نکاتی بسیار مهم درباره تغذیه كودكان

مواد غذایی عبارتند از:
* كربوهیدرات‌ها: این تركیبات منبع اصلی كالری مورد نیاز بدن انسان هستند.
توصیه متخصصان تغذیه این است كه بین 50 تا 60 درصد كالری روزانه یك فرد از كربوهیدرات‌ها به ویژه نوع مركب تامین شود.

*  پروتئین: این مواد در گوشت، مرغ، ماهی، حبوبات، آجیل، تخم‌مرغ و محصولات لبنی یافت می‌شوند.
پروتئین‌ها برای ساختن و ترمیم اكثر بافت‌های بدن (مانند عضلات، پوست، اندام‌ها و سیستم ایمنی) ضروری هستند. به طور كلی توصیه می‌شود حدود 10 تا 20 درصد كالری روزانه یك فرد از پروتئین‌ها تامین شود.

* چربی‌ها:
این تركیبات كه لیپید هم نامیده می‌شوند، در مقدار مناسب برای سلامت حیاتی‌اند. چربی بخشی از غشاء همه سلول‌ها و پوشش اعصاب است كه برای عملكرد رسانایی اعصاب اهمیت دارد. توصیه می‌شود بیش از 35 درصد كالری روزانه در رژیم غذایی كودكان بالای دو سال، نوجوانان یا بزرگسالان از چربی تامین نشود.

* فیبر:
یك ماده غذایی پركننده است كه به حركت غذا در طول دستگاه هاضمه كمك كرده از یبوست جلوگیری می‌كند. غلات سبوس‌دار، میوه‌ها و سبزیجات تازه منابع خوبی از فیبر هستند.
آكادمی طب كودكان امریكا توصیه می‌كند مراقبین بهداشتی برای اطمینان از دریافت همه مواد مغذی، ویتامین‌ها و املاح معدنی مورد نیاز، هرم غذایی را به عنوان یك مرجع در نظر گیرند.
این هرم غذایی شامل شش پلكان به رنگ‌های مختلف است كه هر یك نشانگر یك گروه غذایی خاص شامل دانه‌ها، سبزیجات، میوه‌ها، محصولات لبنی، منابع پروتئینی (مانند گوشت، ماهی، حبوبات، آجیل) و چربی‌ها و روغن‌ها است.
همراهی تغذیه مناسب و ورزش به حفظ سلامت و تناسب بدنی كمك می‌كند. تغذیه ضعیف و بی‌تحركی می‌توانند مشكلات متعددی شامل چاقی، سوءتغذیه و كم‌خونی فقر آهن را در پی داشته باشند.

هرم غذایی
هرم راهنمای غذایی ارائه شده توسط وزارت كشاورزی امریكا یك راهنمای غذایی برای كودكان نوجوانان و بزرگسالان محسوب می‌شود. این هرم شامل شش پله به رنگ‌های مختلف است. پله‌ها برای تاكید بر اهمیت ورزش كه دست در دست تغذیه به سلامت كمك می‌كند، در نظر گرفته شده‌اند.

شش گروه غذایی مشخص شده در هرم عبارتند از:
*  مواد غذایی دانه‌ای شامل انواع نان، حبوبات، برنج، پاستا و غذاهای مشابه. غلات سبوس‌دار سرشار از كربوهیدرات‌های مركب و دیگر مواد مغذی مهم هستند.
محصولات دانه‌ای تصفیه شده (نان سفید، برنج سفید) دریافتی روزانه نباید زیاد باشد. این محصولات فرآیند شده هستند و بسیاری از مواد مغذی آنها از جمله فیبر، حذف شده است.
غلات سبوس‌دار مانند جو، برنج قهوه‌ای، نان گندم سیاه بسیار مغذی‌ترند.

* سبزیجات:
مصرف انواع مختلف سبزیجات تامین‌كننده ویتامین‌ها و املاح معدنی متعدد است. سبزیجات منبع بسیار خوبی از فیبر نیز محسوب می‌شوند.
ضدعفونی و شستشوی مناسب سبزیجات پیش از مصرف ضروری است. این مواد غذایی مفید بهتر است به صورت خام یا بخارپز مصرف شوند.

