راه‌های مقابله با ماموران قلابی

 مردی 38 ساله به نام حسین كه توسط ماموران كلانتری 128 تهران نو بازداشت شد و پرونده‌اش اكنون در شعبه 12 دادسرای ناحیه 4 تهران در جریان است می‌گوید: من به عنوان بازرس اداره بهداشت به اغذیه‌فروشی‌‌ها می‌رفتم و با این بهانه كه آنفلوآنزای خوكی در كشور شایع و از آنها نیز در این خصوص شكایت شده است، ادعا می‌كردم موظف به پلمب مغازه هستم، اما می‌توانم در ازای دریافت مبلغی پول از این وظیفه‌ام صرف‌نظر كنم. این مرد قبل از این كه جعل عنوان مامور بهداشت را به ابزاری برای انجام جرم تبدیل كند، در نقش‌های دیگری نیز ظاهر شده بود. او توضیح می‌دهد: از صاحبكار سابقم با دادن وعده دریافت وام 6 میلیون تومانی كلاهبرداری كردم. من به او گفته بودم در یك سازمان دولتی سمت بالایی دارم و براحتی می‌توانم مشكلات اداری را حل كنم . در یك مورد هم با معرفی خودم به عنوان كارخانه‌دار از دختری خواستگاری و به بهانه‌های مختلف از او پول دریافت و سپس فرار كردم.

به اعتقاد سرهنگ عبدالله قاسمی رئیس اداره اجتماعی پلیس آگاهی ناجا اگر شهروندان از افرادی كه خود را مامور هر سازمان یا نهادی معرفی و خواسته‌ای را مطرح می‌كنند كارت شناسایی معتبر بخواهند، بسیاری از این جرایم رخ نخواهد داد. او همچنین می‌گوید: پیشنهاد رشوه یا حل مشكلات با دریافت پول كاملا مشكوك است و انجام دادن چنین كارهایی غیرقانونی است. بنابراین مردم در مواجهه با افرادی كه چنین خواسته‌هایی را مطرح می‌كنند باید هوشیار باشند و موارد مشكوك را سریع به پلیس اطلاع بدهند.

توصیه این مقام انتظامی همان كاری است كه یك اغذیه‌فروش انجام داد و نه‌تنها خودش از گزند مرد كلاهبردار در امان ماند، بلكه توانست با فراهم كردن موجبات دستگیری او از تكرار جرم پیشگیری كند. سرهنگ عباسعلی محمدیان رئیس پلیس آگاهی تهران با اشاره به پرونده حسین بازرس قلابی اداره بهداشت می‌گوید: این متهم به یك اغذیه‌فروشی رفت و همان ادعای قبلی خودش را كه برای 19 مغازه‌دار دیگر مطرح كرده بود، تكرار كرد اما این بار مرد مغازه‌دار به او مشكوك شد و از وی خواست كارت شناسایی‌اش را نشان بدهد و زمانی كه فهمید متهم كارت شناسایی ندارد بلافاصله با پلیس 110 تماس گرفت و موضوع را اطلاع داد ، به این ترتیب ماموران به مغازه او رفتند و كلاهبردار را دستگیر كردند.

جعل عنوان پزشك متخصص و كلاهبرداری9‌میلیون تومانی از دیگر پرونده‌هایی بود كه طی هفته گذشته تشكیل شد و روی میز بازپرس شعبه 12 دادسرای ناحیه 5 تهران قرار گرفت. متهم كه كیا نام دارد، می‌گوید: «خودم را با نام علیرضا معرفی می‌كردم و مدعی بودم متخصص اطفال هستم و در مقطع فوق تخصص درس می‌خوانم. این طوری با دختران دم‌بخت طرح دوستی می‌ریختم و بعد از خواستگاری به بهانه‌های مختلف از آنها پول می‌گرفتم. در یك مورد از دختری 9 میلیون تومان گرفتم.»

بسیاری از مردم هنوز در برابر القاب و عناوین فریبنده خیلی زود اغفال می‌شوند و به طمع رسیدن به موقعیت مناسب، خود را در دام شیادان اسیر می‌كنند. اما وعده كسب تسهیلات یا دست یافتن به فرصت‌های بزرگ تنها ترفند ماموران قلابی نیست و گاه آنان به زور و تهدید متوسل می‌شوند. مردی روستایی كه در میدان آزادی تهران طعمه یك مامور قلابی شده است، می‌گوید: «به خاطر این كه در زادگاه خودم كار پیدا نكردم به تهران آمدم. در اینجا كارگری می‌كردم و هر سه ماه یكبار پس‌اندازم را به روستا می‌بردم و به همسرم می‌دادم. روز حادثه یك و نیم میلیون تومان همراهم بود كه البته مبلغی از آن به یكی از هم‌ولایتی‌هایم تعلق داشت و قرار بود پول را به دست خانواده‌اش برسانم. در میدان آزادی بودم و داشتم به طرف ترمینال می‌رفتم كه یك خودرو كنارم توقف كرد و راننده بدون این كه از ماشین پیاده شود خودش را مامور نیروی انتظامی معرفی كرد و با گفتن این جمله كه به من مشكوك شده است بازرسی انجام داد. او در یك لحظه پول‌هایم را دزدید و فرار كرد.»

