آنچه می خواهید درباره دوره MBA بدانید

  MBAمدل آمریکایی آموزش مدیریت است. حدودا اواخر قرن 19 و اوایل قرن 20 شکل گرفت و مخفف Master of Business Administeration است. BA را در ایران مدیریت بازرگانی می گوییم که سال هاست که در کشورمان وجود دارد. تفاوتی که با رشته های دیگر دارد این است که MBA  یک رشته‌علمی نیست. یعنی بیشترین درصد کسانی که این رشته را می خوانند نمی خواهند کار تحقیقی بکنند.

 

بلکه هدفشان این است که مهارت های مدیریتی خودشان را افزایش دهند. فرقش با کارشناسی ارشد های دیگر این است که رساله ندارد. به طور کلی این رشته حالت تحقیقی ندارد و تنها توسعه مهارت است. و کاری که می کند این است که اگر فردی که متخصص است و می خواهد مدیر شود لازم را به او آموزش می دهد. مثل حسابداری ، بازاریابی ، اقتصاد، کامپیوتر و … MBA در  آمریکا شکل گرفت.

 

به این ترتیب که بعد از جنگ جهانی دوم که تقاضا برای مدیرهای خیلی حرفه ای بالا رفت. مهندسانی که در صنعت کار می کردند مهارتهای جدیدی برای مدیریت لازم داشتند. در حال حاضر طبق آخرین آمار000/60 نفر فارغ التحصیل MBA هستند. تا اوایل دهه 60 کشورهای دیگر دنیا  MBA نداشتند و شروع به ایجاد و گشترش این رشته کردند. بعد از آمریکا ، انگلستان اولین کشوری بود که MBA را ایجاد کرد.

 

الان رشد MBA در آمریکا متوقف شده ولی در آسیای شرقی و در کشورهای در حال توسعه رشد خوبی دارد. در دهه 90 ناگهان رشد فارغ التحصیلان MBA زیاد شد. البته اخیرا از نظر آموزش رقبای دیگری هم پیدا کرده. مثلا افراد را در داخل شرکت کاملا متناسب با نیازهای شرکتشان آموزش می دهند. بحث آموزش از راه دور هم باز یک رقیب MBA است. کسانی که MBA می باشند وارد عرصه مدیریت می شوند و در سطوح مختلف مثل مدیر تولید یا بازاریاب یا مدیر مالی مشغول به کار می شوند یا نهایتا مدیر عامل شرکت می شوند. گروه دوم که شاید 9/9 درصد از فارغ التحصیلان MBA هستند وارد کار مشاوره می شوند.

 

برخی در شرکت های مشاوره مدیریت (در ایران مثل سازمان مدیریت صنعتی) کار می کنند و گروهی به عنوان کارشناس مثلا تحلیل گر مالی  یا تحلیل گر بازار یا متخصص نیروی انسانی در سازمان ها کار می کنند بدون اینکه وارد کار اجرایی شوند. گروه سوم که درصد کمی هستند ممکن است ادامه تحصیل بدهند و دکترا دریافت کنند و استاد شوند. رویکردی کنونی دنیا، رویکرد کار آفرینی است به این معنا که ما باید فارغ التحصیلان MBA را تشویق کنیم تا خودشان کسب و کار راه بیاندازند.
 

 

کسانی که در کار تجارت بوده و مدیر هستند، بعد از مطالعه MBA ‌ احساس می کنند مهارتشان بیشتر شده است. حقوق کسانی که MBA خوانده اند در آمریکا 5/3 برابر کسانی است که با همان تحصیلات و سن در موقعیت های دیگری کار می کنند. این است که حقوق MBA رشد بیشتری می کنند و می توانند بهتر در سازمان ارتقا پیدا کنند یا یاد می گیرند که بهتر پول دربیاورند.

 

وقتی MBA می خوانیم یاد می گیریم که چگونه باید ارتباط برقرار کنیم یا چگونه باید یک مسئله را حل کنیم. با پیچیدگی ها و سیاست ها در داخل یک سازمان آشنا می شویم. این مباحث به هرحال به کسی که در سازمان به عنوان کارمند کار می کند خیلی کمک می کند که رشد موثری داشته باشد.
 

