‌خروج ‌از ‌بحران ‌طلاق

مشاوره ازدواج
‌خروج ‌از ‌بحران ‌طلاق
جام جم آنلاین: «به من گفتند بشین سر خونه زندگیت! آدم سفره دلش رو پیش هر كس باز نمی‌كنه. همین حرف‌ها باعث شد تا اختلاف بین من و شوهرم، هر روز بیشتر بشه و با این نگاه كه نباید با كسی درددل كنم، زندگی‌ام از هم پاشید.»
مرجان 34 ساله، یك بار در ازدواج شكست خورده و حالا برای ازدواج دوم، اصرار دارد كه حتما با مشاوره خانواده مشورت كند؛ در حالی كه همسر انتخابی او هیچ تمایلی به حضور در مطب روانشناس و مشاور ندارد. چرا برخی افراد مایل به رفتن نزد مشاور نیستند؟

قدرت‌الله هدایت كارشناس ارشد مشاوره بخصوص در حوزه خانواده است و بیش از آن كه به فعالیت مشاوره بپردازد، به پژوهش در این حوزه مشغول است كه می‌گوید: «هنوز بسیاری از مردم به مشاوران اعتماد ندارند و هرچه فضای جامعه بازتر می‌شود و افراد كمتر همدیگر را می‌شناسند، اشتیاق افراد برای عقده‌گشایی و مشاوره گرفتن از متخصصان بیشتر می‌شود.»

یك ساعت مشاوره 20 تا 40 هزار تومان

دورتادور سالن انتظار كلینیك مشاوره روانشناسی، بیماران نشسته‌اند. سكوت سنگینی حاكم است. متاسفانه وقتی خانم منشی می‌فهمد كه قصد صحبت با بیماران را دارم، اخم می‌كند و از من می‌خواهد مطب را ترك كنم. مجبورم مقابل در ورودی مطب منتظر خارج شدن بیماران باشم؛ هرچند هیچ‌كدام، دل و دماغ پاسخ ندارند؛ اما بیشتر آنان از مبلغ ویزیت مشاوران، روانشناسان و روانپزشكان گله‌مندند.

در حال حاضر براساس این كه كلینیك روانشناسی و مشاوره یا روانپزشكی در كدام نقطه شهر واقع شده، تعرفه‌ها متفاوت است. بنابراین به نظر نمی‌رسد نظارت دقیقی برتعرفه‌ها باشد؛ هرچند كه مرجع تعیین تعرفه‌ها، سازمان نظام مشاوره روانشناسی است؛ اما اختلاف بیش از 20 هزار تومانی تعرفه‌ها در نقاط مختلف شهر، نشان می‌دهد كه شوراهای این سازمان كه در 10 منطقه كشور مسوولیت نظارت را دارند، به وظیفه خود عمل نمی‌كنند.

از سوی دیگر و در حالی كه تنها روانشناسان و مشاوران با مدرك دكتری می‌توانند بالاترین حق‌الزحمه را دریافت كنند؛ اما در برخی موارد تفاوتی بین تعرفه مشاوران كارشناسی ارشد و دكتری دیده نمی‌شود.

بنابراین گزارش، رعایت نشدن تعرفه‌های مصوب و دریافت وجوه اضافی از مراجعه‌كنندگان، یكی از عوامل پرهیز افراد برای مشورت با متخصصان است. تعرفه این مشاوره چه در خصوص خانواده،‌ ازدواج و مشكلات روحی – روانی تابع قوانینی است كه وسع مالی خانواده‌ها، توان تامین آن را ندارد.

مردان گریزان از مشاوره

دهقان، مدرس دانشگاه در گفتگو با ایونا، بر اهمیت مشاوره در زندگی خانوادگی و اجتماعی تاكید می‌كند و می‌گوید: این موضوع در بین مردان ناشناخته‌تر است، پس باید فرهنگ‌سازی بیشتری صورت گیرد.

شواهد موجود هم این امر را تایید می‌كند. هدایت به عنوان پژوهشگر امور مشاوره می‌گوید: «بررسی پرونده‌های موجود در كلینیك‌های روانشناسی و مشاوره نشان داده است كه در مسائل مربوط به ازدواج یا اختلافات خانوادگی، زنان پیشقدم هستند. وقتی مشاور یا روانشناس از زنان می‌خواهد جلسه آینده با همسرشان بیایند، با امتناع ورزیدن مرد، روند مشاوره متوقف می‌‌ماند.»

در میان مشاوران حقوقی، تحصیلی، مذهبی، پزشكی، خانواده و ازدواج، دو مورد آخر بیش از بقیه با بی‌مهری روبه‌رو هستند. «این روزها مردم بیشتر تمایل دارند برای مشاوره تحصیلی، پزشكی و حقوقی پول بدهند تا رفع مشكلات خانواده یا حتی مشاوره قبل از ازدواج.» به این نكته هدایت اشاره می‌كند و ادامه می‌دهد: «من به پرونده‌هایی برخورده‌ام كه وقتی زن به مشاوره ازدواج یا خانواده مراجعه می‌كند، اختلافات خانوادگی شدت می‌یابد و نه تنها مرد كه سایر اعضای خانواده هم زن را مورد سرزنش قرار می‌دهند. پس در خیلی موارد زنان به صورت پنهانی به مشاور یا روانشناس خانواده مراجعه می‌كنند.»

اما این كه چرا هنوز اعتماد به نقش مشاوره در ازدواج یا ارتباط درون اعضای خانواده نیازمند فرهنگسازی بیشتر است، امری است كه پاسخ آن را باید از مقالات و پژوهش‌های موجود یافت. نگاه به روانشناس درست نیست؛ بسیاری از افراد تصور می‌كنند كه با مراجعه به روانشناس ناچارند دارو مصرف كنند كه نشان می‌دهد آنان به تفاوت روانشناس و مشاوره با روانپزشك آگاه نیستند.

از سوی دیگر، هدایت عقیده دارد: در مشاوره پیش از ازدواج بعضی از جوانان، حرف‌های مشاوران را آرمانی و دست‌نیافتنی و حتی تكراری می‌دانند و نمی‌خواهند دوران نامزدی خود را به خاطر قضاوت‌های به گفته آنان نادرست مشاور خراب كنند؛ چون در بسیاری موارد مشاوران به جوانان هشدار می‌دهند با وجود علاقه زیاد بین دختر و پسر، ازدواجشان به صلاح نیست.

ضرورت مشاوره

در كشور ما خانواده‌ها هنوز از نقش مشاور به عنوان حضور یك بی‌طرف در تنظیم روابط خانوادگی آگاه نیستند. چه بسا مراحل مختلف مشاوره ازدواج، مشاوره پیش از ازدواج، حین ازدواج و بعد از آن بتواند از بروز اختلافات خانوادگی حاد جلوگیری كند، بویژه شرایط خاص كشور ما نشان می‌دهد كه تنها در تهران 31 درصد طلاق‌ها در سال اول ازدواج رخ می‌دهد.

در سایر نقاط كشور هم 5 سال اول ازدواج، بیشترین آمار جدایی‌ها را به خود اختصاص می‌دهد كه نشان می‌دهد، انتخاب همسر و نحوه حل مشكلات خانوادگی در جوانان، با ضعف‌هایی روبه‌روست.