مصلحبه و گفتگو با افشین هاشمی بازیگر سریال «گاوصندوق»

در مركز شهر تهران، حوالی چهار راه كالج در خیابان انقلاب گروه كوچكی مشغول فیلمبرداری هستند. این گروه عوامل سازنده فیلمی با عنوان «لطفا مزاحم نشوید» هستند. این فیلم شامل 4 اپیزود جداگانه است كه برادران هاشمی در آنها بازی می‌كنند. روزی كه برای مصاحبه با افشین هاشمی به محل فیلمبرداری این فیلم رفتیم، او مشغول ضبط صدا برای اپیزودی بود كه هدایت هاشمی برادرش در آن بازی می‌كرد. افشین هاشمی در این اپیزود تنها به جای دزدی كه كیف مردی روحانی با بازی هدایت هاشمی را ربوده، حرف می‌زد.

در آشپزخانه قدیمی ساختمانی كه در حدود 60 سال از قدمت آن می‌گذرد، افشین هاشمی پشت بوم صدا نشسته بود و با هر بار فرمان آغاز كارگردان، شروع به صحبت می‌كرد. او صدای تیپ دزد بود و با لهجه چاله میدانی‌ها حرف می‌زد و انصافا بازی بدی هم نداشت. با اینحال پس از چند كات و در میان هر برداشت با او به گفتگو نشستیم. محور بحث ما با افشین هاشمی بیشتر پیرامون بازی‌اش در سریال گاو صندوق بود. سریالی به كارگردانی مازیار میری كه هر شب از شبكه سوم سیما پخش می‌شود. هاشمی در این سریال در نقش غلامرضا، جوانی ساده و شهرستانی بازی می‌كند كه پس از آزادی از زندان در دام كسانی می‌افتد كه قصد دارند جواهر عتیقه‌ای را از گاوصندوق مرد معتمد و امانت‌داری بدزدند. غلامرضا با بازی هاشمی به دلیل تخصصی كه در بازگشایی قفل و رمزگشایی دارد، باید رمز گاوصندوق را بیابد آن هم در حالی كه نسبت به خانواده پروانه (صاحبان گاوصندوق) عواطفی پیدا كرده است. با آن كه مازیار میری و نویسندگان گاوصندوق اصرار ویژه‌ای دارند كه این سریال نقش اول ندارد اما می‌توان غلامرضا با بازی افشین هاشمی را قهرمان این مجموعه دانست. با تمام این اوصاف و با توجه به پخش هر شبی این سریال در زمان مناسب و از شبكه‌ای پرمخاطب و این‌كه در كل این كار از لحاظ ساخت و فیلمنامه دارای كشش است، می‌توان گاوصندوق را سكوی پرتابی برای افشین هاشمی دانست. بازیگر موفق تئاتر ایران، پس از چند حضور سینمایی از جمله بازی در فیلم «وقتی همه خوابیم» بهرام بیضایی، حالا از زاویه جعبه جادویی بعد دیگری از بازیگری را تجربه می‌كند.

آقای هاشمی، الان در حال چه كاری هستید؟

همان‌طور كه می‌بینید، در حال ضبط صدا برای یكی از اپیزودهای مجموعه‌ای به نام «لطفا مزاحم نشوید» هستم اما در این اپیزود بازی ندارم.

در كدام اپیزود بازی دارید؟

در اپیزود اول كه من و باران كوثری هستیم. در این اپیزود من صدای دزدی را كه كیف یك روحانی را دزدیده، اجرا می‌كنم.

برسیم به گاوصندوق؛ گویا این كار را باید جدی ترین كار تلویزیونی شما به حساب آورد.
همه كارهای من تا الان جدی بودند…

به عنوان نقش اول…
بله، از آن نظر، در تلویزیون شاید این طوری هم بشود گفت.

از بازی در گاوصندوق راضی هستید؟

صددرصد، چون به نظرم كار، كار خوبی است. گاوصندوق متن و كارگردانی خوبی دارد.