میانگین ماهانه درآمد فارغ التحصیلان MBA در ایران چقدر است؟

طبق آماری که گرفتم فارغ التحصیلان MBA الآن 4 تا 5 برابر رشته های دیگر درآمد دارند. الآن یک فارغ التحصیل MBA تقریبا بین ساعتی 3500 تومان تا 30000 تومان دستمزد دارد. الآن بازار کار جالبی دارد ولی اگر فارغ التحصیل زیاد شود این درآمد کم می شود، ولی به هرحال تجربه دنیا این است که کسانی که MBA می خوانند درآمدشان بالا است.

 
 

گرایش های MBA در دنیا و ایران چیست؟

MBA در طیفی از حوزه های عملیاتی تا حوزه های تجاری گسترده می شود. در ایران چیزی که به نام MBA درس داده می شود با خارج کمی فرق دارد. در ایران گرایش هایی مثل مدیریت تکنولوژی و مدیریت اطلاعات و عملیات داریم که جایش در دانشکده های صنایع است. در آمریکا MBA به تجارت گرایش دارد. مهم ترین تمرکز آن روی بازاریابی و کارآفرینی است. و در کنار آنها گرایش منابع انسانی و سازماندهی است، MBA در ایران به آن طیف عملیاتی نزدیکتر است و در حوزه های مالی و بازاریابی ضعیف است.

 

به معنی دقیق رشته هایی مثل مدیریت بازرگانی و مدیریت صنعتی سال هاست در ایران وجود دارد. سازمان مدیریت صنعتی حدود 12ـ10 سال پیش که MBA اجرایی را راه اندازی کرد اولین جرقه MBA بود. هرچند قبل از انقلاب یک دوره خیلی خوب MBA در مدرسه عالی مطالعات مدیریتی داشتیم که الآن دانشگاه امام صادق شده است ، چند شرکت بزرگ بخش خصوصی با همکاری دانشگاه هاروارد آنجا را راه انداخته بودند. و یکی دو دانشگاه دیگر هم داشتند این کار را می کردند که ادامه پیدا نکرد.

 

آنجا تقریبا 4 دوره فارغ التحصیل خیلی خوب داشت که اکنون آدم های برجسته ای در مدیریت هستند. بعد از آن دوره MBA نداشتیم تا در دهه 70 که سازمان مدیریت صنعتی مدیریت اجرایی را با گرایش هایی مختلف مثل مدیریت شهری و بیمارستانی پایه گذاری کرد. کلمه MBA را عملا دانشگاه شریف معمول کرد.  MBAیکی از پرطرفدارترین و پر سود ترین رشته های تحصیلی است و برای تحصیل در آن شما با هر مدرک لیسانسی می توانید در آزمون های مربوطه ثبت نام کنید.

 

رشته MBA به دلیل تفاوت های ماهیتی از ظاهر آسان و جذابی نسبت به سایر رشته های برخوردار است ولی در عمل برای موفقیت در کنکور و تحصیل در آن نیازمند توانمندی های هوشی و ذاتی خواهید بود که می تواند تضمین کننده موفقیت یا شکست شما در این رشته باشد.
 

 

هدف از فراگیری MBA

بگذارید این موضوع را با مثالی باز کنیم. شما حتما با نام آقای قلمچی دارنده بزرگترین مرکز آموزش کنکور آشنا هستید. قلمچی تا ده سال پیش یک دبیر ساده ریاضی و فیزیک بود که گاهی اوقات در ساعات فراغت از مدرسه به تدریس خصوصی می پرداخت اما امروز با در آمد سالانه حدود 4 میلیارد تومان یکی از مشهورترین و پر درامد ترین افراد ایران است که نحوه درآمدش هم کاملا آشکار است و اتفاقا مردم با میل و رقبت حاضر هستند به موسسه او پول بپردازند سوالی که مطرح می شود این است که چطور این اتفاق می افتد ؟چرا از میان این همه دبیر فقط یک نفر می تواند تا این حد موفق عمل کند؟

 

در واقع کار MBA همین است ام بی ای به شما به عنوان یک فرد عادی در هر تخصص و دانشی امکان می دهد تا ذهن خود را متوجه خلاء ها , نیازها, شکاف ها و کمبودهای بازار کنید و بر اساس تکنیک ها و تاکتیک هایی که بازار و کسب و کار شما می طلبد بهترین راه برای توسعه کسب و کار خود را پیدا کنید و سهم خود را از بازار افزایش دهید. مثالهایی ایرانی و خارجی از این دست بسیار هستند هایدا بزرگترین Fast food زنجیره ای در ابتدا فقط یک ساندویچی ساده بود اما از همان ابتدا ایده ای بزرگ بود و یا ebay یک سایت معمولی بود ولی هم اکنون یکی از پر سود ترین سایت های اینترنتی دنیاست.

