی  نزد آن ها می‌آید؟ فرمود: به صورت پرنده‌ای لطیف که بر دیوار خانه های شان می‌نشیند و بر آنان اشراف می‌یابد.

به نظر مي رسد این که حضرت فرمود : به صورت پرنده‌ای لطیف ، یک نوع تمثّل در قالب و تجسم ارواح است . مقصود از پرنده نیز پرنده مادّی یا متعارف يا موجودي قابل رويت نمی‌باشد و گرنه تعبير لطيف در مورد پرنده معمولي معنا ندارد ؛ در هر حال اعتقاد بسياري از مردم در مورد پرنده يا پروانه و ديگر حشرات در اين خصوص درست به نظر نمي رسد .