راه حل هایی برای پاسخ دادن به سوالات سخت کودکان

گاهی اوقات بچه ها سوال هایی از والدین شان می پرسند که حقیقتاً پاسخ دادن به آنها سخت است. مثلاً اگر فرزند کوچک تان از شما بپرسد که «مامان، نی نی ها از کجا می آیند؟» چه جوابی به او می دهید؟ چه فرزند تان زیر 5 سال داشته باشد و چه در دوران دبستان باشد، نوشته زیر به شما کمک خواهد کرد که اگر با چنین سوالاتی مواجه شدید پاسخ مناسبی به بچه بدهید.

فرض کنید سر میز شام نشسته اید و با فرزندتان مشغول شام خوردن هستید. ناگهان پسر 4 ساله تان از شما می پرسد: «من چطور رفتم توی شکم تو؟ یعنی من مثل یه دونه کوچولو بودم که تو قورتش دادی؟» لقمه در گلوی تان گیر می کند و دیگر پایین نمی رود. گیج می شوید. چون نمی دانید چه پاسخی به فرزند کنجکاوتان بدهید. س.الات جنسی کودکان اغلب از حدود 3 تا 4 سالگی آغاز می شود. آنها نیازمند اطلاعات صحیح بوده و سوالات خود را تا رسیدن به جواب قطعی و به بهانه های مختلف تکرار می کنند. معمولاً والدین نا آگاه در این مورد به 2 شیوه برخورد می کنند یا جوابی به سوال نمی دهند یا ذهن کوئک را با انبوه اطلاعات پر می کنند. اما 2 قاعده برای ارائه اطلاعات جنسی یا اطلاعاتی در مورد مرگ، طلاق و موارد مشابه به کودکان باید رعایت شود:

1- کشف و درک آنچه بچه ها می دانند و نحوه نگرش آنها

2- صداقت در بیان مطلب

نکته اول

گرچه پدر و مادرها در بسیاری از موارد نمی توانند اطلاعات دقیقی به بچه ها بدهند، ولی می توانند آنها را از تصور و فکر غلط رهایی ببخشند. مثلاً در مورد تولد بچه، اغلب کودکان فکر می کنند می کنند بچه از خوردن چیزی توسط مادر و بزرگ شدن آن در شکم مادر ایجاد می شود و وقتی والدین اطلاعات درستی در این زمینه ارائه کنند، این تصور غلط از بین خواهد رفت. باید به کودک گفت: دنیا آمدن بچه ربطی به خوردن و گوارش ندارد ولی از جایی از نزدیک محل دفع رخ می دهد( اما نه از محل ادرار و دفع). باید توجه داشت وقتی بچه ها سوال می پرسند تنها باید جواب همان سوال را به آنها داد و نکته بعدی اینکه بهترین زمان آموزش مسائل جنسی به کودک زمانی است که خود او سوالی می پرسد.

ما نمی توانیم سر در بیاوریم که کی و کجا و در شرایطی بچه ها سوالات سخت می پرسند. بیشتر پدر و مادرها فکر می کنند که بچه ها در اوقاتی که خیلی سر والدین شان شلوغ است سوالات سخت می پرسند. اما سوالاتی نظیر آنچه در بالا مطرح شد می توانند خیلی سخت باشند چون هرکدام از ما نگرانی ها و تفکر خاص خودمان را در خصوص این مسائل را داریم. بعضی ها دوست ندارند که این سوالات را پاسخ دهند. بعضی دوست دارند پاسخ دهند اما نمی دانند چگونه. بعضی پاسخ می دهند و اما روش درست را بلد نیستند و کار را خراب می کنند و آنچه نباید بگویند می گویند. مخصوصاً در جوامعی مثل ایران که ارزش های اخلاقی بیشتری وجود دارند، پاسخ دادن به این قبیل سوال ها کمی دشوارتر است.