* میوه‌ها:
میوه‌ها منبع مهم ویتامین‌ها به ویژه ویتامین آ و سی ، پتاسیم، كربوهیدرات‌ها و فیبر هستند. مصرف آنها به صورت خام مفیدتر است.
پیش از مصرف میوه‌ها باید كاملا شسته شوند. آب میوه‌ها جایگزین مناسبی برای میوه محسوب می‌شود اما تنها در صورتی كه 100 درصد خالص و بدون افزودنی دیگری باشد. در ضمن آب میوه محتوای فیبری موجود در خود میوه را ندارد.

* محصولات لبنی:
شامل شیر و فرآورده‌های آن مانند پنیر و ماست است. این مواد غذایی سرشار از كلسیم، پروتئین و ویتامین‌ها به ویژه ویتامین آ و دی  هستند.

*  گوشت، ماهی، حبوبات و آجیل:
این مواد منابع اصلی پروتئین‌ها هستند. همچنین تامین‌كننده آهن و ویتامین‌ها به شمار می‌روند.

*  چربی‌ها و روغن‌ها:
این مواد غذایی باید در حد متعادل مصرف شوند. اما برای نوزادان و كودكان اهمیت زیادی دارند و تا سن دو سالگی نباید مصرف آنها محدود شود. گرچه قند، نه چربی و نه روغن است، اغلب جزو این دو گروه در نظر گرفته می‌شود زیرا دریافت غذایی قند تصفیه شده نیز مانند این تركیبات باید محدود شود.
 
پیامدها و نشانه‌های تغذیه نامناسب
همانطور كه گفته شد تغذیه بد و عدم تحرك مشكلات زیادی را برای سلامت ایجاد می‌كند كه از آن جمله چاقی، سوءتغذیه و كم خونی فقر آهن را می‌توان نام برد.
این دو، احتمال ابتلا به بیماری قلبی، سرطان، سكته مغزی و پوكی استخوان را در بزرگسالی افزایش می‌دهند.
علایم اولیه آترواسكلروز یا انسداد عروق كه یكی از علل شایع بیماری قلبی است ممكن است در دوران كودكی و نوجوانی تشخیص داده شود.
این بیماری با عادات غذایی بد مرتبط است كه منجر به افزایش سطوح كلسترول در خون می‌شوند.
متاسفانه به تازگی چاقی در میان كودكان افزایش یافته و بر تعداد كودكانی كه دچار هایپركلسترولمی (كلسترول بالا در خون) هستند افزوده می‌شود.
شیوه‌های غذایی نامناسب در ایجاد پوسیدگی‌های دندانی نیز نقش دارد. عدم دریافت كلسیم كافی به ویژه توسط دختران یكی دیگر از مشكلات تغذیه‌ای است كه خطر ابتلا به بیماری مشكل آفرین پوكی استخوان را افزایش می‌دهد.
برخی ازدختران و زنان به علت اجتناب از دریافت چربی زیاد از خوردن لبنیات پرهیز می‌كنند در حالی كه مصرف انواع كم چرب این فرآورده‌ها بدون افزایش چربی كلسیم مورد نیاز بدن را تامین می‌كند.
برای كودكان و نوجوانانی كه مقادیر كافی كلسیم از طریق غذا دریافت نمی‌كنند می‌توان مكمل‌های آن را تجویز كرد.
*  كافئین در بسیاری از مواد و نوشیدنی‌ها شامل شكلات ،‌ نوشابه‌ها، قهوه و چای موجود است. این ماده یك محرك بوده و اثر دیورتیك (افزایش ادرار) دارد كه در صورت مصرف زیاد مشكلاتی همچون عصبانیت، ناراحتی معده، سردرد و مشكل در تمركز و خواب را ایجاد می‌كند. كودكان به ویژه به این اثرات حساسند.
متخصصان تغذیه توصیه می‌كنند مصرف این مواد در كودكان و نوجوانان محدود شوند.