بچه‌ها را لای زرورق نگذارید

قدیمی‌ها می‌گفتند بچه تا زمین نخورد بزرگ نمی‌شود. امروزی‌ها می‌گویند بچه تا اذیت نشود بزرگ نمی‌شود.
شاید قضیه به این شدت هم نباشد كه برخی كارشناسان تربیت كودك می‌گویند نباید شیطنت‌های بچه‌ها را زیاده از حد جدی گرفت. تیم گیل، كه به تازگی رهبری یك پژوهش گسترده را روی بازی‌های بچه‌ها برعهده داشته و سابقا نیز مشاور دولت انگلستان درباره كودكان بوده، معتقد است والدین، اذیت كردن و شوخی‌های هم كلاسی‌ها را در مورد فرزندشان بیش از حد بزرگ می‌كنند.

او می‌گوید كودكان باید یاد بگیرند كه با شوخی‌های دوستان و حتی اسم‌هایی كه همكلاسی‌ها روی آن‌ها می‌گذارند، كنار بیایند. وی معتقد است این موضوع باعث می‌شود بچه‌ها تحمل، انعطاف و روحیه شوخی پذیری بیشتری پیدا كنند و به قول معروف از خودشان ظرفیت نشان بدهند.

مراقب باشید

تیم گیل در كتابی كه چند روز پیش منتشر شد، از والدین و آموزگاران می‌خواهد تا بین رفتارهای شیطنت آمیز و «زورگویی» فرق بگذارند. وی این چنین بحث می‌كند كه فرزندان ما گاه و بیگاه با رفتاری ناشایست از سوی هم سن و سالانشان مواجه می‌شوند. اگر والدین و معلمان نام همه این رفتارها را «زورگویی و قلدربازی» بگذارند، مانع از آن می‌شوند كه كودك مهارت‌های لازم را برای دفاع از خود به دست بیاورد و اصطلاحا او را لوس بار خواهند آورد.

گیل می‌گوید: «والدین و روانشناسان تربیتی بسیاری معتقدند كه بچه‌ها و پدر و مادرها، حتی جر و بحث‌های كوچك را هم به اسم «زورگویی» می‌شناسند. كودكان همیشه نسبت به هم خوب رفتار نمی‌كنند؛ ولی بزرگ‌تر‌ها هم همیشه نسبت به هم خوب رفتار نمی‌كنند.»

وی معتقد است چهره دنیا آن شكلی نیست كه سعی داریم به كودكان نشان دهیم. یكی از چیزهایی كه والدین موقع گم شدن فرزندشان از آن می‌ترسند این است كه نكند كودكشان دور از چشم آن‌ها با بچه‌های دیگر معاشرت كند. اما این موضوع كه كودكان بدانند كسی مراقب آن‌ها نیست می‌تواند سبب ایجاد احساس مسئولیت در آن‌ها شود. آن‌ها حس خواهند كرد كه دیگر تنها هستند و خودشان باید عواقب كار خود را بپذیرند.

تیم گیل می‌گوید: «روزی دختر خود من در پارك بازی می‌كرد و 3 پسر بازی او را مسخره كرده بودند. او پیش من آمد و با اعتراض گفت كه مورد «زورگویی» قرار گرفته. چیزی كه باعث تعجب من شد، این بود كه دخترم برای توصیف قضیه از واژه «زورگویی» استفاده كرد. «زورگویی» زمانی اتفاق می‌افتد كه قدرت دو طرف برابر نباشد و رفتار ظالمانه ادامه یابد. منظورم این نیست كه اجازه دهیم ظلمی اتفاق بیفتد، اما می‌توانیم حداقل از فرزندمان بپرسیم: می‌توانی خودت مسئله را حل كنی؟»

جامعه بیزار از خطر

گیل در كتاب خود كه «رشد كردن در جامعه بیزار از خطر» نام دارد این رفتار بزرگ ترها را با بچه‌ها به عایق بندی كردن كودكان تشبیه می‌كند؛ چیزی كه باعث قطع ارتباط آن‌ها با محیط خارج و مراقبت بیش از حد از كودكان در برابر ضربات بیرونی می‌شود.

وی می‌گوید والدین، معلم‌ها، پلیس، دولت و در كل، جامعه در این مورد مقصر هستند چرا كه آن‌ها نسبت به خطراتی مانند مواجه شدن كودكان با غریبه‌ها، صدمات و آزارها بیش از اندازه واكنش نشان می‌دهند.

امروزه برچسب «شخصیت ضد اجتماعی» خیلی زود به بچه‌ها زده می‌شود. گیل به ماجرایی اشاره می‌كند كه در آن 3 بچه 12 ساله فقط به خاطر بالا رفتن از درخت، دستگیر شده و مورد آزمایش دی.ان.ای قرار گرفته بودند. وی در كتابش همچنین نظام حفاظت از كودكان را مورد توجه قرار داده و نوشته است افرادی كه قرار است با بچه‌ها سرو كار داشته باشند باید چندین و چند بار به صورت قانونی مورد بررسی قرار گیرند.

ابیگیل رای، نام كودكی دو ساله بود كه چندی پیش ابتدا از مهد‌كودكش ناپدید و سپس غرق شد. این در حالی است كه گیل می‌گوید یك عابر پیاده ابیگیل را دیده اما مانع او نشده، چرا كه می‌ترسیده به بچه دزدی متهم شود.

گیل در كتاب خود می‌نویسد تمامی این عوامل مختلف، موجب آسیب رساندن به سلامت جسمی، ذهنی و روانی كودكان می‌شوند.

زورگویی بحث برانگیز

اما به‌نظر می‌رسد عقاید تیم گیل درباره «زورگویی» منجر به بحث‌های بیشتری شود. لیز كارنل، یك كارشناس مسائل كودكان می‌گوید: «چیزی كه به‌نظر بزرگ‌ها یك اسم گذاشتن ساده می‌رسد ممكن است برای یك كودك بسیار ویرانگر باشد. زورگویی می‌تواند با یك اتفاق شروع شود و اگر شما همان موقع آن را در نطفه خفه كنید، دیگر تبدیل به یك مشكل بزرگ نخواهد شد.»

گیل فرانسس، مدیر بخش سلامت اداره ملی كودكان انگلستان می‌گوید: «اینكه دختر آقای گیل می‌تواند نزد او بیاید و شكایت كند بسیار خوب است، اما خیلی از بچه‌ها هیچ كس را ندارند كه به او پناه ببرند.»

خانم فرانسس كه سخنگوی یك گروه متحد ضد زورگویی بوده و قصد دارد در این ماه یك هفته را به این نام اطلاق كند، می‌گوید تا حدودی با آقای گیل موافق است: «بله، ما داریم بچه‌ها را لای زرورق می‌پیچیم و با این كارمان مانع از آن می‌شویم كه آن‌ها مهارت‌هایی را كه لازم دارند كسب كنند، اما همچنان لازم است اطمینان حاصل كنیم كه فرزندان‌مان همواره مورد حمایت قرار گرفته و می‌دانند كه می‌توانند كمك بخواهند.»

اما تیم گیل از سوی والدین و معلم‌ها نیز مورد حمایت‌های بسیاری قرار گرفته است. جان پك، مدیر یك مدرسه ابتدایی در ناتینگهام شایر می‌گوید: «واژه زورگویی به درجاتی مورد استفاده بیش از حد قرار گرفته و گاهی مردم فرقی میان یك جر و بحث ساده دونفره و «زورگویی» قائل نمی‌شوند.»

پایگاه فرهنگی تفریحی ایران ناز