از خانواد توت بخورید! میپرسید چرا؟ چون توت با خاصیت آنتیاكسیدانیاش میتواند از ابتلا به بسیاری از بیماریها جلوگیری کند.متاسفانه این خانواده گاهی به دلیل طرفداران فراوانش با قیمت بالایی فروخته میشود و همین موضوع بعضا کاهش مصرف آن را به دنبال دارد.این در حالی است كه برخی از متخصصان تغذیه در تلاشاند خوردن متعارف این گروه از میوهها را كه به انواع و اقسام مختلفی در سراسر دنیا پراكندهاند،همگانی كنند؛چرا كه هریک از آنها دارای خواص متفاوتی هستند…
دكتر محمد رضا وفا،متخصص تغذیه و رژیم درمانی در زمینه ارزش غذایی گروه توتها،روی توت آبی تأكید ویژهای دارد و میگوید ارزش غذایی توت آبی بیشتر ازسایر توتها است؛این در حالی است كه در كشور ما تنها توت فرنگی، شاتوت و برخی توتهای معمولی كشت میشوند و توت آبی بیشتر در كشورهای اروپایی و آمریكایی است.اما به رغم این مساله،خوشبختانه توتها دارای خواص مفید مشترك زیادی هستند.دكتر وفا از میان این فواید مشترك،روی موارد زیر تاكید دارد: «انواع توتها حاوی تركیبات فعال رنگینی به نام آنتوسیانینها هستند كه از گروه فلانوییدها محسوب میشوند و علاوه بر آنكه در تعیین نوع رنگ توتهای آبی،سیاه و قرمز نقش دارند،مثل یک آنتیاكسیدان عمل میکنند.به این صورت كه با استفاده از ویژگی آنتیاكسیدانی خود،موادی را كه خاصیت اكسیدانی داشته و بعضا باعث ایجاد بیماریهایی چون فشار خون،بیماریهای قلبیعروقی و سرطانهامیشوند،نابود میكنند.»خاصیت ضدالتهابی از دیگر فواید این میوه است كه با توجه به افزایش روز افزون بیماری آرتریت روماتویید كه این روزها به ویژه بسیاری از زنان با آن دست و پنجه نرم میكنند،خوردن این میوه نه تنها ضرری ندارد بلكه مفید هم هست.طبق اظهارات این متخصص تغذیه و با توجه به اینكه بیماریهای قلبیعروقی در حال افزایش است و در بسیاری از موارد غذاهای چرب و سرشار از كلسترول در ایجاد آن نقش دارند،باز هم توت میتواند موثر عمل کند چرا كه سلولز فراوان در توتها باعث عدم جذب چربیها و در نتیجه كاهش چربی خون و عوارض حاصل از آن میشود.
خواص توت فرنگی
توت فرنگی یكی از توتهایی است كه نه تنها در پیشگیری از بیماریها موثر است بلكه برای درمان بیماریها نیز میتوان از آن استفاده كرد.طبق توصیههای دكتر وفا، از دیر باز توت فرنگی به دلیل اینكه در برگ و ریشه آن تانن وجود دارد، به عنوان ضداسهال و ادرار آور استفاده میشده است. البته این موضوع تناقضی با خاصیت مسهلی این میوه پیدا نمیكند چرا كه طبق برخی تحقیقات املاح موجود در توت فرنگی با انقباض و انبساط عضلات روده میتواند در درمان یبوست نیز بهکار رود.بهعلاوه،این میوه در بهبود عملكرد بیماریهای قلبیعروقی،پر فشاری خون،نقرس،به ویژه در بیماریهای لثه به جهت ویتامین C فراوانی كه دارد نیز میتواند مفید واقع شود.در كنار این فواید،دكتر وفا به این نكته نیز اشاره کرد: «توت فرنگی ترجیحا با خامه و شكر مصرف نشود؛چرا كه این كار باعث كاهش خواص این میوه و از سوی دیگر، باعث افزایش كالری و افزایش وزن میشود.»وی همچنین اضافه كرد: «افرادی كه با خوردن این میوه دچار واكنشهای حساسیتی مثل راشها و بثورات پوستی یا عوارض گوارشی میشوند و كسانی كه معده ای حساس دارند یا مبتلا به بیماریهای كهیر،اگزما و آسم هستند؛ بهتر است از خوردن این میوه بپرهیزند.»
از توت سفید تا شاتوت
توت سفید و شاتوت سرشار از املاح معدنی،تانن و ویتامینها هستند.ملین بودن،سهل كردن جریان ادرار و پیشگیری از عفونتهای ادراری از دیگر خواص این میوهها است.هر چند كه توت به صورت خشك در برنامه غذایی تعداد زیادی از افراد مبتلا به بیماری دیابت جایگاه ویژهای دارد و از فواید آن حساب میشود اما باید به این توصیه مهم دكتر وفا توجه شود: «قند موجود در توت، فروكتوز یا قند میوه است كه سرعت هضم و جذب آن نسبت به گلوكز كمتر است اما در نهایت باعث افزایش قندخون میشود؛بنابراین اگر متخصصان به افراد دیابتی توصیه میكنند به جای قند معمولی از توت خشك به همراه چای استفاده كنند،به این مفهوم است كه این قند میوه از جنبه كیفیتی، نسبت به قندهای معمولی ارجحیت دارد ولی چنانچه در میزان مصرف آنها زیادهروی شود، سودی برای بیمار نخواهد داشت و چه بسا مضر هم خواهد بود.»
برای كاهش آلودگی
انواع توتها در معرض آلودگیهای مختلفی قرار دارند؛به طوری كه طبق اظهارات دكتر ابوالفتح شجاعی،فوق تخصص میكروبیولوژی موادغذایی،تمامی توتها در صورت تماس با فضله پرندگان ممكن است با میكروبهای سالمونلا،ای كولای،انواع و اقسام ویروسها و قارچها آلوده شوند.به ویژه در ارتباط با توتهای تازه در صورتی كه یك توت آلوده داخل ظرفی قرار بگیرد،این امر میتواند تمامی توتهای داخل ظرف را آلوده كند و چنانچه سموم دفع آفات نباتی در این محصولات استفاده شده باشد و حداقل فاصله زمانی دو ماهه از هنگام استفاده از سم تا مصرف رعایت نشود، فرد با توجه به نوع سم مصرفی در معرض انواع و اقسام بیماریهای كبدی وسرطانها قرار خواهد داشت.فراموش نکنید که در توت خشك سمی وجود ندارد چون سمها تجزیه شدهاند اما در توتهای تازه یا توت فرنگی كه میوههایی هستند كه بدون پوست مصرف میشوند،از آنجا كه سم وارد گوشت این میوهها میشود،رعایت نكردن این فاصله زمانی خطرناك است.دكتر شجاعی در ادامه این نكته مهم را اضافه میکند که: «اگر میوه توت فرنگی روی زمین بخوابد، تمامی میكروارگانیسمهای خاك نیز میتوانند آن را آلوده كنند. بنابراین شستشوی آنها قبل از مصرف، آن هم 2 تا 3 دفعه با آب، الزامی است.»