واقعیت و ماهیت مرگ چیست؟

اولین مرحله معاد مرگ و حقیقت آن است. حقیقت مرگ و شناخت آن موضوع بسیار مهمی است چون می خواهیم ببینیم ماهیت مرگ چیست؟ آیا مرگ ماهیت عدمی دارد یا ماهیت وجودی و به طور کلی حقیقت مرگ چیست؟

 

روایات بهترین منبعی هستند که در این زمینه می توان از آن سخن به زبان آورد. در مقالات (ماهیت مرگ) و (حقیقت مرگ) دیدیم که گاهی مرگ به منزله لباس عوض کردن است، گاهی به منزله رهایی از غل و زنجیر است و گاهی می فرمودند که مژده است، مژده به افراد مختلف.

 

از امام حسن(علیه السلام) سوال کردند که مرگ چیست؟ حضرت فرمود: بزرگ ترین خوشحالیست که بر مومن وارد می شود چون از منزل سختی ها و گرفتاری ها و شدت ها نجات پیدا می کند و وارد منزل سرور و نعیم ابد می شود و بزرگ ترین هلاکت و بدبختی است برای کافر، چرا؟ چون اینها از بهشتی که دارند (دنیا بهشت کفار است) منتقل می شوند به آتشی که پایان ندارد.

 

از امام سجاد(علیه السلام) نقل شده که فرمود: وقتی که امر بر امام حسین(علیه السلام) در کربلا خیلی سخت شد، می دیدند که امام حسین(علیه السلام) و کسانی که همراه امام حسین(علیه السلام) هستند بر خلاف دیگران از نزدیک شدن مرگ ناراحت نیستند. امام حسین(علیه السلام) و بعضی از کسانی که همراه ایشان بودند، چهره ها و بدن هایشان بسیار نورانی شده بود. اعضا و جوارحشان آرام بود و یک حالت سکونت نفس عجیبی داشتند.

 

به یکدیگر می گفتند که اینها را نگاه کنید اصلاً از مرگ باکی ندارند. امام حسین(علیه السلام) در این جا جملاتی را فرمودند که این جملات امام حسین(علیه السلام) در واقع ماهیت مرگ را برای ما مشخص می کند. حضرت فرمود: “صبراً بنی الکرام” بزرگ زادگان! بزرگواران! فرزندان بزرگواران! یک صبر مختصر لازم هست “فما الموت إلا قنطرة” مرگ نیست مگر یک پل کوچک که “تعبر بکم عن البئوس و الضراء الی الجنان الواسعة و النعیم الدائم” مرگ فقط یک پل کوچکی است که شما را از سختی ها، از گرفتاری ها و از شدت ها به آن بهشت های وسیع و آن نعمت های همیشگی عبور می دهد. کدام یک از شماها کراهت دارید که از زندان به قصر منتقل بشوید؟
پیغمبر فرمود: دنیا زندان مومن و بهشت کافراست و مرگ پلی است که مومن را از این زندان به بهشت های مخصوص خودشان منتقل می کند و پلی است که جهنمی ها را از زندگی دنیوی به جهنّم و به عذابشان منتقل می کند

 

این مرگ همان پل است هم برای شما و هم برای دشمنانتان. منتها برای دشمنانتان مانند کسی است که از قصر به زندان و عذاب منتقل می شود. برای شما مثل کسی است که از زندان و عذاب به بهشت منتقل می شود. پدرم برای من نقل کرد از پیامبرعظیم الشأن اسلام که فرمود:

 

“الدنیا سجن المومن و جنّة الکافر” دنیا زندان مومن و بهشت کافراست، “و الموت جسر هولاء الی جنّاتهم و جسر هولاء الی جحیمهم ما کذبت و لا کذبت” پیغمبر فرمود: دنیا زندان مومن و بهشت کافر است و مرگ پلی است که مومن را از این زندان به بهشت های مخصوص خودشان منتقل می کند و پلی است که جهنمی ها را از زندگی دنیوی به جهنّم و به عذابشان منتقل می کند.

 

از مجموع این روایت به دست آمد که حقیقت مرگ پل است. حالا یا قنطره پل های کوچک است و یا جسر پل های بزرگ، ولی به هر حال پل است، که این پل افراد را از این طرف پل به آن طرف پل منتقل می کند. اما اینکه چرا گفته شده که پل است و چطور مرگ می تواند پل باشد نکاتی است که در فرصت دیگری به آن می پردازیم.

 

خلاصه

مرگ در کلام معصومین علیهم السلام به یک پل تشبیه شده که مومن و کافر را از زندگی مادی دنیا به دنیای پس از مرگ انتقال می دهد. این پل مومن را از سختی ها و گرفتاری های دنیا به نعمت های بهشتی می رساند و برای کافر کاملا برعکس است یعنی از بهشت دنیائیشان آنها را به جهنم انتقال می دهد.