بناهای تاریخی تهران؛ پرسه در کوچه پس کوچه‌های تاریخ پایتخت

بناهای تاریخی تهران؛ پرسه در کوچه پس کوچه‌های تاریخ پایتخت

 

تهران شهری با تاریخی بیش از 400 سال در کرانه رشته کوه‌های البرز که امروزه میزبان بیش از 8 میلیون نفر جمعیت است.

 

تهران داستان‌های بسیاری برای گفتن دارد؛ از تاریخ پر آشوب و قصه‌های خاطره گویش تا تصویر کردن روزهای اوج و شکوفایی خود.

 

این شهر کوهپایه‌ای در طول تاریخ دستخوش اتافقات مختلفی شده و بواسطه نقش مهمی که در سلطنت پادشاهان از صفویه تا پهلوی داشته، بناهای مهمی در آن ساخته شده‌اند.

 

بناهای تاریخی تهران همگی یادآور روزهای تلخ و شیرین این کهن شهر است که امورز به دست ما رسیده و به عنوان یادگاری از تاریخ ایران شناخته می‌شود.

 

در این مطلب از سایت سفرانه تلاش کرده‌ایم شما را با بخش وسیعی از تاریخ شهر تهران و بناهای ارزشمند موجود در آن آشنا کنیم.

 

تهران همچنان جذابیت خود را همانند گذششته حفظ کرده و مسافران بسیاری به منظور گردش و کار هر ساله وارد آن می‌شوند.

 

اقامت در تهران به جهت زیست گران قیمتی که در جریان است، هزینه بالایی داشته و از این رو رزرو هتل با قیمت مناسب کمی دشوار است.

 

سایت سفرانه برای شما بهترین پیشنهادات را داشته و با کمترین قیمت و تخفیف‌های موجود در سایت خود؛ اقامتی اقتصادی را برایتان در شهر تهران در نظر گرفته است.

 

در ادامه مطلب با ارزمندترین آثار و بناهای تاریخی شهر تهران آشنا شده تا در صورت سفر به این شهر شلوغ و بزرگ سری به زیبایی‌ها آن هم بزنید.

 

کاخ صاحبقرانیه

مجموعه کاخ نیاوران یکی از دیدنی‌ترین جاهای تاریخی در شهر تهران است که شامل سه کاخ نیاوران ساخته دوره پهلوی، کوشک احمد شاهی ساخته اواخر دوره قاجار و کاخ صاحبقرانیه ساخته شده به دستور مستقیم ناصرالدین شاه و نگین این مجموعه است.

 

کاخ صاحبقرانیه بنایی قاجاریست که برای منزلگاه ناصرالدین شاه و حرمسرایش ساخته شد. این بنای دو طبقه شامل فضاهای مختلفی است که در این بین تالار آینه و یا جهان نما یا اشیا و نقاشی‌های ارزشمند، دیدنی‌ترین قسمت کاخ است.

 

از دیگر فضاهای جالب در این کاخ تاریخی و پر از داستان می‌توان به حوض خانه کاخ اشاره کرد. ح.ض خانه در طبقه زیرین قرار داشته و محل ورود شاه به داخل حرمسرا بوده است.

 

این فضا در زمان محمدرضاشاه به محل برگزاری جشن‌های غیررسمی پهلوی تبدیل شد و ورودی مخصوص آن یک دوره قبل توسط رضا شاه تخریب شد.

 

حوض خانه به لحاظ تزیینات معماری ارزش والایی داشته و مملو از تزییناتی همچون گچبری و ارسی‌های رنگارنگ در پنجره و ورودی‌ها است.

 

برای بازدید از کاخ صاحبقرانیه بهتر است محل اقامت خود در هتلی نزدیک به این بنای تاریخی زیبا انتخاب کنید. پیشنهاد سفرانه در این مورد رزرو هتل استقلال تهران است که در فاصله کمی از این کاخ قرار گرفته است.

 

 

عمارت مسعودیه

تهران در دوره قاجار دستخوش تحولات زیربنایی مختلفی شد و بناهای متعددی در آن و به ویژه در خیابان‌های تازه تاسیس منتهی به کاخ گلستان و میدان ارگ ساخته شد.

 

یکی از بناهایی که نقش پررنگی در تاریخ انقلاب مشروطه ایران داشته و به دست بزرگان قاجاری ساخته شده است؛ عمارت مسعودیه است.

 

این عمارت در ابتدا با هدف منزلگاهی برای اقامت ظل السلطان فرزند ناصرالدین شاه و برادر مظفرالدین شاه ساخته شد اما بعدها در بحبوحه انقلاب مشروطه به سنگری برای مدافعان این جنبش تبدیل شد.

