اگرچه در اوایل ۱۹۰۰ تنش میان ملیگرایان ارمنی و روسیه بالا گرفت، اما به واسطهٔ آغاز جنگ جهانی اول و نسلکشی ارمنیها در عثمانی، این تنش تحت شعاع قرار گرفت. دولت روسیه به عنوان دشمن عثمانی، بطور طبیعی متحد ملیگرایان ارمنی تلقی میشد. روسها در حدود سال ۱۹۱۴-۱۹۱۵ میلادی اقدام به تأسیس دولتی از مناطق تازه اشغالی از عثمانی در اطراف دریاچه وان کردند که بعدتر به ارمنستان غربی معروف گشت. ارمنیان در خلال جنگ از روسیه حمایت میکردند که منجر به آزار عثمانی شد.
[۹] وضعیت آشوریان مسیحی نیز که در شمال غرب ایران در جایی که نیرویهای روسها درحال جنگ با آخرین بقایای لشکر عثمانی بودند میزیستند با دشواریهایی روبرو شد. شهر مرزی ارومیه، دارای جمعیت بزرگی از آشوریان نسطوری بود که توسط نیروهای روسی که با لشکر عثمانی میجنگیدند محافظت میشد[۱۰]، علاوه بر این عده، به تشویق مسیونرهای مذهبی فرانسوی و آمریکایی در ارومیه،
جمعیت بزرگی از آسوریهای استانهای شرقی عثمانی هم به ایران و ناحیه آذربایجان غربی پناه آورده بودند که جمعیت این عده بالغ بر پنجاه هزار نفر بود، ایرانیان هم با ورود این عده هیچ مخالفتی نکردند[۱۱] و حتی برای کمک به این عده که در وضع بد اقتصادی بودند اعانه ملی منتشر نمودند.[۱۲]
در نوامبر ۱۹۱۵ پس از خروج ارتش روسیه زیر حملات نیروهای لشکر عثمانی، ارمنیان و آشوریان منطقه شمال آذربایجان از آنجای گریختند. عدهای در سرما و برف مُردند و آن عده که جان سالم بدربردند، به ارومیه پناه بردند که در آنجای نیز پس محاصره، نزدیک به پنج هزار مسیحی توسط لشکر عثمانی کشته شدند.[۱۳] این کشتار تا بازستانی کنترل این منطقه در ژوئن ۱۹۱۹ توسط دولت مرکزی ایران ادامه یافت و همچنین ادامه پیدا کرد.