غذاهای قاتل

بنا به آمار در حال حاضر ۱۰ درصد كودكان ۶ ساله و ۱۷ درصد نوجوانان ۱۵ ساله در كشورمان مبتلا به چاقى مزمن هستند كه اثرات آنها در بزرگسالى بروز خواهد كرد.

متأسفانه طى ۲۰ سال گذشته تعداد بچه هاى مبتلا به چاقى در ایران، سه برابر شده است و این در حالى است كه چاقى، عوارضى همچون افزایش فشارخون،دیابت، بالارفتن چربى خون، بیمارى هاى قلبى و عروقى و پوكى استخوان را درپى دارد.
پزشكان چاقى كودكان را شامل افزایش بیش از حد شاخص توده بدن و از رژیم هاى نامناسب، عادات بد غذایى، تبلیغات و مهم‌تر از همه مشكلات ناشى از مصرف چیپس و پفك و تغذیه ناسالم مى دانند و بر این باورند كه براى پیشگیرى ازاین عوارض و داشتن سلامت كامل، باید از افزایش وزن كودكان جلوگیرى كرد.

همچنین در دهمین كنگره تغذیه ایران یك محقق انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایى كشور گفت: 5۱۰‎/درصد از دانش آموزان كشور چاق هستند و در عین حال۹‎/۵ درصداز آنان نیز صبحانه نمى‌خورند.

«آناهیتا هوشیار راد» با ارائه مقاله اى در خصوص تأثیر عادات غذایى بر شیوع چاقى در كودكان دبستانى افزود: نتایج مطالعه بر روى یكهزار دانش آموز نشان مى‌دهد كه نخوردن صبحانه و مصرف غذاهاى آماده با شیوع چاقى كودكان ارتباط دارد.

به اعتقاد كارشناسان تغذیه، مصرف صبحانه باعث افزایش دریافت انرژى و مواد مغذى شده و در حفظ اندام مناسب و قدرت یادگیرى و حافظه كوتاه مدت بسیار تأثیرگذار است و نخوردن صبحانه باعث سوء تغذیه شده و مى‌تواند در رشد فیزیكى نیز اختلال ایجاد كند.

همچنین مصرف یك صبحانه كامل تأثیر زیادى در كاهش وزن دارد زیرا خوردن صبحانه باعث كنترل اشتها مى‌شود و میل به خوردن شیرینى و نشاسته را بر طرف و دریافت الیاف و میوهاى ویتامین دار بیشترى را در بدن فراهم مى كند.

میان وعده هاى كشنده

براساس پژوهش ها مصرف تنقلات بى ارزش مانند انواع پفك، چیپس، نوشابه هاى گازدار، سس‌هاى چرب و.‎/‎/ ازجمله دلایل شیوع انواع سوءتغذیه در كودكان كشورمان است.

در ایران ۸۰۰ هزار كودك زیر ۵ سال دچار كوتاه قدى متوسط و شدید هستند. یعنى به دلیل مصرف نكردن غذاى كافى، دچار سوء تغذیه مزمن هستند. دریافت كم مواد غذایى ابتدا موجب كاهش وزن كودك مى‌شود و اگر این كم غذایى ادامه یابد، به تدریج، كودك خود را با این وضع منطبق مى‌كند. یعنى قد و قامت او كوچك مى‌شود تا بتواند با غذاى كم به بقاى خود ادامه دهد. به همین دلیل كوتاه قدى تغذیه‌اى به عنوان یك شاخص ارزیابى توسعه، در جهان مطرح است.

در حال حاضر ۸۰درصد كودكان دچار بیمارى ناشى از سوءتغذیه هستند، این بیمارى با خوردن مواد غذایى داراى آهن، روى، كلسیم، پروتئین و ویتامین كه در غذاهاى گوشتى و سبزیجات و تنقلات سنتى مثل «آجیل» وجود دارد، برطرف مى‌شود.

كارشناسان تغذیه معتقدند در صورت پیشگیرى نكردن از استفاده از مواد بى خاصیت و تنقلات غیرمغذى در آینده اى نه چندان دور با ۸۰درصد كودكان مبتلا به بیمارى كم خونى و كمبود آهن روبه رو مى‌شویم به طورى كه این بیمارى مثل سرماخوردگى شایع مى‌شود.

بنابراین امروزه تغییرات زیادى در رژیم غذایى لازم است تا سلامت بچه‌ها و جوانان تضمین شود و از چاقى دوران طفولیت و بیماریهاى كرونرى رایج در آنها جلوگیرى شود.