چه شد كه بازی در این سریال را پذیرفتید؟

مازیار میری كارگردانی است كه كار كردن با او را دوست داشتم، ضمن این‌كه به نظرم گاوصندوق چینش خیلی خوبی داشت.

شما توسط حبیب رضایی به این كار دعوت شدید؟

بله، حبیب رضایی با بازی‌های من آشنا بود و برای این كار به سراغم آمد. به نظرم مجموعه بازیگرانی كه او برای این سریال در نظر گرفته بود، تیم خوبی را می‌ساخت كه این دلیل خوبی برای این‌كه من در این سریال بازی كنم به حساب می‌آمد.

شما در 3 عرصه سینما، تلویزیون و البته تئاتر فعالیت داشته اید. آیا اصولا تفاوتی میان نوع بازیگری هركدام از این مدیوم‌ها قائل هستید؟

نه، من معتقدم كه اصولا هیچ تفاوتی وجود ندارد.در این‌كه هر نقش و هر اثر شرایط خاص خودش را دارد، اما آنچه حائز اهمیت است خود بازیگری است. به نظرم تفاوتی در این زمینه وجود ندارد.

به قول خودتان همه كارهایی كه انجام داده‌اید جدی بوده‌اند، اما قبول دارید كه از این پس با گاوصندوق ممكن است به شهرت فراگیری برسید؟

بله، اماشهرت تلویزیون مال دو سه ماه است و با پایان یافتن آن برنامه و آمدن خوراك و برنامه‌های جدید طبیعی است كه فراموش شده و كارهای جدید هستند كه در مركز توجه قرار می‌گیرند. نباید یادمان برود كه در تلویزیون این مخاطب نیست انتخاب می‌كند اما در سینما قضیه كاملا فرق می‌كند. در آنجا مخاطب انتخاب می‌كند و براساس همین انتخاب از خانه خارج شده و برای تماشای فیلم به سالن می‌رود. با این اوصاف شهرت تلویزیون كوتاه و زودگذر است اما در سینما این ماندگاری خیلی بیشتر است.

یعنی معتقدید كه در تلویزیون بازی‌ها ماندگاری ندارند؟

البته كه بازی‌هایی هستند كه در تلویزیون ماندگار می‌شوند اما این بازی‌ها از كیفیت بسیار بالایی برخوردارند. به نظرم درست بازی كردن مهم است و در نهایت همه چیز به این موضوع ختم می‌شود.

خیلی از بازیگران نسبت به تصویر خود حس خوبی ندارند. شما با توجه به این‌كه بیشتر روی صحنه تئاتر هستید چه حسی نسبت به تصویرتان دارید؟
چه حسی…؟!

مثلا سارا برنارد یكی از بازیگران بزرگ تئاتر دنیا وقتی در یك فیلم بازی كرد، با دیدن تصویر خودش كارش به آسایشگاه روانی كشید…!
آها… نه من تصویر خودم را می‌بینم تا بتوانم آن را اصلاح و تقویت كنم. البته خیلی از كارگردانان اجازه نمی‌دهند كه بازیگر در حین فیلمبرداری تصویرش را ببیند. مثل آقای بیضایی در فیلم وقتی همه خوابیم اجازه این كار را به بازیگرهایش نمی‌داد، اما اگر كارگردانی اجازه دهد من حتی حین كار هم تصویرم را می‌بینم.

حالا كه سریال پخش می‌شود، از عملكرد خودتان راضی هستید؟

من نباید در این باره حرف بزنم.

این چیزی كه ما می‌بینیم چند درصد از توانایی بازی افشین هاشمی است؟

چند درصد؟ من نمی‌توانم و نمی‌خواهم تشخیص بدهم كه چند درصد بوده ام. ترجیح می‌دهم در این رابطه نقدهای كارشناسان را بشنوم، چون فكر می‌كنم این است كه به كیفیت بازی من كمك می‌كند. اما با این حال طبیعی است كه هر بازیگری صد درصد از خودش راضی نباشد.