 

نقش این عمارت و مجموعه آن به این موضوع خلاصه نشده و اتفاقات فرهنگی مهمی مانند ساخت اولین کتابخانه رسمی کشور و نخستین وزرات خانه آموزش و پرورش نیز در بنا و مجموعه این عمارت رخ داد.

 

عمارت مسعودیه در حال حاضر در حیاط خود امکاناتی مانند کافی شاپ را برای پذیرایی از بازدیدکنندگان خود برقرار کرده و گهگاه نیز مراسمات فرهنگی، گردهمایی و کنسرت‌های موسیقی در مقابل بنای زیبای آن اجرا می‌شود.

 

معماری بنا نیز در نوع خود قابل توجه بوده و در بخش‌های اصلی بنا مانند عمارت دیوان خانه و عمارت سفره خانه تزییناتی مانند گچبری، کاشی کاری، خطاطی، نقاشی دیواری و … دیده می‌شود.

 

 

سردر باغ ملی

میدان مشق یکی از مکان‌های نظامی مهم در دوره قاجار و پهلوی بود که در فاصله اندکی از میدان ارگ و کاخ گلستان قرار دارد.

 

این میدان در گذشته محل رزمایش سربازهای نظام و محل تمرین آن‌ها بوده که به دلیل اهمیتی که این مکان برای حکومت داشته، دروازه‌ای مخصوص برای آن با نام دروازه ملی در زمان رضا شاه ساخته شد.

 

این دروازه تا سالها و قبل از ساخت برج آزادی نماد شهر تهران بوده و اکنون نیز به عنوان میراث فرهنگی شهر شناخته می‌شود.

 

دروازه ملی از تناسبات و تزیینات معماری ایرانی تبعیت کرده و دارای سه گذرگاه باری ورود خروج افراد و اتومبیل ها است.

 

تزیینات اجرا شده با کاشی بر بالای سردر بر زیبایی و ابهت آن افزوده و شامل نقوش کاشی‌کاری شده با نقش دو شیر که تاجی را در میان گرفته‌اند، پلنگ، شیر و خورشید، تیربار و گلوله‌های توپ است.

 

درب های چدنی دروازه نیز در قورخانه تهران توسط استاد محمد علی کرمانی ساخته شده‌ که از تزیینات شاخص این اثر تاریخی است.

 

 

خانه مقدم

در بافت قدیمی شهر تهران خانه‌های تاریخی مختلفی وجود دارد که به لحاظ معماری و از جهت مقام افاردی که در آن زندگی کرده‌‌اند؛ ارزشمند هستند.

 

در بین تمامی این موارد، خانه مقدم از هر دو جنبه ارزشمند بوده و به عنوان بنایی تاریخی و حائز اهمیت شناخته می‌شود.

 

خانه مقدم منزلی تاریخی متعلق به دوره قاجار است که محل زندگی خاندان احتساب‌الملک و مقدم‌ها بوده است.

 

این بنا اکنون به عنوان موزه اشیا تاریخی برپا بوده و میزبان گردشگران برای بازدید از بنا و آثار موجود در آن است.

 

آثار موود در این خانه تاریخی به دست محسن مقدم فرزند محمدتقی خان احتساب‌الملک از صاحب‌منصبان مشهور دربار قاجاریان و رئیس ادارهٔ احتسابیه جمع آوری شده است.

 

مقدم از استادان رشته باستان شناسی در دانشگاه تهران بوده و در ول فعالیت‌های خود اثاری مانند  کاشی، قطعات سنگی تراشیده شده و غیره را با الهام از فضاهای سنتی ـ تاریخی به نحو چشمگیری در جای جای این عمارت قدیمی نصب کرد و برخی دیگر مانند کلکسیون پارچه، چپق و وافور و قلیان، سفالینه، شیشه، تابلو نقاشی، مسکوکات، مهرها و اسناد تاریخی و غیره را با نظم و ترتیب خاصی در خانه پدری نگهداری نموده‌است.

 

برای بازدید از خانه مقدم و همچنین مجموعه آثار گردآوری شده توسط محس مقدم بهتر است هتلی در نزدیکی این خانه و سایر دیدنی‌های موجود در مرکز شهر تهران مانند بازار تهران، سر در باغ ملی، کاخ گلستان و … انتخاب کنید.

 

هتل انقلاب تهران واقع در خیابان طالقانی تهران و در فاصله کمی از چهار راه ولیعصر قرار دارد. این هتل به تمامی جاذبه های دیدنی و تاریخی تهران نزدیک بوده و پیشنهاد سفرانه به منظور اقامت در تهران برای بازدید از آثار تاریخی این شهر است.

 

 

باغ موزه نگارستان

باغ موزه نگارستان که در گذشته به عنوان اقامتگاه تابستانی ناصرالدین شاه شناخته می‌شد؛ اکنون یکی از مجموه بناهای تاریخی در شهر تهران است.