 

MBA تا حد کمی به شما می آموزد که در ایجاد یا توسعه یک کسب و کار چگونه اولین باشید اما تا حد بسیاری به شما یاد می دهد چگونه در کسب و کار خود و در بازار رقابتی بهترین باشید.

 

 
بازار کار MBA

اگر به بازار کار MBA در ایران نظر بی افکنیم ایران حداقل تا 10 سال آینده نیازمند متخصصین این رشته خواهد بود این پیش بینی با توجه به تراکم زیاد مهاجرت فارغ التحصیلان این رشته از کشور برای کار یا ادامه تحصیل در خارج کشور و نیاز شدید سازمان های بزرگ و اقتصادی  و شرکت های دولتی و خصوصی که تعدادشان کم هم نیست بسیار با وسواس صورت گرفته است.

 

اما بازار کار MBA در خارج از کشور نیز از جایگاه مطلوبی برخوردار است و کشورهای آمریکا و کانادا در جذب متخصصین این رشته درنگ نمی کنند. از خاطر نبرید که بسیاری از دانشجویان این رشته از همان ابتدای تحصیل دعوت به کار می شوند.
 

 

ادامه تحصیل در MBA

برای ادامه تحصیل در مقطع دکترای MBA باید از ایران خارج شوید و در یکی از دانشگاههای معتبر آمریکایی, کانادایی, استرالیا ، مالزی و هند به تحصیل بپردازید.      

 

زمینه های فعالیت فارغ التحصیلان MBA

فارغ التحصیلان این دوره با فراگیری دانش و فنون مدیریت قادر خواهند بود در زمینه های ذیل فعالیت نمایند:

اداره امور واحدهای ستادی سازمانهای تولیدی و اجتماعی در جهت کمک به مدیران این سازمانها برای اداره موثرتر سازمانهای خود

اداره و راهبری موثر و کارآمد یک سازمان یا یک بخش تخصصی از آن نظیر بخش های تولید، تحقیق و توسعه، مالی، فروش، پرسنلی و اطلاعات

ایجاد تحول در یک بخش تخصصی سازمان با تجدید تشکیلات، رویه ها و شیوه های اداری آن بخش

کارآفرینی در یک سازمان برای شروع فعالیت های جدید یا ایجاد و اداره سازمانهای جدید

طراحی تحول در کل یک سازمان و رهبری و هدایت تحولات کلی بعد از کسب تجربیات مدیریتی

 

اگر به بازار کار MBA در ایران نظر بیافکنیم ایران حداقل تا 10 سال آینده نیازمند متخصصین این رشته خواهد بود . این پیش بینی با توجه به تراکم زیاد مهاجرت فارغ التحصیلان این رشته از کشور برای کار یا ادامه تحصیل در خارج کشور و نیاز شدید سازمان های بزرگ و اقتصادی و شرکت های دولتی و خصوصی که تعدادشان کم هم نیست بسیار با وسواس صورت گرفته است

 

اما بازار کار MBA در خارج از کشور نیز از جایگاه مطلوبی برخوردار است و کشور های آمریکا و کانادا در جذب متخصصین این رشته درنگ نمی کنند. از خاطر نبرید که بسیاری از دانشجویان این رشته از همان ابتدای تحصیل دعوت به کار می شوند

 

کسانی که دارای مدرک MBA می باشند وارد عرصه مدیریت می شوند و در سطوح مختلف مثل مدیر تولید یا بازاریاب یا مدیر مالی مشغول به کار می شوند یا نهایتا مدیر عامل شرکت می شوند. گروه دوم وارد کار مشاوره می شوند. برخی در شرکت های مشاوره مدیریت (در ایران مثل سازمان مدیریت صنعتی) کار می کنند و گروهی به عنوان کارشناس مثلا تحلیلگر مالی یا تحلیلگر بازار یا متخصص نیروی انسانی بدون اینکه وارد کار اجرایی شوند ، در سازمانها کار می کنند.

 

گروه سوم که درصد کمی هستند ممکن است ادامه تحصیل بدهند و دکترا دریافت کنند و استاد شوند. رویکردی کنونی دنیا، رویکرد کار آفرینی است به این معنا که ما باید فارغ التحصیلان MBA را تشویق کنیم تا خودشان کسب و کار راه بیاندازند.