هدفتان در بازیگری چیست؟ آینده را كجا می‌بینید؟

واقعا نمی‌شود راجع به آن حرف زد، چون همیشه بازیگر یك خروجی و یك ورودی دارد. خروجی‌ها همواره در حال كم و زیاد شدن هستند و طبیعی است كه اگر بازیگر ورودی‌اش قطع بشود، خروجی‌اش نیز ناخودآگاه تمام خواهد شد. نمی‌دانیم كی و چگونه،چند ماه بعد و یا چند سال بعد! تنها زمان مشخص می‌كند كه میزان ورودی و خروجی یك بازیگر چگونه خواهد بود. به همین دلیل من فقط به آن لحظه و آن نگاه می‌كنم. چقدر خوب، چقدر بد را شما باید بگویید.

سبك خاصی را در بازی دنبال می‌كنید؟ ایده‌تان نسبت به بازیگری چیست؟

برای هر چیزی كه بخشی از جنون را همراه خودش دارد نمی‌توان فرمولی تعیین كرد. فرمول ثابتی ندارد چون همیشه یك شكل نمی‌شود به یك نقش رسید. شما ممكن است همیشه با یك فرمول و یك شكل مشخص تمرین كرده باشید و حتی به نقش رسیده باشید، اما یك دفعه ممكن است به نقشی برسید كه روش‌های قبلی جواب ندهد. ممكن است كه قبلا موثر بوده و جواب داده باشد، اما این موضوع را خود نقش می‌گوید كه چگونه باید بازی‌اش كرد. من برای خودم سعی می‌كنم همه شكل‌هایی را كه هست امتحان كنم حالا اگر نمی‌شود آن را آموخت، می‌شود دید شاید یك جایی به درد بخورد.

سطح بازیگری ما را در این روزها چگونه ارزیابی می‌كنید؟

هرچیزی قواعد خودش را داشته و هیچ چیزی به طور مجرد وجود ندارد. شما درباره الی را ببینید. همه بازی‌ها خوب هستند اما در یك فیلم متوسط بازی خوبی نداریم. در فیلم خوب بازی‌ها هم خوب است، اما در یك فیلم بد شما نمی‌توانید خوب بازی كنید.

كارنامه

با اصغر فرهادی

افشین هاشمی را شاید مخاطبان عام تلویزیون به‌تازگی و از سریال گاو صندوق شناخته باشند، اما این بازیگر اولین بار در سریال داستان یك شهر، سریالی كه اصغر فرهادی كارگردان فیلم سرشناس درباره الی آن را می‌ساخت بازی كرد. هاشمی در اینباره می‌گوید: «در سال 1379برای یكی از قسمت‌های سریال داستان یك شهر در این سریال نقش یك سرباز را بازی كردم.» داستان یك شهر از سریال‌هایی بود كه با توجه به سطح كیفی و تم اجتماعی‌اش، خیلی كمتر از استحقاقش، مورد توجه قرار گرفت.

با محمد رحمانیان

اما بیشترین فعالیت تلویزیونی افشین هاشمی با محمد رحمانیان، نویسنده و كارگردان تئاتر و تله‌تئاتر است. هاشمی در كارهای ‌«مسافرخانه‌‌ سعادت»( 87‌)، «توی گوش سالمم زمزمه كن»( 85‌) و «‌بلندگوهای افسانه‌ای»( 87) رحمانیان بازی كرده است، اما برای هر بازیگری، یك كار می‌تواند سكوی پرتاب باشد و به نظر می‌رسد برای هاشمی هم گاو صندوق حكم سكوی پرتاب را خواهد داشت. البته هاشمی به غیر از گاو صندوق در سریالی دیگر به نام‌ «سایه‌ تنهایی» اثر بیژن شكرریز (1385) نیز بازی كرده است.‌

