◊ هومیوپاتی از زمان بقراط در یونان باستان رواج داشته است. در نوشتههای بقراط آمده است: داروی هر زهری خود آن زهر است و هر عاملی که بیماری ایجاد کند با استفاده از مشابه آن قابل درمان است. همچنین مشابه درمانی بصورت تدوین نشده در باور مردم وجود دارد. بطور مثال کسی را که بر اثر ترسیدن دچار بیماری روانی یا یرقان میشود دوباره میترسانند با بیماری او درمان گردد.
◊ اما قانونمند کردن و پایه گذاری هومیپوپاتی به شکل علمی مدون توسط ساموئل هانمن – Samuel Hahneman – صورت گرفت. دکتر ساموئل هانمن در 10 آوریل 1755 در شهر میسن آلمان متولد گردید و از همان کودکی با تربیت سختگیرانه پدرش آموخت که هیچ چیز را بیهوده نپذیرد بلکه با منطق و استدلال پدیدهها را بشناسد. ساموئل استعداد فراوانی در تحصیل داشت. وی در رشتههای پزشکی، شیمی و زبان تحصیل نمود و به بیش از 5 زبان دنیا تسلط کامل داشت. او بیشتر وقت خود را به ترجمه متون و تحقیق میگذراند. روزی در کتابی چنین خواند که گیاه گنهگنه، مالاریا را به این علت درمان میکند که تلخ است. برای متفکر موشکافی چون هانمن این جمله قابل قبول نبود. هانمن مقداری گنهگنه خورد و در کمال شگفتی مشاهده کرد که علائم خاص بیماری مالاریا (تب، لرز و تعریق) در وی ایجاد شد. وی با تکرار مشاهدات و آزمایشات خود به این اصل طلائی هومیوپاتی دست یافت که همواره (مشابه است که مشابه را درمان میکند). یعنی داروئی میتواند یک بیماری را درمان کند که خواص داروئی مشابه با آن بیماری داشته باشد. بطور مثال: علت اینکه گیاه گنهگنه مالاریا را درمان میکند این است که اگر شخص سالمی آن را مصرف کند مثل افراد مبتلا به مالاریا علائم خاص بیماری مالاریا را نشان میدهد. در مثال دیگر: اگر شخص یبوست داشته باشد هیچگاه با خوردن مسهل خوب نمیشود. چرا که پاسخ فیزیولوژیک بدن به مسهل ایجاد یبوست است. ( بعبارتی فیزیولوژی بدن برعکس اثر دارو واکنش نشان میدهد) پس با قطع داروی مسهل یبوست بدتر خواهد شد. پس داروئی میتواند یبوست را خوب کند که در فرد سالم دقیقاً همان نوع یبوست را ایجاد کند.
◊ اساس کار واکسیناسیون نیز بر مشابه درمانی است. (درمان بیماری با خود بیماری) که این نیز دلیلی بر صحت هومیوپاتی است. البته نحوه اثر واکسیناسیون و داروهای هومیوپاتی کاملاً متفاوت است.
◊ دکتر هانمن روزهای متوالی دوزهای بزرگی از یک دارو را مصرف میکرد تا علائم ایجاد شده توسط دارو را ثبت نماید. نتایج تحقیقات وی علیرغم مخالفتها، دنیای علم پزشکی را متحول ساخت. بعدها گروهی از پزشکان جوان به دور او گرد آمده علاوه بر آموختن این علم او را در تکمیل تحقیقاتش یاری دادند. نتایج تحقیقات در مورد خواص و اثرات داروهای هومیوپاتی در کتاب Materia Medica گردآوری شده و چاپ شده است.
◊ از هانمن کتب و دست-نوشتههای زیادی بجای مانده. کتاب Organon of Medicine که شاهکاری بینظیر از نبوغ اعجازآور او در علم هومیوپاتی و مرجع اصلی تمام هومیوپاتها میباشد. هانمن حدود نیم قرن تلاش بیوقفه خود را در این کتاب جمع آوری نموده و در طول حیات خود شش بار آن را مورد بازبینی قرار داده است. دیگر اثر بزرگ بجای مانده از او، کتاب بیماریهای مزمن و درمان هومیوپاتیک آنها می باشد.
وی در اواخر عمر همراه همسر خود به پاریس رفت و تا آخرین روز حیات خود به بشریت خدمت کرد و بالاخره در 2 ژانویه 1843 فوت نمود. وی هنگام مرگ با افتخار گفت: من بیهوده نزیستم. او را مردم فرانسه با تجلیل فراوان در آرامگاه مشاهیر و مفاخر ملی فرانسه دفن کردند.
◊ موفقیت و اطمینان هانمن در درمان بیماریها به حدی بود که روی درب مطبش نوشته بود «ویزیت در برابر درمان» یعنی تا کسی را درمان نمیکرد پولی نمیگرفت. بعد از هانمن پزشکان هومیوپات بزرگی به ظهور رسیدهاند و اثرات داروهای زیادی (بیش از 4 هزار دارو) را به اثبات رساندند و جوامع هومیوپاتی مختلفی را تاسیس نمودند. در حال حاضر هومیوپاتی بعنوان علمی بیبدیل در دانشگاههای آمریکا و کشورهای اروپائی و برخی کشورهای آسیایی تدریس میگردد.