همانند شطرنج، بیلیارد هم یک ورزش ذهنیست و فعالیت بدنی خاصی نمیطلبد. این بازی نیاز به تمرکز بالا برای حمله و دفاعِ همزمان دارد.
مانند هر بازی و ورزش دیگری، قوانین بیلیارد هم مخصوص به این بازی هستند. پس بهتر است تنها به فکر تهیه میز بیلیارد و سایر تجهیزات آن نباشید و در مورد قوانین بیلیارد هم بدانید.
میز بیلیارد معمولی که در اغلب باشگاهها دیدهایم یک میز مستطیلیشکل است که 6 پاکت برای قرارگیری توپها و جمعآوری امتیاز دارد.
در نوع خاصی از بازی بیلیارد که با نام کاروم شناخته میشود هیچ پاکتی برای قرارگیری توپها روی میز تعبیه نشده است.
هر میز بیلیارد 4 پایه دارد. پایهها در فضای زیرین میز تعبیه شدهاند تا بتوانید در حین بازی در هر طرف میز حرکت کنید و نگران این نباشید که پاهایتان به پایههای میز برخورد کنند.
سطح رویی میز بیلیارد را اغلب به رنگ سبز میشناسیم. بیلیارد در روزهای نخستین خود روی چمن، بازی میشد و رنگ سبز میزها به این دلیل انتخاب شده بود. اما امروزه میتوانید میز بیلیارد خود را در رنگ دلخواه داشته باشید.
این لایهی سبز-رنگ که روی تخته سنگی قرار گرفته است و با هم میدان بازی را تشکیل میدهند اغلب از جنس پشم شیشه، پشم و نایلون یا پشم معمولیست.
سنگی که میدان بازی را تشکیل میدهد چون ابعاد بزرگی دارد اغلب بهصورت تکهتکه بههم پیچ میشوند. در برخی از انواع میز بیلیارد این سنگها به میز هم پیچ میشوند.
اجزای جزئیتر میز بیلیارد اما نه کماهمیتتر شامل
• باند
• ریل
• خط بالک و نیمدایرهی آن (منطقه D)
• بدنه که اغلب از چوب افرا یا راش تهیه میشود
است. دقت کنید که بدنه باید قابلیت تحمل وزن سنگ را داشته باشید و هیچ دستهای برای تنظیم میز بیلیارد وجود نداشته باشد.
با توجه به نوع بیلیاردی که میخواهید بازی کنید باید میز متناسب با آن را تهیه کنید. این تغییرات در ابعاد میز بیلیارد، تعداد توپها و یا تعداد پاکتها رخ میدهد. ازایندست میتوانیم به میز بیلیارد 8 Ball، اسنوکر یا کاروم اشاره کنیم.
اکنون نوبت آن رسیده است تا با قوانین بیلیارد آشنا شویم. نخستین قوانین بیلیارد مربوط به بیلیارد انگلیسی هستند.
در واقع انگلستان این ورزش را به تمام جهان شناساند. بیلیارد انگلیسی همان بیلیارد کلاسیک و معمولیست که اغلب میشناسیم.
در این بازی از میز بیلیارد با ابعاد استاندارد 3569 mm x 1778 mm استفاده میشود که میتوانید از آن برای بازی اسنوکر هم استفاده کنید.
بیلیارد انگلیسی را میتوانید تکبهتک یا دوبهدو بازی کنید. درهرصورت باید از سه توپ قرمز، زرد و سفید در ابعاد 52.5mm استفاده کنید.
هر بازیکن چوب بیلیارد خود را دارد و از آن برای ضربهزدن به توپها استفاده میکند. همچنین هر بازیکن باید گچ مخصوص بیلیارد داشته باشد. گچ را به سر چوب میزنید تا تماس بهتری بین توپ و سر چوب بیلیارد شما برقرار شود.
1. بهتر است از 3 توپ سفید، زرد و قرمز در این بازی استفاده کنید.
2. هر کدام از دو بازیکن توپ مخصوص خود را دارد. یکی از بازیکنها توپ سفید و دیگری توپ زرد را بهعنوان توپ اصلی خود انتخاب میکند.
3. برای شروع بازی باید هر دو بازیکن توپ خود را به لبهی میز بزنند. هر بازیکنی که توپ او بازگشت بیشتری داشته باشد انتخاب میکند که چه کسی ضربهی شروع بازی را بزند.
4. اکنون توپ قرمز در جای مناسب خود قرار میگیرد و بازیکن پس از قراردادن توپ خود در نقطهی D بازی را آغاز میکند.
5. اکنون بازی آغاز شده است و باید از طریق سه روش زیر بیشترین امتیازها را جمعآوری کنید:
• Cannon
زمانیکه توپ سفید ابتدا به توپ قرمز و سپس به توپ بازیکن دیگر برخورد میکند. این ضربه دو امتیاز دارد.
• Pot
زمانیکه با یک ضربه توپ قرمز وارد پاکت شود. به این ضربه 3 امتیاز تعلق میگیرد. اگر به جای توپ قرمز توپ بازیکن دیگر باشد به شما 2 امتیاز تعلق میگیرد.
