جشن اصیل و تمام عیار ایرانی قبل از نوروز

برگزاری جشن‌ها در میان ایرانیان جایگاه ویژه ای دارند، جشن‌هایی با یک ویژگی مشترک که همگی در پیوند با پدیده‌های طبیعی، کیهانی و اقلیمی بوده‌اند. از جمله این جشن‌ها، آیین سده سوزی بوده که با سرور و شادی همراه بوده و نمونه کامل یک جشن اصیل و تمام عیار ایرانی بوده است.

منطقه سمنان، جشن سده در آغاز شامگاه دهم بهمن برگزار می‌شود. مردم نواحی مختلف در کنار شعله‌های آتش و با توجه به زبان و فرهنگ خود، سرودها و ترانه های گوناگون خوانده و آرزوی رفتن سرما و آمدن گرما را می‌کنند.

 

برخی از مردم منطقۀ کویری شهرستان شاهرود بعد از پشت سر گذاشتن دوران سخت و سرد زمستان، تعدیل شدن هوا، جوانه زدن و سر بر آوردن گیاهان را جشن می‌گیرند. به این منظور، پنجاه روز مانده به عید نوروز که همزمان با زایش گوسفندان است، در سه روز متوالی این جشن را برپا می‌کنند.

 

 

دو روز آخر چله بزرگ و روز اول چله کوچک، خرمنی از آتش افروخته، از روی آن می‌پرند و دور خرمن آتش، شادی و پایکوبی می‌کنند. در مواردی هم هیزم را از بیابان جمع کرده، روی پشت بام گذاشته و یا مانند مراسم چهارشنبه سوری، پارچه‌ای را به شکل توپ درست کرده، آتش زده و به هوا پرتاب می‌کنند. به این توپ پارچه‌ای، “گوگ” می‌گویند و با آن آتش بازی می‌کنند.

هنگام سده سوزی اشعاری بدین مضمون می‌خوانند:

آی سره سره، صد به غله پنجاه روز دیگه به نوروز

صدای ما عمل داره بزای ما جِمل (دو قلو) داره