دانستنی ها در مورد عطر و ادكلن

در قرن 18 با ساخت ادكلن (Eau de cologne) انقلابی در صنعت عطر سازی به وقوع پیوست. ادكلن كه در آن زمان تركیبی بود از گیاهان رزماری، نارنج و لیمو موارد استفاده فراوانی داشت.

قرن ها پیش از این، عطر به عنوان ماده ای برای خوشبو كردن محیط در مراسم مذهبی مصریان سوزانده می شد. در آن زمان استفاده از این مواد خوشبو تنها به آیین ها و تشریفات مذهبی اختصاص داشتند اما به تدریج از این مواد برای ساختن پماد جهت تسكین و درمان زخم های پوستی نیز استفاده شد.

در طول قرن هفدهم، استفاده از بوی خوش و عطر كاملا در بین مردم رایج شد. دستكش های معطر در فرانسه به بازار آمد و در سال 1656 بود كه اولین صنف سازندگان عطر تاسیس شد.

استفاده از عطر در كشور فرانسه بیش از سایر نقاط جهان به سرعت افزایش پیدا كرد.

در قرن 18 با ساخت ادكلن (Eau de cologne) انقلابی در صنعت عطر سازی به وقوع پیوست. ادكلن كه در آن زمان تركیبی بود از گیاهان رزماری، نارنج و لیمو موارد استفاده فراوانی داشت، از آنجمله می توان به استفاده از آن برای خوشبو كردن آب حمام ، خوشبو كردن نوشیدنی ها و شكر، بعنوان شستشو دهنده و خوشبو كننده دهان، جزئی از مواد سازنده پمادها و … اشاره كرد.

برای اولین بار در قرن هجدهم، در فرانسه عطر به صورت مایعی درون بطری های شیشه ای تزیینی به بازار آمد و شیشه های عطر كم كم بین مردم محبوبیت پیدا كردند.

در قرن نوزدهم، انقلاب فرانسه ناخواسته باعث شد تا شور و شوق مردم این كشور برای استفاده از عطر كم شود. اما بعد از گذشت چند سال مردم مجددآ جرات پیدا كردند كه میل شدیدشان را برای استفاده از كالاهای لوكس، از جمله عطر ابراز كنند.

از آن زمان تا كنون بوهای جدید در شیشه های مخصوص عطر با طرح ها و بسته بندی های متنوع به بازار عرضه می شود.

كار با عطر یك حرفه قدیمی است كه نیاز به طبع لطیف و مهارت خاصی دارد. یونانی ها و رومی ها نوشیدنی های خود را با رز و بنفشه معطر می كردند. اما در هر حال تقطیر سیستماتیك عطرها در قرون وسطی به وسیله دانشمندان مسلمان صورت گرفت. تاجرهای ونیزی ادویه جات و عطرهای جمع آوری شده از كاروان های آسیایی را به وسیله كشتی ها و وسایل حمل و نقل آن زمان در سرتاسر اروپا پخش می كردند.

اسانس ها بسیار فرارند و از گل، برگ، میوه و علف ها و ریشه های گیاهی به دست آمده و در بیشتر موارد از یك قسمت خاص از گیاه به دست می آیند. به عنوان مثال از گل رز، شكوفه های نارنج، هسته بادام، برگ آویشن، پوست دارچین، چوب سندل یا سرو و میوه جوز هندی می توان نام برد. این روغن ها از سرتاسر جهان فراهم می شوند. چوب سندل كه بسیار گران نیز هست از هندوستان، گل های رز از بلغارستان، آفریقای شمالی و فرانسه و …، نمونه محصولات حیوانی نیز مشك (مشك از غده كوچكی در نزدیك آلت تناسلی آهوی مشك زای نر) و بیدستر (بیدستر از ترشحات حیوانی شبیه به خز به دست می آید) هستند. از آن جا كه تقاضا برای مصرف عصاره ها روز به روز افزایش می یابد، برای همین عطرهای صنعتی به طور روزافزونی جای عطرهای طبیعی را می گیرند.