• In-off
اگر پس از ضربهزدن به توپ قرمز توپ شما درون پاکت قرار بگیرد به شما 3 امتیاز تعلق میگیرد. اگر به جای توپ قرمز توپ بازیکن دیگر باشد دو امتیاز دریافت میکنید.
میتواند ترکیبی از امتیازات بالا رخ دهد که حداکثر امتیازی که به شما تعلق میگیرد 10 امتیاز است.
6. تا زمانیکه ضربات شما منجر به امتیاز میشوند نوبت بازی خود را از دست نمیدهید.
7. اگر نوبت خود را از دست بدهید بازیکن مقابل میتواند تمام توپها را به جای اول بازگرداند یا همانطور که هستند بازی را ادامه دهد.
در ابتدای بازی با حریف خود برای میزان امتیازی که برای برندهشدن نیاز دارید به توافق برسید. هر کسی زودتر به این امتیاز برسد برنده بازیست.
با اینکه قوانین بیلیارد جوری به نظر میرسند که باید با یک بازی تهاجمی برنده شوید اما میتوانیم درصد بالایی از موفقیت را به نحوهی دفاعکردن شما اختصاص بدهیم.
در اسنوکر 15 توپ قرمز، 6 توپ با رنگهای مختلف و یک توپ سفید یا کیو بال (cue ball) وجود دارد. در این بازی باید ابتدا یک توپ قرمز، سپس یک توپ رنگی را درون پاکت قرار دهید و این ترتیب را تا آخر بازی حفظ کنید.
بر اساس امتیازهایی که به هر رنگ توپ تعلق دارد امتیازات محاسبه میشود. امتیاز هر توپ در اسنوکر به این ترتیب است:
• قرمز:1
• زرد: 2
• سبز: 3
• قهوهای: 4
• آبی: 5
• صورتی: 6
• مشکی: 7
میتوانید از یک سکه برای انتخاب بازیکنی که بازی را شروع میکند استفاده کنید. اگر سکه به نفع شما چرخید میتوانید تصمیم بگیرید که خودتان یا حریف، بازی را آغاز کنید. بازیکنی که توپ سیاه را درون پاکت قرار دهد برنده بازیست.
• مثلثی از توپهای قرمز در نزدیکی ضلعی از میز بیلیارد که از خط بالک دورتر است تشکیل دهید.
• توپ صورتی-رنگ را بالای هرم قرار دهید.
• توپ مشکی-رنگ را پشت هرم بگذارید.
• توپ آبی در وسط میز بیلیارد قرار میگیرد.
• سه توپ قهوهای، سبز و زرد را روی خط بالک قرار دهید.
میز بیلیارد در این بازی هیچ پاکتی ندارد. از سه توپ با رنگهای قرمز، سفید و توپ سفید دیگری همراه با نقطهای مشکی روی آن استفاده میشود.
در این بازی نیازی نیست توپی درون پاکت قرار بگیرد. بلکه باید توپ خود را ابتدا به توپ قرمز-رنگ بزنید و سپس به سه یا تعداد بیشتری دیواره برخورد کند. نیازی نیست حتما دیوارههای متفاوتی باشد.
ابعاد میز بیلیارد برای کاروم 152 * 305 cm است. میز بیلیارد کاروم میتواند کوچکتر هم باشد. هر میز بیلیارد کاروم 3 نقطه یکی در قسمت بالایی، یکی در وسط و یکی در قسمت پایینی دارد.
برای شروع بازی باید یکی از توپهای سفید را انتخاب کنید و دیگری را در نقطهی بالایی میز بیلیارد قرار دهید. توپ قرمز را در نقطهی پایینی قرار دهید. کیو بال خود را در فاصلهی 6 اینچی توپ سفید قرار دهید.
با ضربهزدن به توپ قرمز، بازی را آغاز کنید. این یکی از روشهای بازیکردن کاروم است. در مدل دیگری از این بازی باید به توپ سفید ضربه بزنید.
اگر با ضربهی نخست امتیاز بگیرید دوباره بازی را شروع میکنید. در صورت ازدستدادن نوبت خود، بازیکن مقابل بازی را ادامه میدهد تا جاییکه به میزان امتیازات توافقشده برسید که اغلب 50 امتیاز است.
اگر به توپ سفیدِ اشتباهی ضربه بزنید یک پنالتی در نظر گرفته میشود و نوبت بازی خود را از دست میدهید.
انواع مختلف دیگری از بازیهای بیلیارد مانند
• 8 Ball
• 9 Ball
• 3 Ball
هم وجود دارند که هر کدام جذابیتهای منحصربهفرد خود را دارند. امروزه اسنوکر هم در میزان بازی و هم در تعداد تماشاگر محبوبیت خاصی دارد.
با اینحال شما میز بیلیاردی را خریداری کنید که متناسب با نوع بازی دلخواه شماست. هم لذت ببرید و هم به مغز خود فعالیت لازم برای سلامتی را بدهید.