چرا در چند ثانیه چیزهایی که دیده ایم فراموش می کنیم؟

این معضل برای بسیاری از انسان‌ها پیش می‌آید؛ چیزی را می‌بینیم و در عرض چند ثانیه بعد کاملاً فراموش می‌کنیم که چه دیده‌ایم. فکر می‌کنید علت چیست؟

 

یک تحقیق جدید نشان داده که این اتفاق «فراموشی ویژگی» (Attribute Amnesia) نام دارد؛ در واقع به یادآوردن چیزی که انتظار نداریم بعداً آن را به یاد داشته باشیم، دشوار می‌شود.
به عبارت دیگر، این اتفاق نشان می‌دهد که حافظه انسان بیش از چیزی که فکرش را می‌کنیم، دارای اختیار گزینش است.

 

یکی از محققان این تحقیق به نام Brad Wyble در این رابطه می‌گوید: «به نظر می‌رسد حافظه کمی شبیه دوربین فیلم‌برداری است. اگر دکمه ضبط را نزنید، آنچه لنز می‌بیند را ثبت نمی‌کند. با این حال، اگر شما دکمه ضبط را بزنید، در این مورد شما می‌دانید که چه چیزی از شما سؤال خواهد شد و باید چه چیزی را به یاد آورید، در این صورت اطلاعات ذخیره می‌شود».

 

در این تحقیق که در نشریه Psychology Science منتشر شد، محققان ۱۰۰ دانشجوی کالج را به چند گروه تقسیم کردند. هر گروه در یک آزمایش شرکت داشت که از همین اصل کلی پیروی می‌کرد. ۳ حرف و ۱ عدد داخل یک مربع به این افراد نشان داده شد و از آن‌ها خواسته شد تا به یاد بسپارند که در هر گوشه، کدام علامت قرار دارد. حروف به تدریج ناپدید شدند و دانشجویان بایستی مکان هر حرف را به یاد می‌آوردند.

 

محققان دریافتند که این آزمایش دشوار نبوده و دانشجویان کاملاً درست به یاد آوردند.
بعد دانشجویان در شرایطی که انتظارش را نداشتند، قرار داده شدند و از آن‌ها سؤالی پرسیده شد که از قبل نمی‌دانستند قرار است سؤال شود. محققان ۴ علامت روی صفحه‌نمایش به دانشجویان نشان دادند و بعد از آن‌ها پرسیدند کدام علامت‌ها قبلاً در صفحه‌نمایش داده شده بود.

میزان موفقیت دانشجویان بسیار کمتر بود و تنها حدود ۲۵ درصد آن‌ها توانستند علامت موردنظر را درست به یاد آورند.

 

یکی دیگر از محققان می‌گوید: «اطلاعاتی که ما در سؤال غیرمنتظره پرسیدیم، مهم بود؛ زیرا از آن‌ها خواسته بودیم تا از این اطلاعات استفاده کنند. این سؤال با آزمایشی که قبلاً انجام شده بود، ارتباط داشت».

 

وی افزود: «نتایج تعجب‌آور بود؛ زیرا نظریه‌های قدیمی در مورد توجه ادعا می‌کنند زمانی که اطلاعات خاصی مورد توجه قرار بگیرد، این اطلاعات در حافظه ذخیره می‌شود و در نتیجه شرکت‌کنندگان در تحقیق باید در آزمایش غیرمنتظره حافظه بهتر عمل می‌کردند».

 

زمانی که محققان در مرحله بعد دوباره این سؤال غیرمنتظره را پرسیدند، میزان موفقیت دانشجویان افزایش یافت. محققان اظهار داشتند این افزایش به این دلیل است که دانشجویان احتمال می‌دادند که این سؤال از آن‌ها پرسیده شود و در نتیجه سعی کردند تا این اطلاعات خاص را به یاد بسپارند.

 

اگرچه تمام این نکات، مدرکی است که نشان می‌دهد حافظه انسان دچار نقص است، محققان تأکید داشتند که در واقع این موضوع نکته مثبتی محسوب می‌شود؛ زیرا مغز اطلاعاتی را که فکر می‌کند اهمیت ندارند، نگه نمی‌دارد.