قبل از این كه یك عطر الكلی در شیشه بسته بندی و به بازار ارایه شود، باید مدتی نگهداری شود و این زمان به خاطر آن است كه اگر چربی و یا نوعی از مواد اولیه در عطر وجود داشته باشد، رسوب داده و جدا شود. این زمان دو ماه به طول می انجامد. عطرهای الكلی بهتر است در ظروف شیشه ای نگهداری شوند و از ورود هوا و نور در آنها جلوگیری شود.

مواد سازنده عطر

هر نوع عطر دست‌كم از سه جزء تشكیل یافته است كه فراریت و وزن ‏مولكولی آنها تا حدی باهم تفاوت دارند.

جزء اول
جزء اول كه تاپ نوت نامیده می شود، فرارترین ماده و مشخصترین بو را در دارا بوده ‏و در تولید عطر كاربرد دارد.‏

جزء دوم
جز دوم كه میدل نوت نامیده می شود، كمتر فرار است و عموما عصاره یك ‏گل (بنفشه ، یاس و غیره) است.‏

جزء سوم
آخرین جزء یا اندنوت، كمترین فراریت را دارد و معمولا یك رزین یا پلیمر مومی ‏است.‏

سیوتون، اصلی‌ترین سازنده عطر
بیشتر عطرها اجزای بسیاری دارند و از لحاظ شیمیایی غالبا مخلوطهای ‏كمپلكس هستند. با پیشرفت تجزیه مواد عطر طبیعی ، مصرف تركیبات آلی ‏سنتزی خالص كه بوی آنها همانند بوی عطر خاصی می‌باشد، بسیار ‏معمول شده است. نمونه آن سیوتون ، یك كتون حلقوی است كه از سیویت ‏بدست می‌آید. سیویت ، ماده‌ای است كه از غده‌های گربه سیویت ترشح ‏می‌شود.

گربه سیویت، حیوانی شبیه به گربه است كه در اتیوپی و افریقای ‏مركزی یافت می‌شود.‏ سیوتون در عطر سازی ارزش بسیار دارد. امروزه سیوتون بصورت سنتزی ‏موجود است. برای سنتز سیوتون ، نخست 8 ، هگزادكان ـ1 ، 16، دی ‏كربوكسیلیك اسید تهیه می‌كنند و سپس آنرا بصورت حلقه در می‌آورند. یون توریم (Th+4) كاتالیزور بسته شدن این حلقه است.

سیویت، مانند مشك، مجموعه‌ای از مواد جاذب جنسی است. این مواد ‏جاذب جنسی در عطرهای موثر با زیركی بوسیله بوهای گل و گیاهی ‏پوشانده می‌شوند. جاذبه اولیه از بوی خوش حاصل می‌شود. اما اثر ‏اساسی ناشی از سیویتون یا مشك است.‏

سایر تركیبات عطر

تركیبات دیگری كه در عطرها بكار می‌روند، شامل الكلها و استرهایی با وزن ‏مولكولی زیادند. یك نمونه ، ژرانیول (با نقطه جوش‎‎‏ 230 درجه سانتی‌گراد) یك جزء اصلی از ‏روغن ژرانیوم (شمعدانی معطر) تركیه‌ای است.‏ استرهای این الكل ، برای ساختن ماده معطر سنتزی كه بوی رز دارد، در ‏عطرسازی بكار می‌رود. مثلا استری كه از واكنش میان ژرانیول و اسید فرمیك تشكیل می‌شود، بوی رز دارد.‏

عطرها نوعا 10% تا 25% اسانس عطر و 75% تا 80% الكل و یك ثابت ‏كننده برای نگه داشتن روغن‌های اسانسی دارد. عطرها به بیشتر مواد ‏آرایشی افزوده می‌شوند تا محصول بدست آمده بوی مطلوب داشته باشند؛ ‏این مواد بوهای طبیعی و دیگر اجزایی مانند مواد جاذب جنسی را می‌‏پوشانند. آنها بعلت داشتن الكل ، خاصیت ضدعفونی و باكتری‌كشی ‏ملایمی دارند.‏

نكاتی در ارتباط با عطر و استفاده از آن

فرق بین عطر، ادو پرفوم، ادو توالت و ادو كلن در چیست؟

فرق این محصولات تنها در میزان غلظت عصاره روغنی سازنده بوهای مختلف است. بدیهی است هر قدر غلظت عصاره روغنی در یك بو بیشتر باشد، ماندگاری اش بیشتر خواهد بود.

