مزاح و شوخی، یكی از عوامل برجستة شادی است؛ اما اگر به سبكسری، بیشرمی و گستاخی بیامیزد، «هزل» نامیده میشود كه در اسلام، منع شده است و اگر به تحقیر و بدگویی و ناسزا آمیخته گردد، آن را «هجو» میخوانند و این نیز در اسلام نهی شده است.
یكی از اصحاب از رسول خدا صلیاللهعلیهوآله پرسید: «آیا اگر با دوستان خود شوخی كنیم و بخندیم، اشكالی دارد؟ حضرت صلیاللهعلیهوآله فرمود: اگر سخن ناشایستی در میان نباشد، اشكالی ندارد». اگر شوخی از حد خارج شود و به بیهودگی یا زیادهروی بینجامد،
خنده و تبسم – كه از عوامل نشاط و شادی است – باید صادقانه باشد. خنده از نظر اسلام، آن گاه مؤثر و مفید است كه به شخصیت دیگران، لطمه وارد نیاورد. وقتی احترام مؤمن، برتر از كعبه بر شمرده شده، به خوبی روشن میشود كه اهانت و تحقیر او، چه اندازه نكوهیده است نظر شما چیست.
قالبهای نشاط و شادی، خوب است از بهترین قالبها باشند و به همین دلیل، در روایات، قهقهه از شیطان تلقی شده13 و تبسم، بهترین خنده دانسته شده است.زمان و مكان شادی نیز باید با آن متناسب باشد; زیرا اگر این تناسب برقرار نباشد، ناپسند و زشت خواهد بود؛ به طور مثال، مزاح و بذلهگویی در مراسم سوگواری و مكانهای مقدس، ناپسند است!