سرنوشت نامعلوم سیستم عامل ملی

به گزارش ایسنا، فن‌آوری اطلاعات امروزه به عنوان ابزاری زیرساختی برای قلمروهای اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی بوده و رویكرد اصلی برنامه‌ی مصوب دولت، توسعه‌ی كاربردی فن‌آوری اطلاعات است. در این میان سیستم عامل مانند روح در میان مجموعه‌های سخت افزاری و نرم‌افزاری به شمار می‌رود كه در صورت فقدان آن، كاركرد تك تك این مجموعه‌ها، منظور اصلی ما را جواب نخواهد داد.

اینكه ایران هنوز عضو پروتكل رعایت كپی‌رایت نیست و بخشی از خریدها و استفاده‌ها در حوزه نرم‌افزاری به طور غیرمجاز كپی می‌شود و اینكه رعایت نشدن كپی رایت باعث شده كه بعضا نرم‌افزارهای داخلی به طور جدی تولید نشده و به فروش نروند جای بحث مجزا دارد اما به عقیده كارشناسان در صورتی كه روند استفاده‌ی بین‌المللی را دنبال كنیم و به دنبال نرم‌افزارهای سیستم عامل شبكه پیش برویم، عضو یك ساختار پیكربندی شده‌ی واحد خواهیم شد.

افزایش تولید دانش مربوط به سیستم عامل مقوله مهمی است چراكه توسعه‌ی سیستم عامل در اندازه‌های ملی و بین‌المللی كمك بسیار موثری در زمینه‌ی حفظ منافع و ارتقای سطح ملی خواهد بود.

بسیاری از كشورهای جهان از قبیل آلمان، انگلستان، چین، كره و ژاپن، سیستم‌های عامل‌ خود را به‌سمت لینوكس انتقال داده ‌و به بومی‌سازی آن پرداخته‌اند و حتی استفاده از این سیستم‌ عامل در مدرسه‌های این كشورها در حال گسترش بوده و با برنامه‌یی مشخص به تربیت افراد آشنا با این سیستم عامل مشغولند

در ایران نیز بنا به این ضرورت‌ها بود كه طرح ملی لینوكس فارسی یا طرح ملی نرم‌افزارهای‌آزاد/متن‌باز تعریف و گام‌هایی در این جهت برداشته شد اما متاسفانه با گذشت زمان، گویا اهمیت و هدف‌های متعالی‌مانند امنیت، استقلال و خوداتكایی در حوزه‌ی فن‌آوری اطلاعات، ایجاد تنوع نرم‌افزاری و جلوگیری از مونوپولی و بومی‌سازی مطابق با نیازهای محلی، انتقال فن‌آوری و توسعه‌ی صنعت داخلی و درنهایت، منافع مالی بلندمدت به‌دلیل مسائل رعایت قانون كپی رایت و عضویت در سازمان تجارت جهانی (WTO) و رفع مشكلات پایه‌ای زبان فارسی در نرم‌افزارهای متن باز پركاربرد، به‌ویژه در سیستم عامل لینوكس كه در به سرانجام رساندن این طرح اندیشیده شده بود به فراموشی سپرده شده است.

مقوله سیستم عامل در فضای مجازی در این میان دو موضوع سیستم عامل بومی و آموزش سیستم عامل در ایران موضوعات پر اهمیتی هستند و تا كنون با اجرای پروژه‌هایی كه در زمینه‌ی ایجاد سیستم عامل ملی كشور ارائه شده و این امیدواری وجود داشته كه انحصار سیستم عامل‌هایی مانند ویندوز كه از خارج از اختیار كشورمان است، شكسته شود. اما ظاهرا هنوز نتیجه قابل قبولی در این بخش از سوی مسوولان امر اعلام نشده است.

از مدت‌ها قبل شورای عالی انفورماتیك، برای تدوین یك سیستم عامل ملی در محیط فارسی برنامه‌ریزی كرده بود. "سیستم عامل ملّى" نامى بود كه درست یا غلط از سوی این شورا بر روى سیستم عامل «لینوکس» گذاشته شد و پروژه به رهبرى ICT پیشرفته دانشگاه صنعتى شریف در سال 1379 کلید زده شد و قرار شد تا با بودجه میلیارد تومانی در نظر گرفته شده تا پایان سال 1384 جایگزین سیستم عامل «ویندوز» شود!!!

پس از بررسی‌های به عمل آمده اعلام شد سیستم عامل Linux كه سیستم عاملی باز محسوب می‌شود، این قابلیت را دارد كه با فارسی سازی به صورت یك سیستم عامل‌ملی مطرح شود، كه همراه با آن باید برنامه‌هایی كاربردی هم‌چنین ابزاری برای برنامه‌نویسی در محیط فارسی آماده می‌شد .

دست‌اندركاران معتقد بودند كه خوشبختانه در سیستم عامل لینوكس عده‌ای زیادی كار كرده‌اند و به جهت خاصیت باز بودن این سیستم عامل، كلیه‌ی اطلاعات در اختیار همگان نیز قرار می‌گیرد.

در این پروژه مدیریت نظارت فعالیت‌های عمومی به موسسه‌ی فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات پیشرفته‌ی شریف واگذار شد و آنها نیز تمامی فعالیت‌هایی كه باید در این قالب انجام شود را استخراج و ارزیابی كرده‌اند و پروژه‌هایی كه باید در اجرای این هدف انجام شود را به تدریج عنوان كردند اما اكنون دست‌اندركاران باید پاسخ بدهند كه چرا هدف طرح كه جایگزینی سیستم عامل ملی به جای ویندوز و شكست انحصار در این حوزه بوده محقق نشده است.