غلیظ ترین عصاره، عطر یا perfume نام دارد با غلظتی بین 40-15% خالصترین و ماندگارترین بوهاست و در عین حال گرانترین نوع عطر است.

و بعد از آن به ترتیب، Eau de Perfume با غلظتی در حدود 15-7% رایج ترین نوع عطر است كه ماندگاری مناسبی دارد و به گرانی عطر هم نیست.
ادو توالت (Eau de Toilette) در حدود 6-1% غلظت داشته بوی ملایمی دارد كه ماندگاری زیادی هم ندارد و برای تمدید بوی آن باید چندین بار در طول روز از آن استفاده شود.

و آخر از همه ادوكلن (Eau de Cologne) است كه در واقع همان ادو توالت (Eau de Toilette) است، بویی ملایم دارد و ماندگاری اش نیز همان اندازه است.

در After Shave های مخصوص آقایان كمترین مقدار عصاره روغنی بكار می رود به همین دلیل دوام بویش از بقیه كم تر است.

چرا بعضی از بوها نسبت به بقیه ماندگاری بیشتری دارند؟

اشخاصی كه پوستی چرب دارند معمولا بوی عطرشان نسبت به افرادی كه پوست خشك دارند، ماندگاری بیشتری دارد. زیرا پوست چرب به طور طبیعی مرطوب است و رطوبت باعث نگهداری و ماندگاری بوی عطر می شود.

چه كنیم تا بوی عطرمان بیشتر بماند؟

همانطور كه گفته شد ماندگاری بوی عطر بسته به خشك یا چرب بودن پوست، اش در افراد مختلف متفاوت است. در صورت امكان در طول روز، عطر خود را تجدید كنید.

متخصصین تولید محصولات بهداشتی توصیه می كنند كه عطر را به پشت گوش ها و گردن خود بزنید و مقدار كمی را هم بر روی پوست بدنتان استفاده كنید. با این كار بوی عطر شما پخش می شود و سریع از بین نمی رود. یك اسپری كوچك روی موها باعث می شود بوی عطر شما در تمام روز باقی بماند.

چرا همه عطرها الكل دارند؟

زیرا الكل باعث می شود بو روی پوستتان نمانده و از پوست شما متصاعد شود. بدون وجود الكل در عطر، شما تنها كسی خواهید بود كه متوجه می شوید عطر زده اید.

فرق بین لوسیون و ژل After Shave چیست؟

لوسیون After Shave پوست را می سوزاند و به بسته شدن منافذ پوست بعد از اصلاح صورت كمك می كند اما ژل After Shave تنها خنك كننده و تسكین دهنده پوست صورت است.

چه كنیم كه عطرمان دیرتر فاسد شود ؟

شیشه عطر را در محل خشك، خنك و به دور از پنجره و نور خورشید نگه دارید؛ زیرا نور خورشید باعث بروز اختلالاتی در مواد تشكیل دهنده عطر شده و آن را از بین می برد. به طور كلی برای اینكه شیشه عطر عمر بیشتری داشته باشد، پیشنهاد می شود آن را همیشه درون جعبه اش نگه دارید.

چرا بوی یك نوع عطر در افراد مختلف متفاوت می باشد؟

تركیب شیمیایی بدن, رژیم غذایی و سن اشخاص بر عطری كه به پوست زده می شود تاثیر می گذارد. در ضمن, عطر دارای بسیاری از روغن های اسانس دار می باشد. برخی از روغن های اسانس دار تاثیر متفاوتی بر روی پوست اشخاص می گذارد و احتمال دارد كه برخی از آنها جذب پوست بشود. همین مساله باعث می شود تا بویی از پوست متصاعد شود و در نتیجه بوی عطر نیز متفاوت شود.