 

این باغ اکنون مجموعه‌ای نگارخانه به منظور نمایش آثار هنری و موزه مکتب کمال الملک است. همچنین در کنار این بناها رستوران و کافه‌هایی برای گذران وقت بازدیدکنندگان در این باغ خوش آب و هوا و زیبا در مرکز شهر تهران تعبیه شده است.

 

باغ نگارستان در گذشته نیز محل نگهداری آثار نقاشی از نقاشان به نامی مانند میرزا جانی نقاش، میرزا بابا نقاش و عبدالله‌خان نقاش‌باشی بوده و به همین علت نیز به نام نگارستان شناخته می‌شده است.

 

از وقایع مهم تاریخی در این مجموعه می‌توان به ساخت مدرسه صنایه مستظرفه توسط کمال الملک و ساخت اولین فرهنگستان ایران در بخش دانشسرای باغ اشاره کرد.

 

 

کاروانسرای خانات

کاروانسراهای نقش مهمی در ارتباط شهری در زمان قاجار ایفا می‌کردند و از این رو دز شهر بزرگی مانند تهران در آن زمان وجود کحاروانسرایی با ظرفیت و امکانات مناسب برای پذیرش مسافران پایتخت اهمیت بالایی داشته است.

 

کاروانسرای خانات بزرگترین کاروانسرای درون شهر در تهران است که در دوره قاجار ساخته شده است.

 

کاروانسراها در ایران معمولا به صورت برون شهری و در کنار یا نزدیکی دروازه شهر ساخته می‌شدند، از این رو خانات به عنوان یک نمونه کاروانسرا درون شهری بسیار مورد توجه بوده است.

 

خانات در مجموع دارای 70 حجره، دو حیاط و 4 مسیری ورودی به بازارچه است که هم اکنون به عنوان بخشی از بازار تهران و بورس فروش خشکبار به زیست خود در بافت قدیمی شهر تهران ادامه می‌دهد.

 

ارزش معماری این بنا به جهت آجرکاری‌های متعدد در بخش حجره و راهروهای کاروانسرا و طرح کلی بنا و تقارن آن در زمینی قناس بوده است.

 

این کاروانسرا دارای دو ایوان است که یک ایوان در سمت شرق به ورودی اصلی بنا راه دارد و ایوان دیگری در غرب به ورودی دوم بنا منتهی می‌شود.

 

ورودی اصلی بنا با دالانی که در اطراف آن حجرات بزرگی قرار دارند به بازار امین السلطان راه دارد.

 

 

تماشاگه زمان

خانه‌های تاریخی تهران عمدتا در مرکز شهر قرار ندارند بلکه به جهت آب و هوای خوش منطقه شمیران و شمال شهر تهران بسیاری از صاحب منصبان دارای خانه‌هایی در این مناطق بوده‌اند.

 

خانه شخصی حسین خداداد در منطقه زعفرانیه که امروزه به عنوان تماشاگه زمان و یا موزه ساعت شناخته می‌شود یکی از همین دسته خانه‌های تاریخی است. این بنا متعلق به دوره قاجار بوده و نمایانگر اوج هنر گچبری دوره قاجار است.

 

حسین خداداد به دلیل علاقه به هنر گچبری تمامی زیبایی این هنر ایرانی را در خانه خود به نمایش درآورده و بهترین استاد کاران را برای گچ‌بری خانه‌اش به استخدام گرفت.

 

امروزه در داخل این بنا آثاری از ابزارهای زمان‌سنجی و گاه‌شماری قرارا داده شده که سیر تکامل انواع ساعت‌های مکانیکی متعلق به سده‌های هفدهم تا بیستم میلادی را نمایش می‌دهد.

 

این آثار شامل ساعت‌هایی نظیر ساعت شاهینی، آونگی، رومیزی و دیواری است.

 

همچنین در طبقه دوم موزه ساعت‌های جیبی معمولی و ساعت‌های جیبی سفارشی متعلق به شخصیتهای تاریخی و سیاسی، ساعت‌های ویژه‌ای چون ساعت کارت زنی، شیفت نگهبانی، ساعت کشتی و همچنین ساعت‌های مچی در انواع دستبندی و دو زمانه به چشم می‌خورد.

 

در کنار این بنا و در بخش حیاط آن نیز کافه رستورانی با کیفیت برای پذیاریی از بازدیدکنندگان و مهمانان این خانه تاریخی فراهم شده تا علاوه بر صرف غذا از فضای بی نهایت زیبای این باغ نیز لذت برند.

 

 

خانه ظهیرالاسلام

در بین تمامی خانه‌های تاریخی تهران، ظهیرالاسلام رنگ و بوی دیگری دارد. این خانه قاجاری از اولین نمونه‌های معماری در یارن است که با تلفیق از سبک معماری رایج در ایران و معماری فرنگی ساخته شد. بنا متعلق به سردار ولی خان تنکابنی ریس الوزرای ایران بوده که در حال حاضر مالکیت آن دولتی است.