‌سینما

در سینما هم كارنامه افشین هاشمی كارنامه پرو‌پیمانی به نظر می‌رسد. در كارنامه سینمایی افشین هاشمی این فیلم‌ها وجود دارند: «آن كه دریا می‌رود( »آرش معیریان)؛ «‌پابرهنه در بهشت( »بهرام توكلی)؛ «‌به نام پدر( »ابراهیم حاتمی‌كیا)؛ ‌«خیلی دور، خیلی نزدیك»؛ «‌راه رفتن روی ریل( »بابك شیرین صفت)؛ «‌كودك و فرشته( »مسعود نقاش‌زاده)؛ «وقتی همه خوابیم( »بهرام بیضایی)؛ «‌لطفا مزاحم نشوید( »محسن عبدالوهاب.)

انتخاب بازیگر، بازیگردانی

اما فعالیت‌های این بازیگر جوان تنها به بازیگری محدود نمی‌شود. هاشمی علاوه بر نویسندگی و كارگردانی كار بازیگردانی و انتخاب بازیگران را نیز انجام داده است. «در میان ابرها( »روح‌الله حجازی)؛ و «‌راه رفتن روی ریل( »بابك شیرین صفت)؛ ‌دو كاری هستند كه مسوولیت انتخاب بازیگران و بازیگردانی آنها بر عهده افشین هاشمی بوده است.

نویسنده و دستیار كارگردان:

افشین هاشمی كه دستی هم در نوشتن دارد، در نوشتن فیلمنامه و نمایشنامه و داستان كوتاه كارنامه پرباری دارد؛‌ «چنانت دوست می‌دارم…» برای یك فیلم تلویزیونی: (1386‌)، داستان‌های كوتاه:‌ ‌شبی پر از خوشی (1386‌)‌ – عدل الهی (1375‌- ) مگس‌ها (1374‌- ) گل‌ راز (1373‌- ) سفرنامه (1375‌) و نمایشنامه: چهارصحنه از یك‌بازی (1383- ) ‌سه ظرف خالی (1382‌- ) پرواز به تاریكی (1381- ) هتل ایران (1381‌- ) هدیه‌ جشن سالگرد (1381‌- ) حسن و دیو راه باریك پشت كوه (1381‌- ) چنانت دوست می‌دارم (1378‌- ) سخنرانی (1373‌)
‌اما در زمینه دستیار كارگردانی او در فیلم «وقتی همه خوابیم» دستیار بهرام بیضایی بوده است.
جوایز
او متولد 1354 است و لیسانس شیمی و فوق لیسانسش در رشته تئاتر گرفته است. او چند بار موفق به گرفتن جوایزی شده كه به شرح زیر است:
نامزد بهترین بازیگر نقش مكمل برای فیلم «كودك و فرشته» بیست و ‌هفتمین جشنواره‌ ‌بین‌المللی فیلم فجر (1387‌)
نامزد بهترین بازیگر مرد بخش درام، جشن دنیای تصویر برای بازی در ‌مجموعه‌ نمایشی ‌تلویزیونی نیمكت (1385‌)
دریافت تندیس بهترین بازیگر «هدیه جشن سالگرد» جشنواره‌ پراگ (1384‌)
نامزد جایزه‌ بهترین بازیگر نقش مكمل، برای بازی در فیلم «خیلی دور، ‌خیلی نزدیك» نهمین ‌جشن خانه‌ سینما (1384)
دریافت جایزه بهترین بازیگر از طرف سازمان ملی جوانان در بخش جنبی بیست و ‌سومین ‌جشنواره‌‌ بین‌المللی فیلم فجر برای فیلم «خیلی دور، خیلی نزدیك»( 1383‌)
دریافت جایزه‌‌ بهترین بازیگر «تك سلولی‌ها» خانه تئاتر (82) ‌
دریافت سیمرغ بلورین بازیگر نقش مكمل مرد، بیست و پنجمین جشنواره‌ بین‌‌المللی فیلم فجر ‌برای بازی در فیلم «پابرهنه در بهشت»( 1385‌)
دریافت جایزه‌‌ دوم بازیگر مرد «هفت‌پرده از قصه‌های پشت پرده» از جشنواره تئاتر ‌دفاع ‌مقدس (1383‌)
دریافت جایزه سوم بازیگری مرد «زائر»( حمید امجد)، دوازدهمین جشنواره ‌نمایش‌های ‌آیینی سنتی (1382‌)
دریافت جایزه‌ بهترین بازیگر مرد «با مسیح به صلیب می‌كشند، با ما چه می‌كنند»( روزبه ‌حسینی)، بیستمین جشنواره‌ بین‌المللی تئاتر فجر (1380‌)
دریافت جایزه سوم بازیگری مرد «آپارتمان( »علی مقدم)، ششمین یادواره‌ تئاتر ‌دفاع ‌مقدس (1378‌)
دریافت جایزه‌‌ سوم بازیگری مرد و جایزه‌‌ دوم متن «هتل ایران»، دوازدهمین ‌جشنواره‌‌ ‌نمایش‌های آیینی سنتی (1382‌)
دریافت جوایز دوم متن و تقدیر بازیگری «كاتالیزور»( حسن تسعیری)، هشتمین ‌یادواره‌ ‌سراسری تئاتر دفاع مقدس (1380‌)
دریافت جوایز بازیگر و متن اول در بخش نمایش‌های كوتاه «درستكارترین قاتل دنیا»، ‌سومین ‌جشنواره‌ تئاتر آتشكار اصفهان (1375‌)
دریافت جایزه‌ بازیگر اول مرد «درستكارترین قاتل دنیا»، یازدهمین جشنواره‌ تئاتر ‌دانشجویان (‌‌1376‌)
دریافت هدیه جشن سالگرد روشنك روشن تهران، تالار نو (1384‌)
دریافت جایزه چك، نهمین جشنواره بین‌المللی هنر عروسك، چك
دریافت جایزه فنلاند، جشنواره بین‌المللی سیاه وسفید
دریافت جایزه روسیه، جشنواره بین‌المللی تئاتر عروسكی