عطر را چگونه استفاده می كنند؟

در كمال تعجب مشاهده می كنیم كه بسیاری از خانمها نمی دانند كه عطر را به كجای پوست خودشان بزنند. عطر باید به نقاطی كه دارای نبض است زده بشود. در حقیقت, نقاط دارای نبض, نقاطی هستند كه فاصله رگها از سطح پوست به كمترین حد خود می رسد و در همین نقاط, رگهای خونی حرارت بیشتری از خودشان می دهند كه به صورت یك پمپ كوچك عطر عمل می كند و بوی عطر نیز بهتر متصاعد می شود. نقاط دارای نبض عبارت است از : مچ دست, پشت گوش, پشت زانوی پا و پشت آرنج دست قسمت پائین گلو . در ضمن برای اینكه بوی عطر دوام بیشتری داشته باشد, روی مچ های پا نیز زده می شود كه جریان متصاعد شدن عطر را از پائین به بالا امكان پذیر می سازد.

چرا برخی از عطرها گران قیمت هستند؟

عطرها دارای مقدار معینی از مواد تشكیل دهنده طبیعی گران قیمت هستند. برای ساختن 452 گرم روغن گل محمدی, بیش از یك تن گلبرگ گل استفاده می شود كه سه تا چهار هزار دلار هزینه در بر دارد. همین مساله درباره بسیاری از انواع روغن های اسانس دار نیز صادق است.

چه مواردی را باید در نگهداری عطر رعایت كرد؟

عطر, باید به دور از حرارت یا سرمای بیش از حد نگهداری بشود. در ضمن, در شیشه عطر باید محكم بسته شود تا از بخار شدن آن جلوگیری گردد. از قرار دادن عطر برای مدت طولانی در برابر تابش نور خورشید نیز جلوگیری بشود.

آیا عطر مصارف دیگری بجز استفاده آن روی پوست دارد؟

به هنگام استحمام, میتوان چند قطره از عطر دلخواه را در آب وان ریخت. در ضمن به هنگام شستشوی لباس های زیر نیز می توان چند قطره از عطر دلخواه را به آب شستشو ریخت یا آن را روی گل های مصنوعی اسپری كرد.

مواد دافع بو

حدود 2 میلیون غده عرق بر سطح بدن دست اندركار تنظیم دمای بدن ‏هستند. این غده‌ها با ترشح آب كه تبخیر آن اثر خنك كنندگی دارد، دمای بدن ‏را تنظیم می‌كنند. از این تبخیر ، اجزای جامدی به جای می‌ماند كه عمدتا ‏سدیم كلرید و مقادیر كمتری پروتئین و دیگر مواد مركب آلی است. ‏بوی بدن بیشتر از آمینها و مواد حاصل از هیدرولیز روغنهای چرب (اسیدهای ‏چرب ، آكرولیین و غیره) است كه از بدن و از رشد باكتریایی در باقیمانده ‏حاصل از غده‌های عرق گسیل می یابند. برای آنكه بدن انسان وظایف خود را ‏به خوبی انجام دهد، عمل تعریق هم امری عادی و هم ضروری است. خود ‏عرق كاملا بی بو است، اما محصولات تجزیه باكتریایی چنین نیستند.‏

انواع مواد دافع بو

مواد دافع بو از سه نوع عمده هستند: یك نوع آنها ، بطور مستقیم تعرق را می‌خشكاند یا بعنوان مواد ‏منقبض‌كننده عمل می‌كنند. نوع دیگر آنها كه بو دارند و بوی عرق را می‌پوشانند.

