مضرات استفاده‌از مچ بند و زانوبند

در صورتی كه ارتزها به همان مقدار كه می‌توانند مفید و سودمند باشند، مصرف بی‌رویه آن نیز می‌تواند موضوع مخرب و غیرقابل جبرانی را در پی داشته باشد.

بلال ساوه‌ای ، كارشناس ارتوپدی فنی درباره این موضوع  می‌گوید: ارتزها شامل وسایل كمكی جانبی هستند كه هدفشان اصلاح دفرمیتی (بد شكلی‌ها)، پشتیبانی كردن اندام و كنترل حركات آن از لحاظ عملكرد است و به 2‌دسته استاتیك (ثابت) و داینامیك (متحرك) تقسیم می‌شود.

به گفته وی معمولا وسایل كمكی ارتز شامل انواع مچ بند و زانو بند است كه استفاده آنها بدون تجویز و نسخه پزشك ممنوع است، چرا كه مصرف خودسرانه این وسایل می‌تواند ضرررسان باشد و از آنجا كه تنوع این كمكی‌ها بسیار بالاست، گاهی داروخانه‌ها نیز در راهنمایی افراد برای خرید این نوع ارتزها دچار اشتباه می‌شوند.

در نوع ثابت (استاتیك) ارتزها، وسیله كمكی بر ‌روی اندام قرار می‌گیرد و مفصل را ثابت نگه‌ می‌دارد ولی در نوع متحرك (داینامیك) وسیله كمكی به شكل جبرانی، حركت نیز ایجاد می‌كند و نیروی لازم را یا از توان باقی مانده عضو می‌گیرد و یا از یك منبع خارجی، همانند مچ بندها.

این ارتوپد با بیان این كه ارتزها از لحاظ كاربردی به سه دسته تقسیم می‌شوند، می‌افزاید: برخی از ارتزها به بیمارانی كه عمل جراحی كرده‌اند تجویز می‌شود و دسته دیگر برای ثابت نگه داشتن كامل عضو به كار می‌رود و دسته آخر ارتزها اغلب نوعی كمك كننده به عضو محسوب می‌شود.

وی یادآور می‌شود: استفاده از ارتزها زمانی مفید خواهد بود كه بجا و در جای خود استفاده شوند، به عنوان مثال باید به یاد داشت كه هیچ‌گاه نباید زانوبند را به هنگام خواب به پا بست چرا كه استفاده طولانی‌مدت از آن می‌تواند عضلات را آتروپی ‌(آب) كند كه در صورت صدمه دیدن عضلات چهار سررانی، اثرات مخربی در پی آن ایجاد خواهد شد.

مهندس ساوه‌ای با اشاره به این كه استفاده نابجا از ارتزها می‌تواند مشكلات فراوانی را برای افراد ایجاد كند، متذكر می‌شود: از آنجا كه زانوبندها دارای انواع متفاوتی‌‌اند، داروخانه‌ها نیز قادر به تشخیص و شناخت و ارائه زانوبند مناسب به مراجعه ‌كننده نخواهند بود و همین امر می‌تواند بیماری فرد را تشدید كند، چرا كه برخی از زانو بندها نیمه‌ آماده و برخی دیگر ساختنی‌‌اند و باید زیرنظر ارتوپدی فنی ساخته شود، بنابراین از حیطه فعالیت‌ داروخانه‌ها خارج است.
این مهندس ارتوپدی فنی با بیان این‌كه كلینیك‌های ارتوپدی فنی می‌توانند پاسخگوی نیاز این افراد باشند، عنوان می‌كند: مچ‌بندها نیز دارای انواع و جنس‌های مختلفی هستند كه استفاده نابجا از آنها می‌تواند به عضلات مچ دست آسیب وارد كند بنابراین به هر بیماری گفته می‌شود كه بیشتر در چه ساعاتی از شبانه‌روز از مچ‌بند استفاده كند.
 
مدت استفاده از ارتزها
مدت استفاده از كمكی‌ها بستگی به ساختار بدن و نوع بیماری دارد به عنوان مثال از كفی‌ طبی‌ها معمولا برای پاهای كوتاه و بلند استفاده می‌شود و باید همیشه از آن استفاده كرد ولی این موضوع را نیز نباید فراموش كرد كه استفاده بیهوده و نابجا از ارتزها می‌تواند اثرات برگشت‌ناپذیری برای فرد به همراه داشته باشد.