آیا میدانید مر كز جهان كجاست؟

همواره "مركز جهان " موضوع مورد توجه بشر بوده است. طی سال‌ها، انسان، مانند كودكی كه خود را كانون توجه همه می‌داند، معتقد بود كه زمین مركز كیهان است.

فكر می‌كنی، بتوانیم به سمت خاصی از فضا اشاره كنیم و ادعا كنیم كه این جا مركز جهان است؛ همان جایی كه انفجار بزرگ اتفاق افتاد؟

همواره "مركز جهان " موضوع مورد توجه بشر بوده است. طی سال‌ها، انسان، مانند كودكی كه خود را كانون توجه همه می‌داند، معتقد بود كه زمین مركز كیهان است. برخی از منجم‌های یونان باستان، جهان را متشكل از دو كره می‌پنداشتند؛ یكی زمین و دیگری آسمان، با ستارهای پولك دوزی شده.

در قرن 15میلادی یعنی حدود 600 سال پیش نیكلاس كوپرنیك، منجم لهستانی، نظریه‌ی جدیدی را در مورد شكل قرارگرفتن اجرام آسمانی ارائه كرد كه با وجود آن‌كه هنوز با واقعیت فاصله داشت، ذهنیت بشر را تا حدودی نسبت به جهان اصلاح كرد. در نظریه‌ی كوپرنیك خورشید در مركز جهان قرار گرفته است و زمین و دیگر سیارات به دور آن می‌چرخند. اما وی همچنان تصور می‌كرد كه صفحه‌ای كروی كه ستارگان این منظومه خورشیدی را در بر گرفته، همان منظره‌ی آسمان شب است.

امروزه پس از تأیید و رد نظریه‌های فراوان، می‌دانیم كه نه تنها ما در مركز كیهان قرار نگرفته‌ایم، بلكه اصولا جهان ما فاقد مركز است.

از نظر دانشمندان "بیگ بنگ " نام پدیده‌ای است كه به آغاز جهان انجامید و اغلب به نوعی انفجار بزرگ تعبیر می‌شود. مشكل این تصور آن است كه انفجار، اغلب یك نقطه‌ی مركزی دارد ؛مثل یك شمع، جرقه و یا یك بمب و در جهت خاصی منتشر می‌شود، ولی در مورد "انفجار بزرگ " این امر،صادق نیست. در واقع ما برای توضیح این رویداد چاره‌ی دیگری نداریم و از شبیه‌ترین موارد قابل لمس برای كمك به فهم آن استفاده می‌كنیم.

"انفجار بزرگ " نمی‌توانسته در نقطه‌ خاصی از جهان رخ داده باشد، چرا كه اصلا قبل از آن جهانی وجود نداشته.

طبق تخمین دانشمندان از عمر جهان، این انفجار حدود 14 میلیارد سال پیش به طور یكسان آغاز و منتشر شده است و "فضا " و "زمان " را با مفهومی كه ما امروزه می‌شناسیم ایجاد كرده. فضا از همان لحظه شروع شده و در حال گسترش و انبساط است. این روند هنوز هم ادامه دارد.

حالا فرض كنیم كه تلسكوپی بسیار قوی داریم و با آن بتوانیم تا هر جا كه دوست داشته باشیم رصد كنیم. در آن صورت آیا قسمتی از جهان كه در طرف راست ما قرار گرفته از ناحیه‌ای كه در سمت چپ ماست، بزرگ‌تر است؟

خیر، كیهان در تمامی جهات ما یكسان است. پس، آیا به نظر شما این به معنی آن نیست كه ما در مركز جهان قرار گرفته‌ایم؟خیر برای درك بهتر، یك بادكنك باد شده را در نظر بگیرید كه با خودكار، تعداد زیادی نقطه روی آن علامت گذاری شده. تصور كنید كه این بادكنك دنیای شماست و شما یكی از آن نقطه‌ها هستید. توجه كنید كه شما فقط مجاز به حركت روی سطح بادكنك هستید – نه در درون یا بیرون آن. حال از محلی كه قرار گرفته‌اید به دنیای بادكنكی خود نگاهی بیندازید. متوجه می‌شوید كه تمامی جهات، یكسان به نظر می‌رسد، ولی این به آن معنی نیست كه شما در مركز آن قرار گرفته‌اید. در واقع دنیای دو بعدی شما، اصلا مركزی ندارد.

حال تصور كنید كه بادكنك را هرچه بیشتر باد می‌كنیم. می‌بینید كه تمامی نقاط در حال فاصله گرفتن از شما هستند و به نظر می‌رسد كه همه چیز در حال دور شدن است، اما همچنان می‌دانید كه شما مركز این انبساط نیستید. اندكی مشكل به نظر می‌رسد، ولی وضعیت جهان سه بعدی ما نیز بسیار مشابه همین است. فضا خمیده است و این موجب می‌شود كه رفتار آن شبیه پوسته‌ی بادكنك باشد.

 

انبساط بدون مركز!

این‌كه جهان عظیم ما چگونه به وجود آمده و چه خواهد شد، اصولا مفهوم پیچیده‌ای است كه گاهی خارج از حد تصور و درك بشر است. دنیا با یك انفجار آغاز شده و در حال گسترش است.
این گسترش تا كی ادامه خواهد داشت؟