همراه مان شوید، تا به کمک تصاویر، بیشتر با سیاره مریخ آشنا شویم. با گروه علمی سایت ایران ناز به زیستگاه احتمالی بشر در آینده قدم بگذارید.
همراه مان شوید، تا به کمک تصاویر، بیشتر با سیاره مریخ آشنا شویم. با گروه علمی سایت ایران ناز به زیستگاه احتمالی بشر در آینده قدم بگذارید.
این تصویر از روی کره مریخ به ثبت رسیده است و نمایی از کوه شارپ (Mount Sharp) را به نمایش می گذارد. این کوه اولین بار در دهه هفتاد میلادی کشف شد اما برای چند دهه، نامی به آن اختصاص ندادند. تا این که در سال ۲۰۱۲، آن را به افتخار زمین شناس آمریکایی، روبرت پی. شارپ ( Robert P. Sharp)، «شارپ» نام نهادند. تنها چند ماه بعد، با توجه به قوانینی که برای نامگذاری اجسام بر روی کره مریخ وضع شده بود، نام این کوه به ائولیس (Aeolis) تغییر کرد.
نمای پیش رو توسط فضاپیمای چند منظوره ای به نام مدارگرد شناسایی مریخ (Mars Reconnaissance Orbiter) عکاسی شده است و نمایی از دره اوفیر کازما (Ophir Chasma) را به نمایش می گذارد. دره اوفیر کازما، در شمال ژرفدره بسیار بزرگی به نام درهوار مارینر (Vallles Marineris) قرار دارد. خوبست ذکر کنیم که اوفیر کازما تقریبا طولی برابر ۳۱۷ کیلومتر دارد و برای نامگذاری اش از «اوفیر»، سرزمینی در کتاب مقدس مسیحیان، الهام گرفته اند.
۳- شنزاری به روی آتشفشان
شنزار نیلی پاترا (Nili Patera) بر روی تختی از مواد مذاب جای خوش کرده است. اگر تصاویری با فاصله بیشتر از کره مریخ را به تماشا بنشینید، لکه سیاه رنگی به چشم تان می خورد. بر اساس کاوش ها، این لکه سیاه رنگ یک آتشفشان سپری است و فلاته سیرت بزرگ (Syrtis Major Planum) نام دارد. شنزار نیلی پاترا دقیقا بر روی همین آتشفشان سپری قرار گرفته است و آن را یکی از فعالترین شنزارهای کره مریخ می دانند. آتشفشان سپری ساختمانی مدور و کم ارتفاع شبیه سپر است که قطر آن به ده ها کیلومتر میرسد و از روی هم قرار گرفتن روانه های متوالی آتشفشان تشکیل می شود.
تصویر پیش رو، بخشی از خلیج یلونایف (Yellowknife Bay) را به نمایش می گذارد. در سیاره مریخ وجود آب بر اساس شواهد و با کاوش های بسیار اثبات شده است. حال شاید برای تان عجیب باشد که با وجود این مساله، چطور می توان نام خلیج را در این سیاره به میان آورد. زمین هایی در کره مریخ دیده می شوند که گویی در گذشته بستر رودها و دریاچه ها بوده اند اما حالا، هیچ آبی ندارند. همین سبب شده تا به این منطقه که گویا در گذشته خلیج بوده چنین نام دهند.
نمایی از یک «دهانه برخوردی» را بر سطح مریخ می بینید. دهانه برخوردی، حفره یا گودالی ست که بر اثر برخورد شهاب سنگ بر روی سطح سیارات پدید می آید. البته این شمایل، در اثر فوران آتشفشان نیز می تواند بر روی سیارات دیده شود و در این صورت دیگر برخوردی و در اثر برخورد نیست.