موسیقی

گویا از هر انگشت افشین هاشمی ما یك هنر می‌بارد؛ چون او در زمینه موسیقی هم بسیار فعال است. او نوازنده كمانچه است و در كنسرت‌های زیادی هم برنامه اجرا كرده است. از جمله این آثار نواختن كمانچه در سی.دی لالایی‌ها (1388‌)
«مجلس‌آرایی‌های دوره‌ قاجار» به سرپرستی حسین حمیدی تهران، ‌فرهنگسرای نیاوران (‌‌1387‌)
‌گروه خنیا به سرپرستی پری ملكی، تهران، تالار وحدت (1382‌)
‌گروه خنیا هجدهمین جشنواره موسیقی فجر تهران، تالار اندیشه (1381‌)
‌گروه خنیا به سرپرستی پری ملكی، تهران، تالار وحدت (1380‌)
‌گروه موسیقی ایرانی به سرپرستی علیرضا فرهنگ، Superieure Ecole Normale ‌پاریس؛ 2001 (1379‌)
‌گروه داروك به سرپرستی و آهنگسازی سیامك جهانگیری، تهران، حوزه هنری ‌تالار ‌اندیشه‌ (1376‌)
‌گروه آفتاب تهران، فرهنگسرای شفق فرهنگسرای ابن‌سینا (1375‌)
‌گروه همت به سرپرستی حسین همت‌آبادی نیشابور، فرهنگسرای سیمرغ (1375‌)
‌گروه آفتاب به سرپرستی رضا فیاض تهران، تالار رودكی (1381‌)
‌گروه خنیا به سرپرستی پری ملكی، تهران، تالار وحدت (1383‌)