نوع سوم آنها كه تركیبات بودار را با واكنش شیمیایی برطرف می‌كنند. از جمله موادی كه بعنوان قابض عمل می‌كنند، آلومینیم سولفات ‏آبپوشیده ، كلرید آلومینیم آبپوشیده (‏O‏2‏H‏6 . 3‏AlCl‏) ، آلومینیم كلروهیدرات ( در ‏واقع آلومینیم هیدروكسی كلرید ) و الكلها هستند. ‏

مواد بی‌بو كننده

از جمله مواد مركبی كه بعنوان عوامل بی‌بو كننده عمل می‌كنند، روی ‏پروكسید، روغن‌های اسانسی و عطرها و انواعی از مواد ضد عفونی كننده ‏ملایم هستند. روی پروكسید، مواد مركب بودار را با اكسید كردن آمین‌ها و ‏تركیبات اسیدهای چرب بر طرف می‌كند. روغن‌های اسانسی، عطرها یا ‏بوها را جذب می‌كنند یا آنها را می‌پوشانند و ضدعفونی كننده‌ها معمولا ‏عوامل اكسید كننده یا كاهنده‌ای هستند كه باكتریهای ایجاد كننده‌ بو را ‏می‌كشند.‏

عطر درمانی چیست؟

روش مستقیم-

تحریك كننده های اعصاب بویایی در واقع بوهایی هستند كه كه می توانند از طریق دستگاه عصبی سبب تحریك شدن و در نتیجه فعال شدن غدد درون ریز شوند كه این عمل باعث می شود كه پیك های شیمیایی-عصبی مانند آذرنالین و ایندورفین و… كه نقش زیادی در تنظیم تعادل بدن دارند ساخته شوند و در نتیجه تعادل در بدن ما ایجاد می شود و عدم تعادل ها از بین می رود

روش غیر مستقیم-

با استنشاق یك بو مركز حافظه ی بویایی فرد فعال شده . در این قسمت هربو، همراه با حس ما نسبت به آن بو ذخیره شده (اغلب حالتی كه اولین بار با احساس یك عطر به ما دست داده) . وجود چنین مركزی در مغز سبب می شود كه یك بو به نظر ما خوب و دیگری بد باشد.

بعد از فعال شدن این بخش و به دنبال آن، دستگاه لیمبیك پیك های شیمیایی آزاد می كند و شما احساسی را پیدا می كنید كه اولین بار با رتماس با این بو پیدا كرده بودید و در نتیجه ما احساس خوب و یا بد خواهیم داشت و اگر ما برای درمان از مواد معطری استفاده كنیم كه حالتی خوب در بیمار ایجاد كند می تواند سبب درمان شود. به طور كلی این درمان روانشناسی و درمان فیزیكی را تواما دارد و با كمك به بدن و ذهن به درمان بیماران كمك می كند.

چگونه از این روش استفاده می شود؟

به این روش، بهبود با لذت نیز می توان گفت. زمان خاصی برای استفاده از این درمان بیان نشده و عطرهای مورد استفاده را میتوان به صورت اسپری در محیط زندگی فرد بیمار پخش كرد.
 
برای مثال چند عطر و موارد استفاده آن را معرفی می كنیم:

اسانس رز:

این اسانس یكی از اسانس هایی است كه به سختی بدست می آید زیرا كه به طور مثال 6 تن گلبرگ رز تنها 1 كیلوگرم اسانس یا روغن معطر می دهد. با الكل یا حلال ها، عصاره گیری می شود واین روش دو مزیت دارد یكی اینكه روش ارزانی است و دوما اینكه به بوی گلبرگ تازه نزدیك تر خواهد بود.
 
از بوی رز در روان درمانی ها استفاده می شود زیرا كه حس هارمونی و امنیت در بدنمان ایجاد می كند و به ما كمك می كند تا به غرورمان مسلط شویم. انرژی دوست داشتن در فكر و فعالیت هایمان ایجاد می كند و در كل به قلب ما انرژی تازه می بخشد.

از سقط جنین ها جلوگیری می كند، گرفتگی های عضلات و خونریزی ها را متوقف می كند، مشكلات قائدگی و یائسگی را حل می كند و بهترین حمابت كننده ی روانی در دوران حاملگی است كه بسیار بهتر از حمابت كننده های فیزیكی عمل می كند.

