وکیل ملکی، هزینه وکیل ملکی تهران

وکیل ملکی، هزینه وکیل ملکی تهران

احکام خودکشی در اسلام

احکام خودکشی در اسلام
خودكشی، كشتن یك انسان است.قرآن در آیات گوناگون این مسأله را با اهمیت فوق ‏العاده‏ اى ذكر كرده است.
 
 
در این مطلب احکام خودکشی و نظر مراجع در رابطه با دیه فردی که خودکشی کرده را ارائه خواهیم کرد.
 

احکام خودکشی در اسلام

 

 انسان  اگر به منطق دین اسلام اشنا باشد درمی یابد که مرگ انتهای راه نیست بلکه اول راهی است بدون پایان.

 

بنابراين خود کشی اصلاً کمکی به انسان نمی کند. مضافاً بر اینکه هیچ مشکلی در جهان آن قدر ارزش ندارد که انسان دربرابر آن، جان با ارزشش را بگیرد.

 

از منظر دین اسلام مالک همه چیز من جمله انسان، خداوند است و اوست که حق تصرف در دنیا و انسان را دارد.

 

آن جا که او اجازه دهد، جایز و جایى که وی اجازه ندهد، غیرمجاز است.

 

از جمله موارد، کشتن انسان است. در این مسئله اصلاً تفاوتى بین انتحار و دیگر کشى( کشتن دیگران) نیست، به دلیل آن که این کار سلب حق حیات از خود و یا دیگرى است.

 

قرآن در آیات گوناگون این مسأله را با اهمیت فوق ‏العاده‏ اى ذكر كرده است؛ تا آن جا كه قتل بى‏ دلیل یك انسان را شبیه كشتن تمام مردم روى زمین معرفى مى‏ كند: « مَنْ قَتَلَ نَفْساً بِغَیْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسادٍ فِى الأَرْضِ فَكَأَنَّما قَتَلَ النَّاسَ جَمِیْعاً؛( 1)

 

آن كس كه انسانى را بدون این كه قاتل باشد و یا در زمین فساد كند بكشد، گویا همه مردم را كشته است. از این رو ، تفاوتی بین خود انسان یا فرد ديگر نیست.

 

اما درصورتی که شخصی دست به خودكشی ميزند ، بگونه ای باشد كه اصلا متوجه كاری كه انجام ميدهد نیست و در آن حال خیر و صلاح و منفعت و خسارت خویش را تشخیص نمی دهد

 

و كارش از روی جنون و خارج از مدار عقل و اختیار باشد، تكلیفی ندارد، زیرا محور تكالیف، عقلی است و گناهی بر وی نمی باشد.

 

مبادرت به خودكشی از گناهان كبیره است. فردی كه خودكشی كرده است، چون با این عمل مهلت استغفار را هم از دست داده، براي این گناه دچار عذاب الهي ميشود.

 

” خود‌کشی به هر نحو، حرام و از گناهان کبیره است، و از امام صادق( (ع) ) نقل شده :هر کس از روی عمد خود‌کشی کند همیشه در آتش جهنم خواهد بود”.( من لایحضره الفقیه، ج 4، ص 95؛ الکافی، ج 7، ص 45)

 

و از امام باقر( (ع) ) نقل شده :” شخص مۆمن به هر بلایی دچار ميشود و به هر مرگی ممکن است بمیرد ولی خود‌کشی نخواهد کرد”( الکافی، ج 3، ص 112)

 

احکام خود‌کشی

 

سوال:
 حکم شرعى کشتار نفس چیست؟

 

و با توجّه به اینکه بدن متعلّق بخود فرد مى باشد، نه به دیگرى، و مسؤولیّت آن بخود فرد بر مى گردد ، به چه دلیل خودکشى حرام است؟

 

و همچنین گرفتن مجالس سوگوارى و دفن آن ها در قبرستان مؤمنین چطور است؟

 

و آیا احتمال بخشودگى در درگاه حق تعالى، با عنایت به فرمایشات معصومین( علیهم السلام) براى چنين افرادى وجود دارد؟

 

پاسخ آیت‌الله مکارم شیرازی

خودکشى قطعاً از گناهان کبیره است، و مالکیّت انسان نسبت به نفس خود، نمى تواند علت بر خودکشى شود.

 

همان گونه که مالکیّت انسان نسبت به اموالش، نمى تواند مجوّز آتش زدن آن گردد.

 

البتّه باید تمام مراسم را براى اینگونه اشخاص مثل مسلمان عادّى انجام داد، و براى نجات آن ها دعا کرد، شاید مشمول عفو الهى واقع شوند.

سؤال:حکم دیه شخصی که خویش را در معرض کشتن قرار دهد، چیست؟ در صورتی که او تصمیم خود‌کشی نداشته باشد چطور؟

 

دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):

 

باید کسی که مرتکب قتل شده در مراجع صالحه اثبات کند که مقصر در قتل نبوده و این مسئله احتیاج به حکم قضایی دارد.

 

دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی( مد ظله العالی):

 

کسی که خود را در معرض خطر قرار ميدهد به دلالت التزامی نوعی قصد خود‌کشی دارد. دیه او بر کسی نیست مگر این که رانندگان اتومبیل های عبوری قدرت کنترل خود دربرابر وی را داشته باشند.

 

دفتر حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی( مد ظله العالی):

 

عمل مذکور با فرض احتمال عقلائی خطر، حرام است و در صورت اقدام به این عمل درصورتی که کشته شدن وی بدون تعمّد راننده یا تیر انداز باشد. بطوریکه اتفاقی و غیر مستند به آن ها باشد دیه ندارد.

 

پاسخ حضرت آیت الله هادوی تهرانی( مد ظله العالی):

 

اگر فردی بگونه ای خویش را در معرض کشتن قرار دهد که امکان اجتناب از آن نباشد- مثل این که خویش را جلوی اتومبیلی که با سرعت در حرکت است، پرتاب کند- بگونه ای که خود‌کشی محسوب شود، دیه ای ندارد.

 

ولی درصورتی که از جایی که احتمال کشته شدن در آن وجود دارد ، عبور کند و به وسیله عاملی مثل خودرو کشته شود، بگونه ای که عرفاً خودکشی محسوب نشود و کشتن وی از دیدگاه عرف به عامل مزبور مثلاً راننده استناد داده شود، دیه دارد.