دستاوردهای محققان ایرانی خارج کشور در2009

دانشمندان ایرانی در کشورهای مختلف و دانشگاههای خوشنام جهان در طول سال 2009 میلادی دستاوردهای زیادی را برای جهان علم به بار آورده اند که با آغاز سال 2010 میلادی به بررسی چکیده ای از این بررسی پرداخته ایم.

به گزارش خبرنگار مهر، پیشرفتهایی که در سال 2009 در جهان علم و فناوری به وجود آمدند مدیون تلاش خستگی ناپذیر دانشمندان و محققان سراسر جهان است که بدون توجه به ملیت و جنسیت از آنها و مطالعاتشان در زمینه های مختلف علمی استفاده می شود.

خوشبختانه طی سال گذشته دانشمندان ایرانی که در کشورهای مختلف جهان سکونت دارند حضوری درخشان در میادین علمی جهانی در تمامی رشته ها از خود نشان داده اند و ابداعات و اکتشافات آنها گوشه های متفاوتی از علم جهان را به سوی پیشرفت سوق داده است. در ادامه نگاهی گذرا بر تلاش دانشمندان ایرانی خارج از کشور طی سال 2009 میلادی در زمینه های مختلف علمی خواهیم داشت. در اولین قسمت به دستاوردهای محققان ایرانی در حوزه تکنولوژی و انرژی پرداختیم و در قسمت دوم به موفقیت های دانشمندان ایرانی در زمینه های ژنتیک و پزشکی می پردازیم.

1- رضا قدیری

– رضا قدیری پرفسور شیمی و سرپرست تیم تحقیقاتی موسسه  Scripps Research در تلاش برای پاسخ دادن به سئوالاتی چون "حیات چگونه متولد می شود؟" و "اولین DNA چگونه تشکیل شد؟" توانستند در لابراتوار یک DNA مصنوعی را بسازند. وی در این پژوهش، مولکولی را ساخت که از نظر ساختاری شبیه به DNA و قادر است بدون کمک به آنزیمهای لازم و برخلاف آنچه که در طبیعت رخ می دهد، توالی های خود را برای تشکیل زوج زنجیره های دیگر تغییر دهد. این دانشمند ایرانی در سال 1998 به دلیل تحقیقات ارزنده ای که در عرصه ساختارهای مولکولی و علوم نانو انجام داده بود "جایزه فینمن" (Feynman Prize) را دریافت کرد.

2- کریم نیرنیا

– دکتر کریم نیرنیا نیز از دانشمندانی است که ابداع وی طی سال 2009 بسیاری از دانشمندان علوم زیستی و ژنتیکی را هیجان زده ساخت. وی موفق شد با استفاده از سلولهای بنیادین در آزمایشگاه جنین انسانی را به وجود آورد. در این شیوه به صورت تئوری با ایجاد تغییراتی در ساختار اسپرم می توان تخم را بارور کرده و جنین را به وجود آورد. این اولین باری بود که در جهان با استفاده از سلولهای بنیادین دانشمندی توانست سلولهای بارور کننده انسانی به وجود آورد.

3- بابک پوربهلول

– دولت کانادا به منظور مبارزه با آنفلوانزای خوکی شبکه ای با مشارکت موسسه تحقیقات بهداشتی کانادا و آژانس بهداشت عمومی کانادا شکل داده تا تحقیقات کاملی را در زمینه یافتن راه حل کنترل این اپیدمی جهانی انجام خواهد داد. دانشمند ایرانی دانشگاه بریتیش کلمبیا نیز در پروژه ای دیگر از این حرکت شرکت داشت. دکتر بابک پوربهلول به همراه تیم مطالعاتی خود قصد دارند مدل ریاضی پراکندگی سریع ویروس را در سراسر جهان تهیه کنند.

4- محمدرضا عبیدیان

– دانشمند ایرانی دانشگاه میشیگان نیز میکروالکترودهای قابل نصبی (کاشتنی) مخصوص مغز را ارائه کرد که می تواند به میزان دریافت سیگنالهای نرونی بیافزاید. این یافته می تواند به تدریج منجر به ارائه درمانهای موثرتر اختلالات نرونی مانند پارکینسون، صرع و فلج شود. محمدرضا عبیدیان این میکروالکترودهای کوچک را به پلیمری به نام PEDOT آغشته کرده است، پلیمری زیستی و مقاوم و رسانا متشکل از نانو تیوبها که در جذب سیگنالهای نرونی نسبت به تراشه های فلزی معمولی از خود توانایی بیشتری نشان داده است. در واقع نوآوری ابداع عبیدیان در تولید این پلیمرها است زیرا این پوشش مقاومت و طول عمر الکترودها را افزایش داده و جذب سیگنالهای آنها را بهبود می بخشد.

