جزئیات این گزارش كه روند قیمت مسكن طی یكسال اخیر و نیمه اول سال جاری را ترسیم كرده، نشان میدهد از ابتدای پاییز سال گذشته تاكنون، «نوسان ریز» در ارزش معاملات املاك مسكونی حاكم بوده، بهطوریكه افت و خیز توام قیمت –یك فصل افزایش، فصل بعد كاهش- در این دوره كاملا مشهود، اما نرخ رشد قیمت مسكن در این مدت به مراتب كمتر از نرخ تورم عمومی بوده است.
قیمت مسكن در تهران، پاییز سال گذشته 5/1 درصد افت كرد، زمستان همان سال 6/6 درصد افزایش یافت و مجددا در بهار امسال حدود 5/2 درصد كاهش پیدا كرد (گزارش مركز آمار درباره بهار، متفاوت است) و در نهایت در دومین فصل سال –تابستان 89- 5 درصد افزایش یافته است.
سامانه رهگیری معاملات مسكن، پیشتر، میانگین قیمت مسكن در تهران طی فصل بهار را یك میلیون و 600 هزار تومان اعلام كرده بود كه به این ترتیب ارزش معاملاتی املاك مسكونی در سه ماه دوم سال جاری نسبت به سه ماه اول، حدود 5 درصد رشد كرده است.
همچنین در تابستان امسال، ارزش معاملاتی آپارتمانهای مسكونی شهر تهران نسبت به تابستان قبل، در حد 7 درصد افزایش پیدا كرده است. تابستان سال گذشته هر متر مربع بنای مسكونی در پایتخت بهطور متوسط با قیمت یك میلیون و 560 هزار تومان خرید و فروش شد. این در حالی است كه قیمت مسكن در بهار امسال در مقایسه با سال قبل از نگاه سامانه رهگیری حدود 10درصد افزایش یافته بود.
تحلیلی كه درباره تغییر سطح قیمت مسكن طی 6 ماه اول امسال مطرح است، بر مدار «آرامش بازار» و «اثر رونق معاملات» تاكید دارد. كارشناسان اقتصاد مسكن معتقدند در حال حاضر افت و خیز قیمت در دامنه كمتر از 10 درصد، ویژگی طبیعی بازار مسكن است كه بهخاطر كشش خرید در بازار بوجود آمده و نمیتوان آن را به معنی تحریك قیمت یا «تورم حاد» دانست.
از سوی دیگر در سال 88 كه ركود مسكن منجر به كاهش خیرهكننده قیمتها در بازار مسكن تهران شد، نحوه تغییر قیمت تقریبا شبیه شكل افتوخیز در نیمه اول امسال بود بهطوریكه پارسال در نیمه دوم –پاییز و زمستان 88- متوسط قیمت هر متر مربع بنای مسكونی نسبت به نیمه اول –بهار و تابستان 88- 9/5 درصد افزایش یافت و از یك میلیون و 500 هزار تومان به یك میلیون و 589 هزار تومان رسید اما معدل قیمت مسكن در طول سال 88 نسبت به سال قبل از آن معادل 25 درصد كاهش پیدا كرد.
بنابراین این احتمال وجود دارد كه تا پایان امسال، بازار مسكن تحت تاثیر رونق معاملاتی، همچنان با نوسانهایی در حد زیر نرخ تورم روبهرو باشد و در عین حال میانگین سالانه قیمت مسكن رشدی پیدا نكند.
علت كنترل منحنی رشد قیمت مسكن در ماههای اخیر را میتوان در دو سیاست دولت جستوجو كرد. در اواخر سال 87 و یكسال 88 با تداوم شیب منفی رشد قیمت مسكن، تقاضای مصرفی فرصت صاحبخانه شدن را مناسب دید و بهتدریج آمادگی خریداران برای خرید مسكن ترمیم شد. مقدمات ورود متقاضیان مصرفی به بازار مسكن در اوایل امسال كامل شد و حجم خرید و فروش آپارتمان مسكونی افزایش یافت.
در اوایل سال جاری انتظار افزایش قیمت مسكن به دلیل روند كند پاسخدهی عرضه به تقاضا، پررنگ بود اما رشد صدور پروانه ساختمانی از یك سو و افزایش شتاب فعالیتهای مسكنمهر، به این انتظار پاسخ منفی داد (همین انتظار اولیه و پاسخ منفی آن باعث رشد خفیف و بلافاصله كاهش قیمت در نیمه اول امسال شده است).
سیاست دوم كه تاكنون در بازار مسكن برای كنترل قیمتها جواب داده به تسهیلات خرید مسكن مربوط میشود.
حركت انقباضی در بانكها با دستور دولت برای برخورد با تقاضای وام خرید مسكن منجر شده عملا نقدینگی در دست خریداران ملك، وجود نداشته باشد. دولت معتقد است نبود نقدینگی تاثیر مستقیم در كنترل قیمت مسكن داشته است.
براساس نتایج حاصل از رصد بازار مسكن توسط سامانه رهگیری معاملات املاك، در شهر تهران متوسط قیمت مسكن از یك میلیون و 640 هزار تومان در زمستان سال گذشته به یك میلیون و 600 هزار تومان در بهار و یك میلیون و680 هزار تومان در تابستان امسال رسیده است.
هر چند ماه گذشته مركز آمار ایران از رشد 7 درصدی قیمت مسكن در تهران طی بهار سال جاری نسبت به زمستان قبل و همچنین رشد 19 درصدی نسبت به بهار قبل خبر داده بود اما تفاوت در نحوه آمارگیری این مركز با آنچه در سامانه رهگیری برای تعیین نرخ میانگین قیمت مسكن بهكار برده میشود، باعث شد فعالان بازار مسكن دومی را تایید كنند. این در حالی است كه طبق گفته مشاوران املاك در بهار امسال ثبات قیمت، بیشتر از رشد قیمت احساس شده بود.
اگرچه قیمت مسكن در فصل تابستان امسال در مقایسه با فصل بهار، 5 درصد رشد كرده اما این رشد براساس قیمت اسمی بوده و چنانچه سطح واقعی قیمت مسكن متناسب با نرخ تورم بررسی شود، ارزش معاملاتی ملك روند كاهشی را طی كرده است.