شاید تا به حال نام بُرونزَد به گوش تان نخورده باشد. برونزد بخشی از بستر یک سیاره است که به شکلی تپه مانند بالا می آید. آنچه در تصویر می بینید یکی از این برونزدها، به نام لینک (Link)، بر سطح مریخ است. لینک دارای اهمیت خاصی برای دانشمندان است چرا که اطلاعات جالب توجهی درباره وضعیت لایههای زیرین سطح مریخ در اختیار آن ها قرار میدهد.
زمستان در مریخ رنگ و بوی دیگری دارد. در اینجا، برف می بارد اما از جنسی دیگر. در تصویر شنزاری را می بینید که با لایه ای از کربن دی اکسید یخ زده (یخ خشک) پوشیده شده است. اگرچه کم کم موسم بهار مریخی ست و شنزار از میان این برف عجیب و غریب سر بر می آورد.
برای ایده پردازی و ساخت کتاب پرفروش و فیلم محبوب مریخی (The Martian)، از ناحیه پیش رو بهره برده اند؛ دشتی وسیع به نام هامونه اسیدالیا (Acidalia Planitia).
در تصویر مقابل، کانال هایی را می بینید که مانند رودهای خشکیده در دشت هلاس پلانیتیا (Hellas Planitia) کشیده شده اند. پهنای این کانال ها از یک متر تا چندمتر متغیر است. خوبست بدانید دشت خشکیده و دایره وار هلاس پلانیتیا، درون دهانه برخوردی هلاس در نیمه جنوبی مریخ جای دارد.
ناکتیس لبیرینتث (Noctis Labyrinthus) در واژه به معنای هزارتوی تاریکی است؛ چنین نامی را به منطقه پیش روی تان داده اند. طرحی که دره های دیواری شکل در این منطقه ایجاد کرده اند؛ شمایل هزارتو را به یاد انسان می آورد. دانستنش خالی از لطف نیست که این منطقه، بالای ناحیه ای به نام تارسیس (Tharsis) قرار گرفته است؛ یک فلات بزرگ آتشفشانی در میانه کره مریخ.
در تصویر مقابل، سطح سیاره مریخ را در دهانه برخوردی گیل (Gale Crater) می بینید. این روزها گیل، توجه افراد بسیاری را به خود جلب کرده است زیرا طی فرایندی ۵ ساله، تصمیم بر آن شد که کاوشگر کنجکاوی (Curiosity rover) در این منطقه فرود آید و حدود ۶۰ نقطه از آن را مورد بررسی قرار دهد. دلیل این انتخاب، وجود رسوباتی در گیل است که تنها می تواند به وسیله آب شکل گرفته باشد. در نهایت در تاریخ ۶ آگوست ۲۰۱۲، مریخنورد کنجکاوی با موفقیت در گیل فرود آمد و پژوهش هایش از آن زمان تاکنون ادامه دارد.
این دهانه برخوردی، در دشت فلاته نیمروز (Meridiani Planum) قرار دارد.
تصویر پیش رو، در ژوئن ۲۰۱۳ توسط نوعی از کاوشگرهای فضایی به نام مدارگرد (Orbiter) به ثبت رسیده است. اگر کمی به گوشه سمت راست تصویر دقیق شوید، کاوشگر کنجکاوی را مانند نقطه ای درخشان می بینید.
بخشی از دیواره دهانه برخوردی گیل در تصویر به چشم می خورد. بسیاری معتقدند که مجموعه دره های این منطقه در اثر ورود و روی هم انباشته شدن رسوبات آبی شکل گرفته است.
اثری که بازوی روباتیک کاوشگر فینیکس (Phoenix spacecraft) بر روی مریخ به جای گذاشته است. فضاپیمای فینیکس، ۴ آگوست ۲۰۰۷ میلادی به فضا پرتاب شد و در تاریخ ۲۵ می ۲۰۰۸ در نواحی قطب شمال سیاره مریخ فرود آمد. پس از آن فینیکس به کمک بازوی روباتیکش، کاوش و نمونه برداری از مریخ را آغاز کرد.