تا مرد سخن نگفته باشد….

او كه با علاقه موضوعات و محافل ریاضی ایران و جهان را دنبال می‌كند، به ضرورت كاری بارها در سخنرانی‌ها و سمینارهای تخصصی و عمومی حضور پیدا كرده است. خود او در این زمینه می‌گوید: «طی برگزاری و شركت در چندین كنفرانس ریاضی، تعدادی سخنرانی ماهرانه و تعداد زیادی سخنرانی كسل‌كننده دیده‌ام.» اما چه عواملی باعث می‌شود یك سخنرانی كسل‌كننده و بی‌حاصل، به سخنرانی‌ای جذاب و هیجان‌انگیز تبدیل شود؟

دكتر صال مصلحیان بر مبنای تجربیات شخصی خود و همچنین منابعی كه در این‌باره وجود دارند، به توضیح آن خواهد پرداخت…

… نكات زیر البته فقط برای محققان كاربردی نیست بلكه همه كسانی كه نیاز به صحبت در مجامع عام پیدا می‌كنند بنابر موضوع صحبت می‌توانند از این راهنمایی‌ها استفاده كنند.

برای اینكه سخنرانی شما برای همه حضار جذاب باشدعلاوه بر اینكه لازم است در گام اول عنوانی جذاب و كوتاه انتخاب كنید، موضوع سخنرانی هم باید جالب و محتوای آن برای حضار مفید باشد ودر واقع سازماندهی مطالب باید منجر به این نكته شود كه حضار در انتهای سخنرانی، ایده‌هایی را به دست آورده باشند.

بنابراین در یك سخنرانی 20 دقیقه‌ای حداكثر 3‌‌تعریف اصلی ارائه كنید تا همه مخاطبان قادر به درك اصطلاحات و دنبال كردن سخنرانی شما باشند.در ضمن یك سخنرانی 20 دقیقه‌ای را نباید با سخنرانی در دوره‌های كوتاه مدت اشتباه كنید. قرار نیست همه نتایج‌تان را ارائه كنید. فقط تعدادی از آنها را كه جالب‌تر و مهم‌تر هستند، انتخاب كنید. یك سخنرانی خوب مانند كوه یخ شناوری است كه 90 درصد آن زیر آب و فقط 10 درصد آن آشكار است. روی هر صفحه (اسلاید) باید حداقل 2 دقیقه صحبت كنید. سخنرانی را در نظر بگیرید كه در سخنرانی 20 دقیقه‌ای خود، با سرعت صحبت می‌كند و ضمن آن 89 صفحه را سریع از جلوی دیدگان حضار عبور می‌دهد. 5 تا 15 اسلاید برای یك سخنرانی 20 دقیقه‌ای مناسب به نظر می‌رسد.

سخنرانی خود را به چند قسمت تقسیم كنید تا در صورت كمبود وقت بتوانید از یك یا چند قسمت آن صرف نظر كنید.گفته شده است كه پس از 12‌‌دقیقه از آغاز سخنرانی، ذهن عموم شنوندگان ناخودآگاه به بیراهه می‌رود. پس بهتر است مهم‌ترین ایده‌های صحبت‌تان را در 12 دقیقه اول ارائه كنید.

فراموش نكنید سخنرانی، مقاله یا كتاب نیست كه مخاطبان بتوانند آن را 2‌‌یا چند بار بخوانند. پس بهتر است نكات كلیدی صحبت‌تان را در بخش‌های مختلف تكرار كنید. این كار به مخاطبان اجازه می‌دهد صحبت شما را دنبال كنند.در ضمن از قرائت فرمول‌ها اجتناب كنید و به جای آن از عبارت این فرمول و آن فرمول و… استفاده كنید. خواندن فرمول‌های طولانی باعث خستگی مخاطبان و از دست دادن وقت سخنرانی می‌شود.

ارایه سخنرانی به زبان ساده

سطح سخنرانی باید متناسب با درك حضار باشد. یك سخنرانی برای دانشجویان با سخنی كه برای اعضای هیات علمی ارائه می‌شود متفاوت است. بنابراین باید بدانید می‌خواهید دامنه اطلاعات مخاطبان را گسترش دهید یا با به چالش كشیدن اطلاعات موجود، بر ژرفای دانش آنها بیفزایید.در ضمن چون مرسوم نیست مقاله‌ای كه قبلا چاپ شده است، سخنرانی شود. بهتر است كارهای پژوهشی در دست اجرایتان را مطرح كنید، زیرا عموما بازخورد حاصل توسط حضار می‌تواند راهگشای شما در كارهای تحقیقاتی‌تان باشد.

فراموش نكنید سخنرانی محل انجام محاسبات نیست. هیچ قضیه‌ای را هم اثبات نكنید. مخاطبان حوصله شنیدن جزییات كار شما را ندارند. به محض آن كه شروع به اثبات كنید عده زیادی سالن را ترك می‌كنند یا خود را به كار دیگری مشغول می‌كنند. سخنرانی شما گزارشی از آخرین تحقیقات یا مهم‌ترین پژوهش‌های شماست و نه بخشی از كلاس درستان. می‌توانید نسخه‌هایی از مقاله خود را كه شامل محاسبات، براهین و دیگر جزییات است همراه خود به سالن بیاورید و در پایان سخنرانی آن را به حضار تقدیم كنید.

