● غده همه کاره!
غده تیروئید در ناحیه قدامی گردن و بالای جناق قرار دارد. کار غده تیروئید تنظیم سوخت و ساز بدن و رشد انسان است به علاوه، در تنظیم آب و الکترولیدها تاثیر می گذارد و به طور کلی با عملکرد تمامی سیستم ها به خصوص مغز، اعصاب و قلب رابطه مستقیم دارد و مهم ترین وظیفه آن تاثیر روی سیستم سوخت و ساز بدن است.
● این نشانه ها را بشناسید
پرکاری تیروئید ۲ نوع است: دائمی و موقت. پرکاری موقت معمولا با مصرف دارو بعد از مدتی درمان می شود. در مورد پرکاری تیروئید دائم معمولا بیمار با بعضی علائم واضح به پزشک مراجعه می کند، مثلا بیمار در ناحیه قلب از تپش قلب زیاد و غیرعادی شکایت می کند و در موارد شدید دچار نارسایی قلبی می شود.
● اگر عادت ماهانه نامنظم دارید
یکی از علائم شایع بیماری کم کاری تیروئید در زنان اختلال در عادت ماهانه مانند افزایش یا نامرتب بودن خونریزی است و تا زمانی که خونریزی قطع شود این روند ادامه پیدا می کند البته این موارد می توانند در کنار نشانه های دیگر کم کاری تیروئید ایجاد شوند.
● چطور گواتر نگیریم؟
یکی از فواید نمک یددار این است که مقدار ۱۰۰ تا ۱۵۰ میکروگرم در روز ید به بدن می رساند که این مقدار هم برای ساختن هورمون کافی است، هم عموما برای جلوگیری از بزرگ شدن غده تیروئید که آن را گواتر می نامیم مفید و موثر است. اگر از نمک یددار استفاده می کنید و خیلی غذاهای دریایی مصرف نمی کنید، این موضوع خیلی برای تان مشکل ساز نمی شود .
● ید بخورید
وقتی هورمون های تیروئید ساخته می شوند، داخل آن ها مقدار زیادی ید وجود دارد و اگر ما میزان مناسبی ید مصرف نکنیم، این غده نمی تواند هورمون بسازد یعنی ید یکی از مواد اولیه سازنده هورمون تیروئید است. هنگامی که شما ید مصرف می کنید غده تیروئید آن را جذب کرده و در مرحله بعد آن را با یک یا ۲ نوع پروتئین ترکیب می کند و زمانی که این ترکیب اتفاق می افتد، غده تیروئید از آن هورمون می سازد.
● پف دور چشم، هشداری جدی
در مورد کم کاری تیروئید می توان گفت؛ علائم آن تا حدی برعکس پرکاری تیروئید است. اگر بخواهیم از علائم این بیماری در ارگان های مختلف بدن شروع کنیم خشکی پوست یکی از نشانه های آن است. بیمار معمولا از خشکی بیش از حد پوست و احساس سرما شکایت می کند. پف غیرعادی دور چشم به خصوص وقتی بیمار صبح از خواب بیدار می شود می تواند یکی دیگر از علامت های کم کاری تیروئید باشد.
● رژیم غذایی تان را محدود نکنید
یکی از اشتباهاتی که در این زمینه رخ می دهد این است که به بیمارانی که مشکل تیروئید دارند توصیه می شود، ماهی صرف نکنند یا برای مثال کلم و کاهو نخورند چون این مواد ید دارند، خب باید به این نکته اشاره کنم که اصولا در بیماری کم کاری و پرکاری تیروئید رژیم غذایی خاصی وجود ندارد.
● در سرما بیشتر مواظب باشید!
تیروئید روی تمام ارگان های بدن انسان تاثیر می گذارد و درصورتی که فرد هنگام بروز علائم به موقع به پزشک مراجعه نکند تمام عوارضی که به آن اشاره کردیم تشدید می شود. پوست، چشم، سیستم خونی و قلب و عروق، گوارش، دستگاه ریوی، باروری، مغز و اعصاب و عضلات ارگان هایی هستند که تحت تاثیر عملکرد غده تیروئید قرار دارند.
● از مادرتان تیروئید نمی گیرید
بیماری های غده تیروئید به ندرت پیش می آید که به صورت ارثی منتقل شوند، در این شرایط اختلالاتی به صورت ژنتیک در ساختن و تاثیر هورمون ها به وجود می آید ولی این انتقال ارثی بسیار نادر اتفاق می افتد. بیشترین علت کم کاری تیروئید، سیستم ایمنی بدن است یعنی سیستم ایمنی باعث می شود تا غده تیروئید کم کار شود و در نهایت از کار بیفتد. از علل دیگر کم کاری تیروئید مصرف ید رادیواکتیو هنگام پرکاری تیروئید است که گفتیم آن را کم کار می کند و البته عمل جراحی که باعث کم کاری دائم غده تیروئید می شود.