5- سپهر احسانی

– سپهر احسانی دانشمندی ایرانی دانشگاه کالیفرنیا طی مطالعات خود موفق به یافتن منشا بیماری های پریونی مانند جنون گاوی شد. تحقیقات وی نشان داد پروتئینهای پریون بیمار عامل ابتلا به بیماری کشنده جیکوب- کروتزفلد یا جنون گاوی در انسانها و اختلالات نرونی و در گاهی اوقات از کار افتادگی ماهیچه ها در گوسفندان است. به گفته وی یافته جدید می تواند برای آشکار کردن عملکرد فیزیولوژیکی این بیماری ها مورد استفاده قرار گیرد.

6- پردیس ثابتی

– پروفسور پردیس ثابتی دانشمند و استادیار ایرانی در رشته بیولوژی میکروارگانیسم و تکامل از دیگر برترینهای سال 2009 به شمار می رود زیرا وی موفق شد جایزه مبتکر نوین سال 2009 را از موسسه ملی بهداشت دریافت کند. ثابتی قصد دارد از این جایزه برای ادامه مطالعاتش در زمینه تب لاسا که از نظر وی یکی از کشنده ترین بیماری های شناخته شده به شمار می رود، استفاده کند. وی همچنین شیوه "ترکیبی از سیگنالهای چند گانه" یا CMS را ابداع کرده است این شیوه اطلاعات به دست آمده از سه آزمایش متفاوت برای انتخاب طبیعی را با اطلاعات ژنهای ناهمسان مجاور و آزمایشهای تمایز ژنها ترکیب کرده که این ترکیب می تواند دیدگاه جدیدی را از الگوهای انتخاب طبیعی ژنها ارائه کند. ثابتی این شیوه را برای یافتن الگوهای انتخابی در سرتاسر ژنوم انسان ابداع کرده است که به اعتقاد وی با کمک این شیوه می توان سیگنالهای انتخاب طبیعی در ژنوم انسانها را ردیابی و شناسایی کرد.

7- مهران مهرگانی

– موسسه West Wireless Health یکی از مشهورترین مهندسان ایرانی را به عنوان نایب رئیس اجرایی مهندسی و مدیر تحقیقات مهندسی این شرکت انتخاب کرده است. مهران مهرگانی این پست را به صورت رسمی در تاریخ دوم نوامبر 2009 دریافت کرد و پس از آن مسئولیت برنامه ریزی و اجرای تحقیقات و نوآوری های آکادمیک آن را به عهده گرفت. مهرگانی به منظور هدایت تیمی از مهندسان در سازمان WWHI مشغول به کار شد تا بتوانند نمونه های چسبدار و یا قابل کاشتنی از حسگرهایی غیر مضر و مینیاتوری برای کار گذاشتن آنها در درون بدن انسان به منظور گسترش شخصی سازی بهداشت را تولید کنند.

8- بهرام مومن

– بهرام مومن پروفسور علوم آمار زیستی و محیطی با همکاری دانشمندان دانشگاه مریلند توانست در مگسهای میوه تغییر ژنتیکی به وجود آورد که در نهایت منجر به شبیه سازی کاهش تولید انسولین در بدن – شرایطی مشابه دیابت نوع یک در انسان شد. به این شکل می توان با استفاده از این مدل ژنتیکی به نقصهایی که در پس بیماری دیابت نهفته است پی برد و ژنهایی را برای تعیین هدفهای دارویی به منظور بهبود درمان دیابت در انسان شناسایی کرد.