مطالعات اخیر دانشمندان نشان مى‌دهد باید ۳۰درصد از پروتئین درغذاى كودكان از منابع گیاهى باشد، كه قسمت اعظم این منابع از طریق سویا تأمین مى‌شود.

سویا به عنوان یك غذاى پیشگیرى كننده، ریسك ابتلا به بیماریها را كاهش مى‌دهد و تهیه برگرهاى گیاهى متشكل از سویا با توجه به داشتن چربى پائین و بدون كلسترول به جاى همبرگر در مدارس مى‌تواند ریسك ابتلا به بیمارى‌هاى قلبى و عروقى را در بین دانش آموزان كاهش داد.

این در حالى است كه اغلب غذاها و میان وعده هاى مورد مصرف در مدارس و خانواده ها بر مبناى كلسترول و چربى هاى اشباع شده است و این موضوع موجب بالا رفتن آمار بیمارى‌هاى قلبى عروقى و چاقى در بین كودكان شده است.

پفك وچیپس یكى از این میان وعده‌ها است. براساس مطالعات، پفك ۹ برابر حجم خود آب جذب مى‌كند. كودك با خوردن پفك و به دنبال آن آب احساس سیرى كاذب كرده و در نتیجه از خوردن غذاى سفره محروم و دچار كمبود تغذیه اى مى‌شود.

مصرف چیپس نیز به دلیل شورى و روغن زیاد، این خطرات را به دنبال دارد. كارشناسان تغذیه توصیه مى‌كنند در صورت مصرف اینگونه تنقلات، بسیار كم و از انواع معتبر آنها با بسته بندى بهداشتى استفاده شود، زیرا چیپس‌هاى فله اى در روغن چند بار مصرف درست مى‌شوند كه احتمال سرطان‌زایى دارند. چیپس نیز موجب سیرى كاذب مى‌شود و به دلیل اینكه تمام مواد مغذى مورد نیاز براى رشد كودكان را در بر ندارد، مصرف مداوم آن قبل از غذا موجب دلزدگى كودك از غذاهاى اصلى و در نتیجه كمبودهاى غذایى مى‌‌شود.

مصرف نمك به منظور خوشمزه شدن چیپس و پفك به مقدار زیاد، سبب آسیب به كلیه‌ها، تغییر ذائقه افراد به شورخوارى، آب در بدن و در نتیجه تورم بافت‌ها و افزایش فشار خون و سكته‌هاى قلبى و مغزى مى‌شود.

استفاده از روغن با ترانس بالا در تهیه چیپس و پفك منجر به افزایش وزن، چربى خون و در نهایت بیمارى‌هاى قلبى-عروقى مى‌شود. همچنین استفاده از روغن‌هایى كه چندین بار براى سرخ كردن استفاده مى‌شوند و غالباً بوى روغن سوخته و رنگ كدر و مات به محصول مى‌دهند از جمله خطرناك ترین مواردى است كه مى‌تواند منجر به مسموم وسرطان زا شدن محصول خصوصاً چیپس شود. گرما دیدن این محصول طى فرآیند سرخ شدن منجر به ایجاد رادیكال‌هاى آزاد پر اكسید مى‌شود. این مواد زیانى شبیه به مواد شیمیایى موجود در دود سیگار دارند و سبب ابتلاى افراد به سرطان ریه، سینه و مثانه مى‌شود.

مصرف رنگ نارنجى تارترازین در پفك باعث بروز اختلالات رفتارى، اضطراب، تندخویى و آلرژى كودكان مى‌شود.

به علت وجود هیدراتهاى كربن قابل تخمیر در چیپس و پفك فرصت براى رشد باكترى‌هاى دهانى فراهم مى‌شود كه نتیجه آن پوسیدگى دندان‌هاست. همچنین مصرف این دو محصول چسبندگى روده را افزایش داده و عمل دفع را مشكل مى‌كند.

در چیپس معمولاً لكه‌هاى سبزى مشاهده مى‌شود كه مربوط به ماده سمى سولانین است و مصرف آن باعث ایجاد بیمارى هاى گوارشى و عصبى مى‌شود.

همچنین خوردن تنقلات فانتزى، كم خونى را در انسان به ارمغان مى‌آورد.

سیب زمینى‌هاى قاتل

سیب زمینى سرخ شده و چیپس سالانه قربانى‌هاى زیادى مى‌گیرند!
دانشمندان موفق به كشف ماده بسیار سمى به نام «آكریلامید» شده اند كه به خصوص در سیب زمینى سرخ كرده و چیپس به وفور یافت مى‌شود.