سرقت تحت پوشش مامور نیروی انتظامی یكی از شگردهای رایج دزدان است. آن‌طور كه حسن سهرابی بازپرس شعبه 7 دادسرای ناحیه 4 تهران می‌گوید این سارقان در برخی موارد از خودروی خود پیاده نمی‌شوند بلكه طعمه‌شان را به طرف خود می‌كشانند و هدف آنها از این كار آن است كه بتوانند به راحتی فرار كنند. همچنین برخی از همین متهمان بی‌سیم قلابی، سلاح یا دستبند همراه دارند و سعی می‌كنند با این ابزار سوژه خود را مرعوب كنند. بازپرس سهرابی توضیح می‌دهد: اتهام زدن شگرد اصلی ماموران قلابی است. آنها با تحكم و طوری صحبت می‌كنند كه طعمه‌شان دچار واهمه شود حال آن كه مردم نباید از اتهام‌های بی‌اساس بترسند و به هر كس كه خودش را مامور معرفی كرد نباید اعتماد كنند.

اصغر مرد 21 ساله‌ای است كه اخیرا به جرم جعل عنوان مامور نیروی انتظامی بازداشت شده است. او درباره آخرین دزدی‌اش می‌گوید: یك راننده ترانزیت تركیه‌ای را پیدا كردم. من سوار موتور بودم. با اشاره از او خواستم كامیون را متوقف كند بعد به راننده فهماندم مامور پلیس هستم و به او به خاطر حمل حشیش مشكوك شدم. آن راننده كه جرمی انجام نداده بود برای این كه بی‌گناهی‌اش را ثابت كند به من ‌اجازه بازرسی داد و من هم كیف پولش را كه 500 یورو داخل آن بود پیدا و سرقت كردم.

به گفته مسوولان پلیس آگاهی اكثر سارقانی كه تحت عنوان مامور پلیس مرتكب جرم می‌شوند از طایفه فیوج هستند و هركدام چندین‌بار زندان و مجازات را تجربه كرده‌اند. تكرار و تعدد جرم این افراد و احساس ناامنیای كه اعمال آنها به دنبال دارد باعث شده نیروی انتظامی برای برخورد با چنین تبهكارانی برنامه‌های ویژه‌ای را در نظر بگیرد، اما این طرح زمانی موفقیت بیشتری در پی خواهد داشت كه شهروندان نیز در دو بخش پیشگیری و اعلام سریع جرم به پلیس كمك كنند. سرهنگ عباسعلی محمدیان رئیس پلیس آگاهی تهران بخشی از ترفندهای ماموران قلابی را توضیح میدهد و همانند بازپرس سهرابی تاكید میكند معمولا این افراد برای این‌كه بتوانند سریع فرار كنند از خودروی خود پیاده نمی‌شوند، حال آن‌كه مامور واقعی چنین رفتاری را انجام نمی‌دهد و اگر شهروندان با فردی مواجه شدند كه از داخل ماشین قصد انجام بازرسی بدنی داشت باید به او مشكوك شده و بلافاصله موضوع را به پلیس اطلاع بدهند. سرهنگ محمدیان ادامه می‌دهد: «در اكثر مواقع مامورنماها به سوژه‌های خود اتهام حمل مواد مخدر می‌زنند و برای این‌كه خودشان را مامور واقعی و حرفه‌ای نشان بدهند، هنگام بازرسی داخل كیف و پول‌های طعمه‌شان را بو و سپس در فرصت مناسب نقشه‌شان را اجرا می‌كنند.»

آشنایی با این شگردها باعث می‌شود به محض این‌كه با چنین مواردی برخورد كردید به اصل ماجرا پی ببرید و به خواست سرهنگ محمدیان و سایر مقامات انتظامی بلافاصله با پلیس 110 تماس بگیرید. محمدیان یك نكته هشداری دیگر هم دارد: «ماموران پلیس به غیر ازموارد اضطراری مثل مقابله با سارقان مسلح و اشرار موظف هستند كارت شناسایی ارائه بدهند. شهروندان حتما باید از ماموران كارت بخواهند. عمل كردن به این توصیه‌ها از بسیاری از سرقت‌‌ها جلوگیری می‌كند.»