ارائه تاریخچه موضوع، مثال، تصویر، كاربرد، حدس و پرسش‌های چالش‌برانگیز در سخنرانی به جذابیت آن و درك ایده‌های اصلی كار شما كمك شایانی می‌كند. همچنین ذكر علت علاقه شما به موضوع و ارائه ارتباط آن با دیگر موضوعات می‌تواند دیگران را به تحقیقاتتان علاقه‌مند كند. در نقطه مقابل نمادها، اصطلاحات فنی، فرمول‌ها و اساسا محتوای هر صفحه را به كمترین تعداد ممكن برسانید. همچنین باید از به كاربردن نمادهای غیراستاندارد كه بسرعت فراموش می‌شوند، اجتناب كنید.
فراموش نكنید سخنرانی محل انجام محاسبات نیست هیچ قضیه‌ای را هم اثبات نكنید مخاطبان حوصله شنیدن جزییات كار شما را ندارند

2 نسخه از متن سخنرانی خود را روی سی‌دی و فلش همراه داشته باشید و قبل از سخنرانی خود، آن را روی رایانه اتاق سخنرانی بریزید و روی پرده آزمایش كنید.در ضمن بكوشید سخنرانی‌تان را با PC) Overhead) و قسمت‌های مهم آن را با متن رنگی ارائه كنید. روش سنتی گچ و تخته موجب خستگی مخاطبان و اتلاف وقت می‌شود.

برای ارایه سخنرانی آماده باشید

متن سخنرانی كه در واپسین ساعات قبل از سخنرانی آماده شود مانند غذایی كه با عجله تهیه شود، احتمالا ناپخته و جانیفتاده خواهد بود. روی محتوای سخنرانی‌تان چندین روز فكر كنید. بعضی اعتقاد دارند تهیه یك سخنرانی خوب 2 هفته وقت می‌برد.بنابراین در فرصت كافی باید متن سخنرانی خوانده شود و حداقل 2 بار به صورت آزمایشی (در اتاق خالی یا جلوی آیینه) تكرار شود تا بتوان آن را به صورت سلیس، واضح و در زمان تخصیص داده‌‌شده، ارائه كرد. شاید شما سخنرانانی را دیده باشید كه دائم تپق می‌زنند، منقطع صحبت می‌كنند و خط صحبت خود را گم می‌نمایند. اینان كسانی هستند كه بدون آمادگی شروع به سخنرانی كرده‌اند.

فراموش نكنید هدف یك سخنرانی نمایش مقاله نیست. متن سخنرانی با متن مقاله‌ای كه برای چاپ به یك مجله ارسال می‌شود كاملا متفاوت است. بعضی سخنرانان از فایل Pdf مقاله اصلی خود كه شامل تمام محاسبات، اثبات‌ها و جزییات است استفاده می‌كنند. چنین متنی به علت كوچك بودن فونت آن به جز برای حضار ردیفهای اول و دوم، برای بقیه قابل تمییز نیست. در حال حاضر، سخنرانانی كه به كار خود ارزش می‌دهند از Beamer یا Power Point استفاده می‌كنند

اگر به هر دلیلی اضطراب و دلواپسی دارید، پیش از حضار به سالن بیایید یا در سخنرانی‌ای كه قبل از سخنرانی شما برگزار می‌شود، شركت كنید. همچنین پیش از شروع به شنوندگان نگاه كنید و آنها را دوستان و آشنایان خود تصور كنید. سپس چند نفس عمیق بكشید و سخنرانی خود را آغاز كنید.

سعی كنید با ظاهر مرتب و بموقع در سخنرانی خود حاضر شوید. زیاد حركت نكنید. محكم، با‌‌‌صدای متغیر (بالا و پایین) و تاثیرگذار صحبت كنید. حرف‌های خودتان را باور داشته باشید. بعضی جاها سكوت كنید و در زمان‌های مناسب لبخند بزنید. نگاه به مخاطبان و ارتباط چشمی با آنها را هم فراموش نكنید.

حتی اگر آدم شوخ‌طبعی هستید سخنرانی خود را با شوخی (جوك) شروع نكنید، زیرا ممكن است بعضی مخاطبان با مشرب شما آشنا نباشند. بعلاوه ممكن است شنوندگان مابقی صحبت شما را جدی نگیرند، ولی می‌توانید در حین سخنرانی و برای رفع خستگی، شوخی كنید. شروع سخنرانی با یك پرسش چالش برانگیز بسیار جالب خواهد بود.سادگی بیان، مهم‌ترین اصل موفقیت یك سخنران است. یك سخنران خوب آن است كه پیچیده‌ترین ایده‌ها را به ساده‌ترین شكل بیان كنید.

نشسته سخنرانی نكنید. در حین سخنرانی باید به مخاطب نگاه كرد و گاهی نیز به اسلایدها، آن هم برای اطمینان از این كه صفحه بدرستی در حال نمایش است. سخنرانانی كه از روی نوشته‌های اسلاید، مانند كتاب داستان، شروع به خواندن می‌كنند و حتی نیم نگاهی هم به حضار نمی‌اندازند نمی‌توانند رابطه صمیمی با ایشان برقرار كنند.

پیش از سخنرانی راجع به سوالاتی كه ممكن است از شما پرسیده شود فكر كنید و جواب‌هایی برای آنها فراهم آورید. وقتی شخصی سوالی می‌پرسد بدقت گوش كنید. آن پرسش را دوباره تكرار كنید تا آنان كه نشنیده‌اند، متوجه آن شوند. اگر جواب آن را می‌دانید به طور خلاصه پاسخ دهید. اگر پاسخ آن را نمی‌دانید از وی تشكر كنید و قول دهید بعد روی آن فكر می‌كنید. در حالتی هم كه سوال را نفهمیده‌اید، از سوال‌كننده بخواهید در پایان سخنرانی با شما گفتگو كند.