ضرورت و اهمیت MBA
توسعه کشور و ارتقاء استاندارد زندگی در آن مستلزم بهبود و ارتقاء کیفیت مدیریت در سازمانهای اقتصادی و اجتماعی است. با بهبود مدیریت است که میتوان بهره وری را افزایش داد و از ظرفیت ها و امکانات موجود کالا و خدمات بیشتری را تولید نمود و ظرفیت های زیادتری را بوجود آورد.
 

 

بهبود مدیریت نیز مستلزم آگاهی و تسلط به دانش مدیریت است. امروزه مدیریت به عنوان یکی از شاخه های معرفت بشری پیشرفت زیادی نموده است و آموزش و تحقیق در زمینه آن گسترش فراوانی یافته است . باتوجه به اهمیت مدیریت در رشد و ارتقاء سازمانها و جوامع، نظامهای آموزش عالی کشورها آموزش و تحقیق در حوزه مدیریت را از نظر کیفی و کمی به سرعت توسعه داده اند.

 

یکی از زمینه های بارز توسعه آموزش مدیریت ایجاد رشته کارشناسی ارشد مدیریت سازمان (MBA) در کشورهای مختلف جهان است. این رشته به سرعت نخست در امریکا و کشورهای صنعتی و سپس در کشورهای در حال توسعه موفق، گسترش یافته است .

 

 
همانطوریکه قبلا” ذکر شد، فارغ التحصیلان دوره های کارشناسی و مخصوصا” فارغ التحصیلان دوره های فنی و مهندسی وارد این دوره شده و در یک آموزش فشرده و پرکار به فراگیری دانش و فنون مدیریت می پردازند. ترکیب دانش تخصصی دوره کارشناسی و آگاهی و تسلط به دانش و فنون مدیریت در دوره کارشناسی ارشد، از فارغ التحصیلان این دوره مدیران کارآمد و موثری میسازد که در افزایش کارآئی و رشد سازمانهای اقتصادی – اجتماعی تاثیر بسزایی دارند. به خاطر کسب همین توانائی هاست که در سه دهه اخیر دوره های MBA در کشورهای مختلف جهان به سرعت گسترش یافته و تنها در کشور آمریکا حدود 700 موسسه آموزش عالی دوره MBA ارائه میدهند.
 

 

اگر می خواهید خود را قانع کنید که چرا باید MBA را انتخاب کنید، کار دشواری نخواهید داشت. جایگاه MBA در دنیای امروز امکان ادامه تحصیل در برترین دانشگاههای داخل و خارج را در اختیار شما قرار خواهد داد. در صورتی که زمینه شغلی مد نظر شما باشد، با توجه به اینکه این رشته بسیار نوپاست و با استقبال شدید سازمانها نیز مواجه شده است می توان بازار کار بکر و دست نخورده ای برای آن در نظر داشت، هرچند در آمریکا علی رغم سابقه 80 ساله هنوز بازار کار بسیار وسیعی در اختیار فارغ التحصیلان قرار دارد. در ایران نیز آمارهای فعلی نشان از تضمین شغل در آینده دارد.

 

MBA قابلیتهای شما را ورای تخصصی که اکنون دارید توسعه خواهد داد و شما را به شخصی مبدل خواهد کرد که هیچ سازمانی قادرنخواهد بود به راحتی از روی تخصص شما عبور کند . این نکته که قادر هستید MBA را به عنوان رشته دوم همراه با رشته اصلی خود امتحان دهید نیز قابل توجه است. هرچند MBA ارزشی ورای رشته های تخصصی و فنی در دنیای امروز دارد

 

چه کسانی برای این رشته اقدام نکنند

– اگر از ثروت خوشتان نمی آید

 

– اگر روحیه رهبری ندارید و نمی خواهید به دست آورید و می خواهید همیشه پیرو باشید.

 

– اگر فکر می کنید موفق شدن یا ثروتمند شدن شانسی است.

 

– اگر از شهرت خوشتان نمی آید و یا قدرت ریسک معقول ندارید.

 

– اگر فکر می کنید نمی توان بدون سرمایه و نفوذ یک شرکت بزرگ به وجود آورد.

 

و اگر باروحیه ای متواضع حاضر به تلاش برای رسیدن به اهداف متعالی نیستید بهتر است در رشته دیگری ادامه تحصیل دهید