اسانس لیمو ترش:

اسانس وانیل:

این اسانس از دانه های گیاهی كه در ماداگاسكار و اندونزی رشد می كند گرفته می شود خاصیت درمانی برای پوست دارد به همین دلیل در ساخت وسایل آرایشی از آن استفاده می شود.

از نظرروانشناسی داروی ضد افسردگی است زیراكه با بوییدن عطرآن احساس آرامش در افراد ایجادمی شود.

همچنین از نظر فیزیكی نیز فوایدی را به همراه دارد كه می تواناز آنها خاصیت ضد درد بودن را نام برد .

بررسیها نشان می دهد، بوییدن رایحه درخت سدر، گل رز، یاسمن و چوب صندل برای رفع پرخاشگری و ستیزه جویی مناسب است.

انواع مختلف رایحه درمانی به شرح زیر است:

كمك به افزایش حافظه: انواع مركبات، ریحان، نعناع، پونه وحشی، فلفل قرمز و چوب سر

درمان سردرد: بابونه رومی، انوع اسطوخودوس و رز

رفع اختلالات خلق و خوی: ریحان، شمعدانی، گل طاووسی، یاسمن، كاكائو، بابونه رومی، نرگس، انواع رز و اسطوخودوس

رفع استرس و اضطراب: پونه كوهی، انواع بابونه، چوب رز، درخت سدر، دارچین، چوب صندل، یاسمن، لانگ ای لانگ و عطر بركاموت

ضعف مدیریتی و عدم توانایی در انجام كارها: پونه، رزماری، بادرنجبویه، انواع نعناع و زنجبیل

درمان كمرویی: روغن یاس، بهارنارنج و مرزنگوش

شك و تردید: لیمو، گریپ فروت، انواع نعناع و چوب سرو

رفع استرس و كابوس شبانه: بابونه رومی، اسطوخودوس، انواع رز، چوب صندل و بهارنارنج

درمان وسواس: بابونه رومی، بهارنارنج و زنبق

كاهش علایم افسردگی: بابونه رومی، ریحان، شمعدانی، گریپ فروت، انواع اسطوخودوس، ملیسا و بهارنارنج

كاهش حواس پرتی: عطر لیمو، ریحان و ملیسا

رفع افسردگی پس از زایمان: رز، چوب صندل و بهارنارنج

چه عطری برای چه فصلی مناسب است؟

در میان رایحه ها بیش از هر چیز رایحه پرتقال، بهارنارنج، درخت كاج، چوب صندل و نعناع به دلیل خنك بودن، حس تازگی به به انسان منتقل می كنند و برای تابستان پیشنهاد می شود.

با اینكه بر روی شیشه عطر و ادوكلنها هیچ اثری از نوع تركیبات معطر آن دیده نمی شود، ولی شناسایی ویژگیهای روغنهای معطر كمك بزرگی به خرید عطر متناسب با سلیقه فرد می كند. به نظر می رسد این موضوع برای آنان كه هنوز نمی دانند چه عطری مناسب دوستان و اطرافیانشان است، بسیار جالب باشد.

رز: به طور كلی افرادی كه این رایحه را می پسندند، بسیار عاشق پیشه بوده و از حس زنانگی بالایی برخوردارند.

زنبق: رایحه ای جادو كننده كه نماد پاكدامنی و عفاف است. افرادی كه رایحه زنبق را می پسندند، افرادی جرأتمند محسوب می شوند.

یاسمن: بوی یاسمن مناسب افرادی است كه از اعتماد به نفس بالا برخوردارند و البته بر عكس علاقه مندان به «رز» كه بیشتر تمایل به احساسات زنانه را از خود نشان می دهند، دوستداران رایحه یاسمن تمایلات مردانه دارند و این را از نحوه آرایش مو، لباس پوشیدن و طرز گفتارشان می توان فهمید. حتم داشته باشید بیشتر آدمهای با اراده عطری با رایحه یاسمن را انتخاب می كنند.

 

پایگاه فرهنگی تفریحی ایران ناز