● زنان مستعد تر از مردان
اگر یکی از اعضای خانواده فرد به تیروئید مبتلا باشد چنانچه خود فرد علائم کم کاری تیروئید مانند خشکی پوست، پف صورت به خصوص صبح ها، تنگی نفس، یبوست، اختلال سیکل قاعدگی، گرفتگی و ضعف عضلانی داشته باشد، لازم است تا برای تشخیص عملکرد تیروئید خود حتما آزمایش تیروئید انجام دهد و کم کاری تیروئید بررسی شود. پرکاری و کم کاری تیروئید معمولا در زنان ۲۰ تا ۴۰ سال شایع تر و همچنین آمار این بیماری ها در زنان نسبت به مردان بیشتر است.
● پوکی استخوان نمی گیرید اگر…
قرص لووتیروکسین برای درمان کم کاری تیروئید تجویز می شود؛ شواهد علمی نشان می دهد اگر دوز مصرفی این قرص مناسب نباشد، می تواند مقداری از تراکم استخوان در زنان بعد از دوران یائسگی را کاهش دهد بنابراین مصرف لووتیروکسین به جز در دوران یائسگی تاثیری روی بدن نمی گذارد. زنانی که در دوران یائسگی بیش از حد مجاز داروی لووتیروکسین مصرف کنند و دوز آن بیشتر مقدار مورد نیاز باشد، احتمال دارد به میزان بسیار کمی؛ سالی یک درصد، تراکم استخوان شان کاهش پیدا کند.
● تیروئید گره ای
از علت های پرکاری غده تیروئید می توان به ناراحتی در سیستم ایمنی بدن( به نام گریوز) اشاره کنیم یا ابتلا به گواترهای که برای مدت طولانی زمان آن ها طول کشیده و به صورت گره ای در می آیند و این گره ها باعث تیروئید پرکار می شوند و سومین علت آن که نسبت به موارد دیگر کمیاب تر است و تا ۵ درصد بیشتر رخ نمی دهد یک گره تک تیروئید است که باعث تولید بیش از حد هورمون می شود.
● خانم ها بعد از زایمان مراقب باشند
گاهی ممکن است خانم ها بعد از زایمان با کم کاری یا پرکاری تیروئید موقت مواجه شوند؛ این ناراحتی معمولا در ۳ تا ۶ ماه اول زایمان رخ می دهد و بین ۳ تا ۶ ماه هم طول می کشد، در این صورت پزشک می تواند با انجام آزمایش این بیماری را متوجه شود ولی درمان این بیماری هم به صورت موقتی است و بعد از مدتی که فرد داروهایش را مصرف می کند دوباره پزشک وضعیت بیمار را بررسی می کند تا متوجه شود که عملکرد تیروئید به حالت اولیه خود بازگشته یا نه و اگر فرد کم کاری یا پرکاری تیروئید فرد رفع شود دیگر نیازی به ادامه دادن داروها نیست ولی گاهی اوقات حدود ۳۰ درصد ممکن است کم کاری موقتی تیروئید ادامه پیدا کند که در اینجا عملکرد تیروئید از دائم تبدیل به موقت می شود و بیمار باید همیشه تحت مراقبت و درمان قرار گیرد.
● موقتی و زودگذر
معمولا کم کاری و پرکاری تیروئید به طور متوسط بین ۳ تا حداکثر ۴ماه طول می کشد و خیلی زود درمان می شوند و خیلی وقت ها هم قابل تشخیص نیستند چون علائم آن آنقدر ناگهانی و آزاردهنده نیست که بیمار متوجه شود و به پزشک مراجعه کند. بنابراین در اکثر اوقات خودبه خود خوب می شوند اما اگر بیماری فرد تشخیص داده شود معمولا بین ۳ تا ۴ ماه زمان می برد تا بیماری با درمان دارو رفع شود.
● برای آنان که لب مرز هستند
به وضعیت کسانی که نتیجه آزمایش های شان به گونه ای است که لب مرز هستند و با توجه به توصیه پزشک نیازی نیست که دارو مصرف کنند، پرکاری خفیف تیروئید می گویند. باید پرکاری خفیف را هر ۳ تا ۶ ماه بررسی کنیم البته این بیماری بعد از مدتی به طور خودبه خود از بین می رود.