 

این بنا به تازگی مورد مرمت قرار گرفته و به عنوان یک اثر تاریخی و فرهنگی مورد بهره برداری دوباره قرار گرفته است. معماری خانه ظهیرالاسلام از چند جهت قابل توجه است.

 

این خانه از نخستین بناهای ساخته شده با سقف شیروانی در تهران بوده که به غیر از این مورد در ساخت بخش‌های دیگری از آن نیز المان‌‎های معماری غربی استفاده شده است.

 

 

ساختمان شمس العماره

جایگاه بلندترین ساختمان شهر تهران تا مدت‌های مدید متعلق به ساختمان شمس العماره شهر تهران بود. این بنای 5 طبقه یکی از چندین بنایهی مهم در مجموعه کاه گلستان است که از سازه‌ای بلند و تزییناتی چشمگیر برخوردار است.

 

شمس‌العماره دارای پنج طبقه و ۳۵ متر ارتفاع است که در زمان ساخت بلندترین ساختمان آن دوره در تهران بوده‌است و اولین ساختمانی بود که از فلز در سازهٔ آن استفاده کرده‌اند.

 

در ساخت سازه و ستون‌های این بنا از فلز چدن استفاده شده و به عنوان اولین نشانه‌های هنر نو از چدن برای طراحی و ساخت حفاظ‌های نرده و پنجره این بنا استفاده شده است.

 

بنای شسم العماره به عنوان بنای کارت پستالی شناخته می‌شود و تصمصم ساخت آن با رویت بناهای اروپایی توسط ناصرالدین شاه در فرنگ و سفارش ساخت آن به دوستعلی‌خان نظام‌الدوله رقم خورد.

 

این معماری با الهام از تعریفات شاه و همچنین کاخ عالی قاپو به طرح نهایی شمس العماره رسید و ساخت بنا را آغاز کرد. آخرین طبقه برج به عنوان نظرگاه شناخته شده و محلی برای قرارگیری شاه به منظور نظارت بر روی کاخ و محوطه اطراف آن محسوب می‌‍شده است.

 

از پنج طبقه این کاخ، طبقه اول شامل ایوان و تالار شاه‌نشین است که دارای آینه‌کاری ممتاز و کم‌نظیری است و اتاق‌های گوشواره که در دو طرف شاه‌نشین واقع شده‌اند دارای تزئینات درخور توجهی هستند.

 

در سایر طبقات هم اتاق‌های کوچک با تزئینات مشبک، نقاشی، آینه‌کاری وجود دارند. در توضیح تزیینات بنا نیز می‌توان به کاشی‌کاری هفت‌رنگ به سبک قاجاری با تصاویری از طبیعت اروپا و معماری غربی اما در سبک ایرانی و ازاره های مرمرین کاخ با نقوش گیاهان و جانوران به صورت نقش‌برجسته اشاره کرد.

 

 

باغ فردوس

یکی از زیباترین جاهای دیدنی و در عین حال تاریخی شهر تهران، باغ فردوس در محله تجریش است. این باغ قدیمی امروزه محل گذر هنرمندان مختلف است و در هر روز از سال شلوغی و جنب و جوش خاص خود را دارد.

 

در باغ بنایی قدیمی متعلق به دوره قاجار وجود دارد که همچون کاخی کوشکی در میانه باغی سرسبز واقع شده است. این بنا متعلق به حاجی میرزا آقاسی، صدراعظم محمدشاه بود که بعدها به تملک معیرالممالک؛ داماد ناصرالدین شاه رسید.

 

عمارت باغ فردوس در دو طبقه به سبک معماری خاص قاجار و معروف به گوش فیل بنا گذاشته شد. در ادوار بعدی این بنا مورد ساخت دوباره قرار گرفته و بخش هایی مانند پلکان مرمرین و تزییناتی مانند کاغذهای طلایی برجسته در داخل اتاق‌ها افزوده شد.

 

این مجموعه اکنون در گرو مؤسسه لغت نامه دهخدا و مؤسسه باستان‌شناسی دانشگاه تهران بوده و به عنوان موزه سینما فعالیت می‌کند. محیط اطراف این بنا دارای فضاهای تفریحی مختلفی مانند کافه و فروشگاه بوده و به محلی برای عکاسی تبدیل شده است.

 

برای بزادید از این بنای زیبا و اقامت نزدیک آن هتل آزادی تهران بهترین گزینه از نظر سایت سفرانه است. این هتل از نظر امکانات در بالاترین درجه قرار داشته و اقامتی همراه با آرامش را برایتان رقم خواهد زد.