راه حل های دیگر

ممکن است در کتاب فروشی محله شما کتاب هایی وجود داشته باشد که در راهنمایی های خوبی در این خصوص در خود داشته باشد. راه حل دیگر این است که از معلم و مربی فرزندتان کمک بگیرید و با آنها مشورت کنید.

به یاد داشته باشید وقتی می خواهید پاسخ اینگونه سوالات فرزند تان را بدهید یا به او در خصوص روابط زناشویی صحبت کنید تا ابهاماتش برطرف شود، حتماً این مسائل را در چهارچوب ازدواج و زن و شوهری مطرح کنید. به کودک اجازه ندهید فکر کند که این مسائل در چهارچوب دیگر نیز قابل وقوع است.

به طور کلی بچه ها در 4 تا 7 سالگی با توضیحات اندک قانع می شوند. هرگز سعی نکنید در جواب بچه ها وارد جزئیات شوید و همه چیز را برای بچه ها شرح دهید. چون آنها اصولاً هیچ تصوری از واقعیت قضیه ندارند.

عباراتی که برای پاسخ دادن باید از آنها استفاده کنید

1- می دونی، سوال خیلی خوبی پرسیدی. خوشحالم که این سوال رو از من پرسیدی.

بگذارید فرزندتان از همان ابتدا بداند که شما در خصوص این قبیل سوالات عصبانی نمی شوید. این مسئله موجب نمی شود که بچه برای گرفتن پاسخ سوالات خود به منابع دیگری رجوع نکند و همه سوالاتش را از شما بپرسد. اگر فرزندتان برای گرفتن پاسخ سوالات یا ارضای حس کنجکاوی اش به منابع دیگری غیر از شما رجوع کند، بدانید که کنترل فرزند خود را از دست داده اید و فرزندتان از جایی دیگر کنترل خواهد شد و ذهنش شکل خواهد گرفت.

2- تعجب می کنم که تو ذهنت به اینجا قد داد که چطور بچه ها داخل شکم مادرشون قرار می گیرند.

سعی کنید که به گونه ای به فرزندتان بفهمانید که او در خصوص سوالی که پرسیده است، خوب می داند. این روش موجب می شود که وقتی وارد مرحله پاسخ دادن به این سوال شدید، نگرانی پیش رفتن در موضوع از میان برود.

3- من و بابات به این نتیجه رسیدیم که خیلی بچه دوست داریم. اینطوری بود که تو اومدی توی زندگی مون.

این مسئله برای کودک خیلی مهم است که دیگران به بودنش اهمیت بدهند و از بودنش در جمع خانواده خوشحال باشند. همچنین با این عبارت در واقع شما پیام هایی به صورت پنهان برای ذهن فرزندتان می فرستید که به وجود آمدن بچه به دخالت پدر و مادر ربط دارد.

4- برای به وجود آمدن یک بچه، پدر و مادر باید با هم باشند.

فرزندتان می فهمد که برای به وجود آمدن یک بچه پدر و مادر باید در کنار هم باشند و هر 2 در این مسئله نقش دارند.

5- می توانید با ادبیات پزشکی به سوال کودک پاخ دهید. مثلاً بگویید: «مردها موجودات زنده کوچکی در بدن شان دارند که اسپرم نام دارد. زن ها هم ماده ای در بد شان دارند که تخمک نام دارد. در ضمن زن ها فضای خاصی در شکم شان برای نگهداری بچه دارند که بچه در آن می تواند رشد کند. اسپرم مردها و تخمک زن ها وقتی با هم ترکیب می شوند، یک بچه کوچولو درست می شود که این بچه کوچولو بعدها بزرگ می شود و به دنیا می آید.»

همیشه در این موارد لغات درست و صحیح را به کودکان بیاموزید تا بفهمند و اگر خواستند در خصوص این مسئله صحبت کنند بداند که باید از چه لغاتی استفاده کنند.