سازمان خواربار جهانى ( (fao) و سازمان جهانى بهداشت who) ) اعلام كردند غذاهایى مانند چیپس‌هاى سیب زمینى، قهوه و محصولات غله‌اى مانند نان و بیسكویت كه در حرارت بسیار بالا تولید مى‌شوند، ممكن است حاوى تركیبى سرطان زا به نام آكریلامید باشند. 35 كارشناس از ۱۲ كشور كه این گزارش را تهیه كرده‌اند معتقدند غذاهایى كه میزان كربوهیدرات آنها بالا و پروتئین آنها كم است در صورت تهیه در دماى بالاتر از ۱۲۰ درجه، در آنها «آكریلامید» تولید مى‌شود.

آكریلامید یك ماده اسیدى سرطان‌زا است كه هنگام سرخ كردن مواد كربوهیدراتى (كه داراى تركیبات كربن ، اكسیژن و هیدروژن هستند) ایجاد مى‌شود، اما مقدار آن در چیپس سیب زمینى بیشتر است.

هنگام سرخ كردن یك كیلوگرم چیپس سیب زمینى تا ۳۵۴۴ میكروگرم آكریلامید ایجاد مى‌شود. اما هنگام آب پز كردن مواد غذایى، این اسید سرطان‌زا تولید نمى‌‌شود.

طبق پژوهش‌هاى دانشمندان مختلف، آكریلامید در مقایسه با مواد سمى دیگر شناخته شده درگوشت گاو یا انواع بیمارى‌هاى پوستى مى‌تواند براى انسانها تا صدبرابر خطرناك‌تر باشد. آكریلامید زمانى خود را نمایان مى‌كند كه محصولات غذایى بر اثر حرارت و خشكى تغییر حالت دهند.

دكتر آمرى نیا، متخصص تغذیه در مورد آكریلامید مى‌گوید: ماده سمى آكریلامید (acrylamide)، موجود درسیب زمینى سرخ كرده و چیپس منجر به مرگ مى‌‌شود. با تضعیف سیستم ایمنى بدن، ابتلا به بیمارى‌هاى عفونى و سرطان را افزایش مى‌دهد.

عوارض عصبى این سم شامل اختلال در هوشیارى، ضعف، تحریك پذیرى و تغییرات رفتارى است. اختلالات بارورى همچون تغییر در رفتارهاى جنسى، نابارورى و سقط، تحریك و قرمزى پوست و نیز قرمزى چشم‌ها و عفونت‌‌هاى چشمى از دیگر عوارض آكریلامید است.

آكریلامید در مقایسه با سایر موادسمى شناخته شده در مواد غذایى مى تواند صدها برابر خطرناك‌تر باشد. در صورت سرخ شدن مواد غذایى حاوى قند و آلبومین، سم آكریلامید تولید مى‌شود.

بنابراین تا جایى كه ممكن است از خوردن سیب زمینى سرخ كرده و چیپس پرهیز كنید. اما اگر نتوانستید در برابر نخوردن این مواد غذایى مقاومت كنید، براى كاهش آكریلامید در سیب زمینى سرخ كرده و چیپس، این موارد را به خاطر بسپارید:

سیب زمینى را هیچگاه در یخچال نگهدارى نكنید. باید از سرخ كردن سیب زمینى هاى لك دار خوددارى كنید و آن را در حرارت كم و مدت زمان كوتاه سرخ كنید.

قبل از استفاده و پخت سیب زمینى، آن را پوست كنده و لااقل به مدت یك ساعت در آب قرار دهید. قرار دادن سیب زمینى در آب قبل از سرخ كردن، قند موجود در سیب زمینى را جذب كرده و به این ترتیب امكان تشكیل آكریلامید كاهش مى‌یابد.

اگر سیب زمینى را در آب نگذاشتید، آن را قبل از سرخ كردن آب پز كنید. سیب زمینى آب پز شده در هنگام سرخ كردن آكریلامید كمترى تولید می‌كند.

استفاده از روغن جامد به جاى روغن مایع، به دلیل جلوگیرى از داغ شدن بیش از حد روغن و اكسیداسیون سریع آن، در كاهش تولید آكریلامید مؤثر است.

گروهى از مواد غذایى مانند گوشت قرمز، ماهى، شیر، پنیر، ماكارونى، برنج، سبزیجات و انواع میوه‌ها آكریلامید ندارند و حتى در صورت سرخ شدن نیز آكریلامید تولید نمى‌كنند. براى همین سعى كنید كه در برنامه غذایى روزانه خود بیشتر از اینگونه مواد غذایى استفاده كنید.

كارشناسان توصیه مى‌كنند با مصرف میوه و سبزى در وعده هاى غذایى خود، ضرر این ماده سرطان‌زا را تعدیل كنید.

پایگاه فرهنگی تفریحی ایران ناز