راهکار مهم برای کاهش گرایش به مواد مخدر

دکتر یعقوب شفیعی فرد بیان کرد: این عوامل شامل آن دسته از سازه‌ها و مولفه‌هایی است که در دوران کودکی، بافت و فضای تربیتی فرد وجود دارد و سبب شکل گیری شخصیت فرد می‌شود.

 

وی با بیان اینکه عوامل تشدید کننده دومین عامل است که در گرایش افراد به مصرف مواد مخدر تاثیر دارد، افزود: این عوامل به کیفیت روابط افراد با یکدیگر مانند چگونگی ارتباط با همسر، همکاران و بقیه افراد جامعه بر می گردد. عوامل تسهیل کننده نیز سومین عاملی است که شامل فرهنگ و اجتماعی است که فرد در آن زندگی می کند.

 

تاسف از دسترسی راحت به مواد مخدر

شفیعی فرد با ابراز تاسف از اینکه سرعت دسترسی به مواد مخدر در همه جا بسیار راحت و سریع است است اظهار کرد: هر فردی اگر اراده کند در زمان کوتاه می تواند به مواد دسترسی پیدا کند.

 

این روانشناس سلامت خاطرنشان کرد: موضوع قابل توجه این است که در همه انسانها انگیزه دست یافتن به مواد شکل نمی‌گیرد و تنها افرادی که عامل ایجاد کننده و زمینه مستعد روانشناختی را در خود داشته باشند به آن سمت جذب می‌شوند.

 

وی با تاکید بر اینکه طرح واره‌ها انسان را به سمت مواد مخدر و مصرف آن ترغیب می کنند، گفت: طرح واره‌ها مانند لنز و عینک‌هایی هستند که انسان به تبع تجربیات گذشته آن را به چشم دارند، به تمام دنیا نگاه می کنند و معنا می بخشند اما از حضور آن آگاه نیستند.

 

شفیعی‌فرد یادآور شد: در واقع طرح واره‌ها هدایت کننده تفسیری شناخت انسان است. همچنین محصول تجربه‌های منفی دوران کودکی مانند عدم امنیت، عدم اعتماد به نفس به خصوص در صحبت کردن، توجه نکردن به وی است که باعث می‌شود مجموعه‌ای از احساسات و هیجانات منفی در درون فرد ثبت شود.

 

این روانشناس سلامت ادامه داد: فردی که از امنیت ناکام شده باشد در درونش طرح واره‌ای به نام احساس ناامنی شکل می‌گیرد که دنیا را برای وی خطرناک، نگران‌زا، انتخاب‌ها و تصمیمات زندگی را با خطر بالا معنا و تفسیر می‌کند که باعث می‌شود فرد در تمام دوران زندگی با یک استعداد بالای اضطراب و استرس رشد کند.

 

اضطراب در هر سنی و با شیوه‌های مختلف بروز می کند

شفیعی فرد با بیان اینکه اضطراب در هر سنی و با شیوه‌های مختلف بروز می‌کند، بیان کرد: اضطراب شب امتحان، اضطراب جدایی و تمام شدن یک رابطه، اضطراب شغلی، جویدن ناخن و شب ادراری از مواردیست که در بسیاری از افراد بروز می کند و فردی که این احساس‌ها را دارد وقتی که در فضای ارتباطی قرار می‌گیرد نا امنی درونش تقویت می شود.

 

وی یادآور شد: اگر فردی در محیطی باشد که گرایش و رفتاری به نام مصرف مواد در آنجا تابو نباشد یا باورهایی را داشته باشند که در آن مصرف مواد توجیه پذیر است و یا محله‌ای باشد که به واسطه شرایط خاص محل سرعت دسترسی به مواد و آمار توزیع آن بیشتر باشد، شامل مواردی هستند که به عنوان تسهیل کننده عمل و انتخاب رفتار دسترسی به مواد را در فرد آسان می‌کند.

