بهترین زمان برای خواب !

 همیشه از قدیم شنیده‌ایم كه باید شب‌ها زود خوابید و صبح زود بیدار شد. حتی در تعلیمات مذهبی نیز به خواب شب توصیه شده است. مثلاً خداوند در قرآن می‌فرماید كه شب را برای استراحت شما قرار دادم یا حتی به حضرت محمد(ص) می‌فرماید: «قسمتی از شب را بخواب و قسمتی از آن را بیدار باش.»

راستی چرا كسانی كه شب‌ها بیدار می‌مانند از نظر عصبی به هم ریخته هستند و زود رنج و كم‌طاقت می‌شوند؟ چرا دیر خوابیدن در شب باعث بی‌اشتهایی و كاهش رشد بدن می‌شود؟ و چرا وقتی ساعت‌های زیادی در روز می‌خوابیم به جای سرحال شدن و شادابی بعد از بیدار شدن احساس خستگی و بیماری می‌كنیم؟

از نظر علمی پاسخ این سؤال‌ها به شرح زیر است:

 در بدن ما از غده هیپوفیز، هورمون‌های مختلفی برای رشد قسمت‌های مختلف بدن ترشح می‌شود كه هورمون (GH) یكی از آن‌ها است و برای رشد تمامی سلول‌های بدن به خصوص رشد استخوان‌ها موثر است.

پس این هورمون در سن نوجوانی باعث افزایش قد می‌شود و چون روی بقیه سلول‌های بدن نیز موثر است به فعالیت‌ آن‌ها كمك می‌كند.

طبق بررسی‌های انجام شده، میزان ترشح هورمون رشد طی خواب عمیق شبانه افزایش می‌یابد. پس حدود نیم ساعت تا یك ساعت بعد از شروع خواب ترشح هورمون رشد شروع به افزایش خواهد داشت كه حدود دو ساعت این افزایش ترشح ادامه می‌یابد و بعداً كاهش می‌یابد.

پس اگر فردی ساعت9 یا10 شب بخوابد، وقت كافی برای خواب عمیق شبانه دارد كه هورمون رشد به افزایش ترشح خود برسد، ولی اگر ساعت یك یا 2 نیمه شب بخوابد، خواب شبانه كاهش می‌یابد و هورمون رشد به اندازه كافی ترشح نمی‌شود، بنابراین در طول روز احساس خستگی می‌كند و حتی اگر در سن نوجوانی باشد، روی رشد قد او نیز اثر كاهنده خواهد داشت.

جالب توجه است كه ترشح هورمون كورتیزول كه به هورمون جنگ و ستیز نیز معروف است با طلوع خورشید افزایش می‌یابد و با افزایش آن ترشح هورمون رشد كاهش می‌یابد، بنابراین وقتی فردی روز می‌خوابد، مقدار ترشح هورمون كورتیزول در بدنش افزایش و ترشح هورمون رشد كاهش می‌یابد.

بدن آماده فعالیت است و چون این هورمون اجازه افزایش به ترشح هورمون رشد را نمی‌دهد فرد از خواب روز احساس خستگی و حتی سردرد می‌كند.

ـ پس شب‌ها زودتر بخوابیم تا رشد بدنی و عصبی خوبی داشته باشیم

البته خودم نیز جزو شب بیداران همیشگی هستم ولی امیدوارم بتوانم با این مسئله و مورد مهم سازگار شوم !