جعل عنوان صرفا با هدف سرقت‌های خیابانی یا جرم در مكان عمومی انجام نمی‌شود، بلكه در پاره‌ای موارد تبهكاران با عناوین و اسامی قلابی به منازل شهروندان می‌روند. یك مرد مسن كه طعمه چنین مجرمی شده است، می‌گوید: «در خانه نشسته بودم كه زنگ زدند. در را باز كردم پستچی بود و برایم بسته‌ای آورده بود. از قبل منتظر این بسته بودم. هوای گرم و خستگی پستچی باعث شد او را به داخل خانه دعوت كنم تا آب یا شربت به او بدهم،‌ اما همین كه به آشپزخانه رفتم و برگشتم دیدم خبری از آن مرد نیست، او مبلغ پولی را كه دم دست بود سرقت كرده و رفته بود. بعد كه شكایت كردم و پلیس تحقیقات انجام داد معلوم شد آن مرد اصلا پستچی نبوده و مرا فریب داده است.»

مامور پست، بانك، نیروی انتظامی، آب، برق و … همه اینها مشاغلی است كه برای آنها چارچوب‌ها و ضوابط خاص و روشنی تعیین شده است اما ناآگاهی شهروندان و بی‌احتیاطی آنان زمینه را برای سوءاستفاده مجرمان فراهم می‌كند. احمد ابراهیمی حقوقدان می‌گوید: هر چه قانون كامل و پلیس توانمند باشد تا زمانی كه مردم همكاری لازم را نداشته باشند نمی‌توان از وقوع جرم پیشگیری كرد.

این موضوع، در مورد مامورنماها هم صدق می‌كند. ما بارها شاهد بوده‌ایم مالباختگان حتی درخواست كارت شناسایی از متهمان نكرده‌اند. به هر حال قانونگذار در زمینه جعل عنوان خیلی دقیق عمل كرده و در نظر گرفته شد: اگر فردی با جعل عنوان دست به سرقت بزند، علاوه بر جرم جعل، به مجازات‌های سرقت نیز محكوم خواهد شد حال اگر همراه با ضرب و جرح باشد مجازات شدیدتر و اتهام به سرقت مقرون به آزار تغییر خواهد كرد.

وی می‌‌افزاید: یكی از معضلاتی كه شاهد آن هستیم بازگشت مجرمان به سمت بزه پس از دوران مجازات است. نیروی انتظامی از بازدارنده نبودن مجازات‌ها گلایه دارد. از طرفی دستگاه قضایی در حد مجاز برای مجرمان تعیین كیفر می‌كند و به نظر من مشكل اصلی در جای دیگری است. باید بحث مراقبت پس از خروج جدی گرفته شود و متهمان بعد از اتمام دوران زندان باید تحت نظر و مراقبت باشند و زمینه بازگشت آنها به جامعه فراهم شود. ایجاد اشتغال یكی از مهم‌ترین كارهایی است كه می‌تواند در اصلاح مجرمان نقش داشته باشد.

حسن ج، یكی از مجرمان سابقه‌داری است كه به‌تازگی برای بار دوم دستگیر شد، او می‌گوید: اتهام قبلی‌ام هم جعل عنوان بود. بعد از آزادی از زندان كاری برای انجام دادن نداشتم و از عهده مخارج زندگی‌ام برنمی‌‌آمدم برای همین دوباره به سمت جرم كشیده شدم. با دو نفر از دوستان قدیمی‌ام كه آنها هم سابقه‌دار بودند نقشه جدیدی كشیدیم. كار ما این بود كه خانه‌هایی را كه تعداد حاضران در آن زیاد نبود شناسایی می‌كردیم. بعد من به عنوان مامور گاز زنگ خانه‌ها را می‌زدم. معمولا مردم بدون هیچ پرس‌وجویی در را به روی ماموران آب و برق وگاز باز می‌كنند. من هم به این ترفند وارد می‌شدم و بعد به كمك همدستانم دست و پای صاحبخانه را می‌بستیم و دزدی انجام می‌دادیم.

سرهنگ مهدی احمدی، رئیس مركز اطلاع‌رسانی پلیس تهران برای این كه شهروندان گرفتار ماموران قلابی نشوند هشدارها را بار دیگر مرور می‌كند: حتما كارت شناسایی معتبر بخواهید. در خانه را به روی افرادی كه هویت‌شان محرز نیست باز نكنید. غریبه‌هایی را كه خود را مامور پلیس یا مامور اداره و سازمان دیگری معرفی می‌كنند به داخل خانه راه ندهید. به محض مشاهده مورد مشكوك پلیس 110 را در جریان قرار بدهید و اگر گرفتار چنین مجرمانی شدید چهره آنها را به همراه مشخصات دیگرشان از قبیل نوع و شماره پلاك خودرو به خاطر بسپارید و به ماموران اطلاع بدهید.