 

وی با تاکید بر اینکه خانواده به عنوان بستر اولیه نقش موثری در کاهش گرایش فرزند برای مصرف مواد مخدر دارد، گفت: مداخله در سطح خانواده اولین مرحله و سطحی است که باید مورد توجه باشد که با هدف ارتقای آگاهی و توانایی خانواده و والدین در جهت شناخت نیازها و توانمند سازی آنها برای پاسخگویی به نیازهای روانشناختی کودک است.

 

وی مداخله در جهت کاهش و حذف مواد تشدید کننده را دومین مرحله پیشگیری از مصرف مواد مخدر دانست و افزود: در این مرحله باید به ارتقا بخشیدن در جهت توانمندی و مهارتهای درونی و بین فردی افراد توجه شود. همچنین باید مهارت اعتماد به نفس را در همه افراد به خصوص در جوانان تقویت شود تا بتواند به فشار و درخواست مواد از طرف همه به خصوص هم سالان خود پاسخ منفی دهد.

 

شفیعی فرد با اشاره به اینکه کاهش و حذف تسهیل کننده‌ها به عنوان آخرین مرحله پیشگیری برای مصرف مواد مخدر است که خارج از عهده روانشناسان است، تصریح کرد: این مرحله نیازمند سیاستهای کلان شهری و فرهنگی است و باید هدف از سیاستهای کشور به گونه ای باشد که زمینه های اجتماعی به مصرف مواد را کاهش دهد. همچنین باید فعالیتهایی در جهت ارتقا بخشیدن در سطح بهداشت، فرهنگ، هنجارسازی صحیح، درآمد، رسانه، وزارت بهداشت، وزارت کشور، شهرداری، بهزیستی انجام شود.

 

کنترل خشم باید در جوانان تقویت شود

وی با تاکید بر اینکه کنترل خشم باید در جوانان تقویت شود، اظهار کرد: کنترل خشم به عنوان یک مهارت است و از هیجانات منفی که در افراد به وجود می آید به گونه ای جلوگیری می کند.

 

شفیعی فرد یادآور شد: با تقویت کنترل خشم می‌توانیم از یک مقابله مثبت، سالم و سازگارانه به جای مقابله منفی و ناسازگارانه استفاده کنیم که در جهت تقویت منابع درونی و مهارت های بین فردی باشد.

 

آموزش به خانواده و جوانان مهم ترین راهکار کاهش گرایش به مواد مخدر

این روانشناس سلامت آموزش به خانواده و جوانان را مهمترین راه حل در کاهش گرایش به مواد مخدر دانست و خاطرنشان کرد: تحقیر، سرزنش، دعوا و امر و نهی کردن شیوه غلطی است که بی ثباتی در کودک را تشدید می کند. مهم ترین وظیفه والدین ایجاد بستری ایمن و آرام است تا بتوانند بی ثباتی روانی فرزند را به سمتی هدایت کنند که ثبات داشته باشد. همچنین باید زبان عشق به بچه ها را یاد بگیرند و با آنها با این زبان ارتباط برقرار کنند و باعث افزایش طراوت و شادابی ذهن آنان شوند.

 

وی با اشاره به اینکه باید راهکاری مناسب به جوانان آموزش داده شود تا بتوان مهارت های فردی را در آنها تقویت کرد، افزود: باید تقویت مهارت هایی مانند داشتن اعتماد به نفس، قاطعیت، ارتباط موثر، مهارت های حل مسائل، مدیریت استرس و راه حل مدار را در آنها تقویت کنیم به طوری که به آنها آموزش داده شود تا در مرحله اول آرامش خود را حفظ کنند و در مرحله بعد بتوانند برای مشکل خود راهکار درستی انتخاب کنند.

 

شفیعی فرد در پایان گفت: برای کاهش اضطراب و احساس ناامنی در هر دوره ای از زندگی و در هر سنی ورزش و انجام ریلکسیشن می تواند به تقویت سیستم روانی بسیاری از افراد کمک کند تا آنها بتوانند در آینده به مقابله با آسیب ها و آلاینده های محیطی خود بپردازند.