عباراتی که می توانید برای پاسخ دادن از آنها استفاده کنید

1- خوشحال می شم که به سوالت جواب بدم. اما اول تو بگو که نظر خودت چیه؟

با این ترفند می توانید بفهمید که اطلاعات فرزندتان در خصوص سوالی که مطرح کرده است تا چه حد ممکن است. ممکن است در تلویزیون، مجله یا کتابی چیزی در این خصوص خوانده باشد. دانستن اینکه فرزندتان خودش تا چه اندازه اطلاعات دارد به شما کمک می کند که با او راحت تر صحبت کنید.

2- این سوال خیلی مهمه. دوست دارم جواب سوالت را به خوبی بدهم. پس بگذار کمی درباره اش فکر کنم.

اگر برای پاسخ به سوال فرزندتان احساس ناخوشایندی داشتید یا اینکه نمی دانستید چطور باید جوابش را بدهید و از چه کلماتی استفاده کنید، تردید به خود راه ندهید و از فرزندتان وقت بخواهید تا کمی درباره سوالش فکر کنید. با این کار می توانید با همسرتان مشورت کنید یا از یک کارشناس کمک بخواهید.

3- تو در سنی هستی که به زودی سوال های زیادی در خصوص روابط زناشویی توی ذهنت ایجاد می شه. من خیلی خوشحال می شم به این سوال ها جواب بدم.

اینطوری بچه ها می توانند که سوالی برای شان ایجاد شده، طبیعی است و شما انتظار مطرح شدن چنین سوالی را داشته اید. به این تربیت در خصوص این مسئله کنجکاوی بیش از اندازه و منحرف کننده برای بچه ها ایجاد نمی شود.

بچه ها در مقابل توضیحات به انواع مختلفی پاسخ می دهند. البته ممکن است این اطلاعات برای بعضی بچه ها کافی باشد و سوال دیگری نپرسند. بعضی دیگر از بچه ها ممکن است سوالات بیشتری بپرسند. مثلا‍‍ً بپرسند: «اسپرم چطور به تخمک می رسد؟ من هم اسپرم دارم؟» در این موارد بهتر است پاسخ را صادقانه و بدون شرمساری بگویید. البته توجه داشته باشید که نیازی به مطرح کردن جزئیات نیست. مثلا‍ً کافی است بگویید پدر و مادر چون کنار هم هستند این اتفاق می افتد.

1- همیشه هر سوالی در این مورد داشتی فقط از خودم بپرس

به فرزندتان اطمینان بدهید. همه بچه ها در خصوص این موارد سوالاتی دارند. به یاد داشته باشید که این مسئله جزئی ار زندگی آینده فرزندتان خواهد شد. هیچ کسی بهتر از شما نمی تواند اینگونه سوالات فرزندتان را پاسخ دهد.

8 تا 10 سال

فرض کنید که با فرزند 8 ساله تان مشغول تماشا کردن سریال هستید. ناگهان و بدون هیچ مقدمه ای فرزندتان از شما می پرسد: «مامان روابط زناشویی یعنی چی؟» این سن یکی از حساس ترین سنین کودکان است. به طور کلی می توانید بسیاری از تکنیک هایی که در بالا ذکر شد برای پاسخ دادن به سوالات این گروه سنی نیز استفاده کنید فقط به این مسائل مهم توجه بسیاری داشته باشید.

1- دختران در این سن، به سن بلوغ نزدیک می شوند و اندام تناسلی شان رشد می کند و تصورشان از جنسیت به تدریج کامل می شود.

2- برخی تغییرات هورمونی در کودکان در این سنین رخ می دهد که ممکن است موجب ترس آنها شود. معمولاً درک این تغییرات برای کودکان کمی دشوار است.

3- در فضای جامعه امروزی و با گسترش دامنه نفوذ رسانه های دیداری، نوشتاری و شنیداری، کودکان کاملاً در معرض استفاده از رسانه ها هستند.

4- در این سن معمولاً کودکان تشویق می شوند که مانند کودکان بزرگتر از خودشان لباس ب1وشند. این مسئله به خصوص در کودکان دختر باید مورد توجه بسیار زیاد والدین قرار بگیرد.