9- پژمان روحانی

– پژمان روحانی محقق ایرانی دانشگاه جورجیا در سال 2009 برخلاف باورهای پیشین اعلام کرد افرادی که به بیماری سیاه سرفه مبتلا می شوند به مدت سه دهه در برابر این بیماری مصون خواهند ماند. روحانی نشان داد مصونیت پس از ابتلا به بیماری حداقل برای سه دهه دوام خواهد داشت و شاید تا 70 سال نیز ادامه داشته باشد. بر اساس این مطالعه افرادی که قسمتی از مصونیت بدن خود را در برابر این بیماری از دست داده اند هنوز قسمتی از آن را در بدن خود حفظ کرده اند و حتی ممکن است پس از قرارگیری در برابر سیاه سرفه این مصونیت افزایش پیدا کند.

10- نیلوفر آفری

– دکتر نیلوفر آفری از دانشگاه کالیفرنیا با همکاری سازمان بهداشت و درمان سربازان در سن دیه گو دریافت سربازانی که از جراحتهای ناشی از جنگ و یا اختلال فشار عصبی پس از جراحت (PTSD) رنج می کشند در معرض خطر ابتلا به دردهای میگرنی قرار دارند. این نظریه طی مطالعه دکتر آفری به تایید رسیده و ارتباط مستقیم و مستقل جراحتهای فیزیکی و PTSD با بروز میگرن بر اساس نتایج این مطالعه به اثبات رسید.

11- پدرام محسنی

– پدرام محسنی استادیار مهندسی الکتریک و علوم رایانه ای در کیس وسترن به واسطه ابداع خود جایزه 675 هزار دلاری موسسه ملی علوم را در بخش دستاوردهای اولیه هیئتهای علمی به منظور تکمیل کردن پروژه دریافت کرد. محسنی طی پروژه خود در تلاش است ابزاری مینیاتوری و کم مصرف را برای استفاده در آزمایشهای نرون شناسی در آزمایشگاهها ارائه کند. این ابزار جدید قادر است به صورت همزمان 16 کانال از فعالیتهای شیمیایی و الکترونیکی نرونها را در مغز و با کمک چند میکروحسگر به ثبت برساند و در نتیجه فعالیتهای انتقال دهنده های نرونی و سیگنالهای الکترونیکی در زمان واقعی و در حین فعالیت اندازه گیری خواهند شد.

12- صدف فروغی

– صدف فروغی دانشمند ایرانی دانشگاه کمبریج نشان داد که فقدان یک بخش کوچک در DNA می تواند منجر به بروز چاقی مفرط در کودکان شود. تیم این محقق ایرانی با بررسی ژنوم 300 کودک با چاقی مفرط و مقایسه این ژنومها با ژنوم هفت هزار کودک سالم گروه کنترل کشف کردند که فقدان یک بخش کلیدی در DNA موجب می شود که کودکان تمایل بیش از اندازه ای به خوردن غذا داشته باشند و به این ترتیب دچار چاقی مفرط شوند.

13- امید فرخزاد

– نشریه MHT امید فرخزاد را به دلیل طراحی و ابداع نانوذراتی که توانایی دستیابی به هدفهای تعیین شده بیشتری را در بدن داشته و تاثیرگذاری بیشتری در درمان و انتقال دارو به نسوج آسیب دیده در داخل بدن دارند به عنوان فردی معرفی کرده است که با فکر کردن در ابعاد کوچک توانسته است تحولی بزرگ در صنعت پزشکی ایجاد کند. پروژه ای که اکنون توسط فرخزاد و تیم تحقیقاتی اش در دست تکمیل است ارائه فناوری نانویی است که بتواند چندین دارو را در آن واحد حمل کند و یا چندین وظیفه را در آن واحد انجام دهد.

14- بهمن گویورون

– پروفسور بهمن گویورون رئیس انجمن جراحی پلاستیک آمریکا و پروفوسور دانشگاه بیمارستان مرکز پزشکی کلولند در اوهایو که پیش از این یک روش درمانی جدید را برای درمان میگرن با استفاده از جراحی جوانسازی پوست صورت (لیفتینگ) ارائه کرده بود در تازه ترین تحقیقات خود در سال 2009 تائید کرد که جراحی نقاط محرک میگرن بهترین گزینه در درمان سردردهای شدید است. اطلاعات جدید وی نشان می دهد که دستکاری یک یا دو نقطه محرک میگرن از طریق جراحی می تواند به طور موفقیت آمیزی بیماری را حذف کند (درمان) و یا بسامد، دوره و یا شدت سردردهای میگرنی را به شدت کاهش دهد.